What is measured by the psychometric tools used for driver aptitude assessment in Poland? A research report

Oleg Gorbaniuk; Bohdan Rożnowski; Adam Biela; Maria Biela-Warenica

doi:10.18290/rpsych.2015.18.1-6en

Oleg Gorbaniuk Institute of Psychology, The John Paul II Catholic University of Lublin
Bohdan Rożnowski Institute of Psychology, The John Paul II Catholic University of Lublin
Adam Biela Institute of Psychology, The John Paul II Catholic University of Lublin
Maria Biela-Warenica

DOI: https://doi.org/10.18290/rpsych.2015.18.1-6en

Keywords: transport psychology; diagnostic methods; traffic accident prevention

Abstract

The safety performance of road drivers requires an improvement of the mechanism of selecting candidates for professional drivers. Unfortunately, it has been common practice until now to design diagnostic methods to reflect the theoretical constructs of traits and abilities considered useful in road traffic. We decided to adopt the opposite, complementary approach and to analyze what the methods used in Polish transport psychology really measure and what theoretical constructs that corresponds to. The results will be treated as a first step towards determining the prognostic validity of these psychometric tools. We tested 300 professional male drivers, aged form 21 to 65 years, belonging to six groups of equal size: victims of collisions, victims of accidents, perpetrators of collisions, perpetrators of accidents, drivers stopped by the police for drunk driving and those who had never been involved in any of the above situations. The analysis concerned 27 indicators taken from nine diagnostic tools commonly used by transport psychologists in Poland. Exploratory factor analysis was performed to determine the latent factor structure of these methods. The Kaiser criterion allowed us to identify the eight-factor solution as the optimal one. The extracted factors are: attention, accuracy in visual perception, mental alertness, sense of community, efficiency of reactiveness and decision making, cognitive abilities (logical induction and grasping analogy), agency, and sensitivity to social approval.

References

Abele, A. E., Uchronski, M., Suitner, C. i Wojciszke, B. (2008). Towards an operationalization of the fundamental dimensions of agency and communion: Trait content ratings in five countries considering valence and frequency of word occurrence. European Journal of Social Psychology, 38(7), 1202-1217.
Abele, A. E. i Wojciszke, B. (2007). Agency and communion from the perspective of self versus others. Journal of Personality and Social Psychology, 93(5), 751-763.
Bąk, J. (2003). Wypadki drogowe a kształcenie młodych kierowców. Warszawa: Instytut Transportu Samochodowego.
Biela, A., Kamiński, L., Manek, A., Pietraszkiewicz, H., Sienkiewicz, Z. i Szumielewicz, J. (1992). Kwestionariusz lubelski Analizy Stanowiska Pracy. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Biela-Warenica, M. (2012). Psychologiczne uwarunkowania zachowań ryzykownych kierowców zawodowych. Niepublikowana praca doktorska, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lublin.
Cattell, R. B. (1946). The description and measurement of personality. New York: Harcourt, Brace and World.
Clare, S. i Robertson, I. T. (2005). A meta-analytic review of the Big Five personality factors and accident involvement in occupational and non-occupational settings. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78(3), 355-376.
Jaworowska, A. (2011). EPQ-R – Kwestionariusz Osobowości Eysencka EPQ-R, Kwestionariusz Osobowości Eysencka w Wersji Skróconej EPQ-R(S).Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Jaworowska, A. i Szustrowa, T. (2000). TMS-K – Test Matryc Ravena w Wersji Standard – forma klasyczna. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Horn, J. L. i Cattell, R. B. (1966). Refinement and test of the theory of fluid and crystallized intelligence. Journal of Educational Psychology, 57(5), 253-270.
Łuczak, A. (2001). Wymagania psychologiczne w doborze osób do zawodów trudnych i niebezpiecznych. Warszawa: Centralny Instytut Ochrony Pracy.
Łuczak, A. i Najmiec, A. (2009). Badania sprawności psychofizycznej kierowców wypadkowych i bezwypadkowych w aspekcie prewencji wypadkowej i zwiększania kultury bezpieczeństwa w transporcie drogowym. Warszawa: CIOP.
Markowski, A. (2014). Szkolenie kierowców. Edukacja psychologiczna kierowców a bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Zaczerpnięte 27 marca 2014. Strona internetowa: http://www.grupaimage.com.pl/obserwator/ocenianietlonaukowe_3.html
Münsterberg, H. (1913). Psychology and industrial efficiency. Boston, MA: Houghton Mifflin.
Najmiec, A. (2008). Kultura bezpieczeństwa i psychologiczne uwarunkowania sprawności kierowcy – wybrane zagadnienia. Bezpieczeństwo Pracy: Nauka i Praktyka, 7-8, 10-13.
Nordfjærn, T. i Rundmo, T. (2013). Road traffic safety beliefs and driver behaviors among personality subtypes of drivers in the Norwegian population. Traffic Injury Prevention, 14(7),690-696.
Oltedal, S. i Rundmo, T. (2006). The effects of personality and gender on risky driving behaviour and accident involvement. Safety Science, 44(7), 621-628.
Ozkan, T., Lajunen, T. i Summala, H. (2006). Driver Behaviour Questionnaire: A follow-up study. Accident Analysis & Prevention, 38(2), 386-395.
Saucier, G., Thalmayer, A. G., Payne, D. L., Carlson, R., Sanogo, L., Ole-Kotikash, L., Church, A. T., Katigbak, M. S., Somer, O., Szarota, P., Szirmák, Z. i Zhou, X. (2014). A basic bivariate structure of personality attributes evident across nine languages. Journal of Personality, 82(1), 1-14.
Sommer, M., Herle, M., Hausler, J., Risser, R., Schutzhofer, B. i Chaloupka, Ch. (2008). Cognitive and personality determinants of fitness to drive. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 11(5), 362-375.
Spearman, C. (1927). The abilities of man: Their nature and measurement. New York: Macmillan.
Symon, E. (2013). Wypadki drogowe w Polsce. Warszawa: Biuro Ruchu Drogowego Zespół Profilaktyki i Analiz Komendy Głównej Policji.
Sundström, A. (2008). Self-assessment of driving skill – A review from a measurement perspective. Transportation Research part F, 11(1), 1-9.
Widerszal-Bazyl, M., Cieślak, R., Derlicka, M., Kurkus-Rozowska, B., Łuczak, A., Martyka, J., Najmiec, A., Nowak, K., Tausz, K. i Żołnierczyk-Zreda, D. (1998). Przewodnik po zawodach (t. I-VI). Warszawa: Krajowy Urząd Pracy–Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej.
Wontorczyk, A. (2011). Niebezpieczne zachowanie kierowców. Psychologiczny model regulacji zachowań w ruchu drogowym. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Zawadzki, B., Strelau, J., Szczepaniak, P. i Śliwińska, M. (1998). Inwentarz Osobowości NEO-FFI Costy i McCrae. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.