Temperamentalne aspekty nieśmiałości u nastolatków

  • Agnieszka Kulik Katolicki Uniwersytet Lubelski
  • Leszek Szewczyk Katolicki Uniwersytet Lubelski

Abstrakt

The concept of shyness is being differently defined. Shyness is manifested in fearful inhibition of activity, especially in the presence of a larger group of people. This feeling seems to connected with the level of self-awareness and may be more intensive during adolescence.

The majority of researchers perceives the genesis of shyness in environmental influences, mainly familial. Some of them think, however, that shyness is genetically conditioned and focus on the role of individual traits of the nervous system as a disposition for shyness to be formed. A question can be posed: what temperamental traits may be a predicate of shyness in teenagers? A hypothesis has been assumed that shy persons should be characterized by high emotionality indicator, mainly dissatisfaction and fear, low level and activity and sociability. At the same time the structure of temperament in shy persons should be essentially different from the structure of temperament in non-shy persons.

The study has used the „Questionnaire for Pupils” by B. Harwas-Napierała (worked out by A. Kulik) and the Questionnaire of Temperament EAS by A. H. Buss ad R. Plomin in its version for adults. 204 subjects, aged 14-15, have been examined. The results of 171 subjects have been used in the study (18 shy subject, 32 non-shy subjects, 121 „average” subjects with regard to shyness).

The analyses of results dealt with an analysis of the structure of temperament and intensity of its particular dimensions and the definition of this type of temperament.

The results point to large differences between shy teenagers and their peers with regard to emotionality. The most characteristic trait of shyness is dissatisfaction, anxiety, susceptibility to frustration. Among the three types of temperament, what is characteristic of shy people is their emotionally excitable character, average motor activity, and moderate level of sociability.

Bibliografia

Brodt, S. E., Zimbardo, Ph. G. (1981). Modifying shyness-related social behavior through symptom misattribution. Journal of Personality and Social Psychology, 41, 3, 437-449.
Cheek, J. M., Buss, A. H. (1981). Shyness and sociability. Journal of Personality and Social Psychology, 41, 2, 330-339.
Chłopkiewicz, M. (1975). Zaburzenia zachowania dzieci zahamowanych jako wyraz patologii osobowości. W: M. Kościelska (red.), Przyczyny i patomechanizmy zaburzeń rozwoju dzieci. Wybrane zagadnienia. Warszawa: UW, s. 35-58.
Eliasz, A. (1974). Temperament a osobowość. Wrocław: Ossolineum.
Gerstman, S. (1963). Uczucia w naszym życiu. Warszawa: WP.
Harwas-Napierała, B. (1979). Nieśmiałość dziecka. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Harwas-Napierała, B. (1984). Nieśmiałość. Niektóre rodzaje terapii. Problemy Rodziny, 2, 66-71.
Harwas-Napierała, B. (1987). Czynniki społeczno-rodzinne w kształtowaniu się lęku u młodzieży. Poznań: VAM.
Harwas-Napierała, B. (1995). Nieśmiałość dorosłych. Geneza – diagnostyka – terapia. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Kagan, J. (1998). Różnice między emocjami, nastrojami i cechami temperamentalnymi. W: P. Ekman, R. J. Davidson (red.), Natura emocji: podstawowe zagadnienia. Gdańsk: GWP, s. 70-74.
Kulik, A. (1993). Samoakceptacja u dzieci nieśmiałych w starszym wieku szkolnym (mps pracy magisterskiej, Lublin, Arch. KUL).
Lawrence, B., Bennett, S. (1992). Shyness and education: The relationship between shyness, social class and personality variables in adolescents. British Journal of Educational Psychology, 62, 257-263.
Levenson, R. W. (1998). W poszukiwaniu specyfiki autonomicznej. W: P. Ekman, R. J. Davidson (red.), Natura emocji: podstawowe zagadnienia. Gdańsk: GWP, s. 218-223.
Oniszczenko, W. (1997). Kwestionariusz Temperamentu EAS A. H. Bussa i R. Plomina. Wersje dla dorosłych i dla dzieci. Adaptacja polska. Warszawa: PTP.
Rothbart, M. K. (1998). Szerokie wymiary temperamentu i osobowości. W: P. Ekman, R. J. Davidson (red.), Natura emocji: podstawowe zagadnienia. Gdańsk: GWP, s. 283-288.
Roykiewicz, A. (1993). Nieśmiałość. Wiedza i Życie, 2, 18-21.
Scherer, K. R. (1998). Wystąpienie emocji zależy od istotności zdarzenia dla hierarchii celów/ potrzeb organizmu. W: P. Ekman, R. J. Davidson (red.), Natura emocji: podstawowe zagadnienia. Gdańsk: GWP, s. 199-202.
Strelau, J. (1999). Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: GWP.
Tyszkowa, M. (1978). Osobowościowe podstawy syndromu nieśmiałości. Psychologia Wychowawcza, 3, 230-342.
Watson, D., Clark, L. A. (1998). Emocje, nastroje, cechy i temperament: rozważania pojęciowe i wyniki badań. W: P. Ekman, R. J. Davidson (red.), Natura emocji: podstawowe zagadnienia. Gdańsk: GWP, s. 83-87.
Zimbardo, Ph. (1988). Psychologia i życie. Warszawa: PWN.
Zimbardo, Ph. (2000). Nieśmiałość. Co to jest? Jak sobie z nią radzić? Warszawa: PWN.
Opublikowane
2019-03-26
Dział
Artykuły