O tym, co ważne, gdy myślimy o psychologii w Polsce
Abstract
Autor podejmuje problem kondycji psychologii widzianej jako dyscyplina naukowa. Pole swoich rozważań zawęża do udzielenia odpowiedzi na cztery pytania odnoszące się do kontekstu kraju (tu: Polski), w którym rozwijana jest psychologia. Na pytanie 1 – Czy ma sens mówienie o jakiejś osobliwości badań naukowych prowadzonych przez psychologóww Polsce? – autor odpowiada negatywnie. Poznanie psychologiczne jest intersubiektywne i ma charakter globalny. Na pytanie 2 – Czy psychologowie powinni publikować (też) w rodzimym języku? – autor odpowiada pozytywnie. W kontekście pytania 3 – Za pomocą jakich wskaźników dokonuje się (powinna się dokonywać) ocena pozycji psychologa w światowej nauce? – autor krytycznie odnosi się do nadużywania różnych, nie zawsze przemyślanych wskaźników bibliometrycznych i opowiada się za zwiększeniem roli ocen podejmowanych w trybie peer review. Na pytanie 4 – Jakie powinniśmy wyciągnąć wnioski z ujawnionych patologii naukowych i jaka powinna być na nie nasza reakcja? – autor odpowiada, iż psychologowie powinni udostępniać dane surowe, dzielić się nimi z innymi badaczami, aby możliwe było przeprowadzenie zewnętrznych replikacji badań empirycznych.
References
Ajdukiewicz, K. (1983). Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania. Metafizyka. Wyd. 2. Warszawa: Czytelnik.
Antonowicz, D. i Brzeziński, J. M. (2013). Doświadczenia parametryzacji jednostek naukowych z obszaru nauk humanistycznych i społecznych 2013 – z myślą o parametryzacji 2017. Nauka, 4, 51-85.
Białas, A. i Biliński, Sz. (2013). Debata PAU „Oceny nauki”. Pauza Akademicka. Tygodnik Polskiej Akademii Umiejętności, 6(230), 1-2. Zaczerpnięte 3 maja 2014. Strona internetowa: http://pauza.krakow.pl/230_1&2_2013.pdf
Błachowski, S. (1918). W sprawie potrzeb naukowych w zakresie psychologji. Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój, 1, 487-488.
Błocki, Z. i Życzkowski, K. (2012). Czy można porównywać jabłka i gruszki? O danych bibliometrycznych w różnych dziedzinach nauki. Nauka, 2, 37-46. Zaczerpnięte 3 maja 2014. Strona internetowa: http://n.czasopisma.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=692:no-2-2013&catid=149:wydania&Itemid=269
Brzeziński, J. [M.] (2001). O powinnościach – nie tylko metodologicznych – psychologów prowadzących badania naukowe: Profesorowi Janowi Strelauowi na siedemdziesięciolecie. Czasopismo Psychologiczne, 7(2), 127-134.
Brzeziński, J. M. (2011). Jakiej psychologii (i psychologów) potrzebuje społeczeństwo? Roczniki Psychologiczne, 14(2), 7-32.
Brzeziński, J. M. (2013). Methodological awareness and ethical awareness in the context of university education (on the example of psychology). W: B. Bokus (red.), Responsibility. A cross--disciplinary perspective (s. 261-277). Warszawa: Lexem.
Brzeziński, J. M. i Doliński, D. (2014a). O aktywnym przeciwdziałaniu nierzetelnościom w badaniach naukowych – kontekst praktyki badawczej psychologów społecznych. W: A. Wudarski (red.), „W poszukiwaniu jakości życia. Studium interdyscyplinarne”. Księga Jubileuszowa dedykowana Romualdowi Derbisowi (s. 785-799). Frankfurt nad Odrą–Częstochowa–Osnabrück: AJD.
Brzeziński, J. M. i Doliński, D. (2014b). O tym, co ważne w ocenie artykułów, projektów badawczych i wniosków awansowych w naukach społecznych? Nauka, 2, 33-65.
Cohen, J. (1994/2006). Ziemia jest okrągła (p < 0,05). W: J. [M.] Brzeziński i J. Siuta (red.), Metodologiczne i statystyczne problemy psychologii (s. 100-118). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
DORA (2012). San Francisco Declaration on Research Assessment. Putting science into the assessment of research. Zaczerpnięte 3 maja 2014. Strona internetowa: http://am.ascb.org/dora/files/sfdeclarationfinal.pdf
FNP (2014). Oświadczenie władz Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Zaczerpnięte 3 maja 2014. Strona internetowa: http://pauza.krakow.pl/249_2_2014.pdf
Frankfort-Nachmias, Ch. i Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Grzegorczyk, A. (2001). Etyczne problemy i powinności pracownika nauki. Nauka, 1, 45-62.
Klebaniuk, J. (2012). Profesor Stapel na dopingu. O upiększaniu psychologii społecznej. Psychologia Społeczna, 7(3), 213-217.
KSEN. Komisja do Spraw Etyki w Nauce PAN (2012/2013). Kodeks Etyki Pracownika Naukowego. Zaczerpnięte 4 maja 2014. Strona internetowa: https://amu.edu.pl/__data/assets/pdf_file/0019/165700/Kodeks_etyki_pracownika_naukowego.pdf
Levelt, W. J. M., Drenth, P. i Noort, E. (red.) (2012). Flawed science: The fraudulent research practices of social psychologist Diederik Stapel. Commissioned by the Tilburg University, University of Amsterdam and the University of Groningen; zob. też: Levelt Committee, Noort Committee, Drenth Committee, 2012. Flawed science: The fraudulent research practices of social psychologist Diederik Stapel. Zaczerpnięte 3 maja 2014. Strona internetowa: http://pubman.mpdl.mpg.de/pubman/item/escidoc:1569964:7/component/escidoc:1569966/Stapel_Investigation_Final_report.pdf
Lewicka, M. (2012). Psychologia miejsca. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Nowak L. (1998). O ukrytej jedności nauk społecznych i nauk przyrodniczych. Nauka, 1, 11-42.
Parnas D. L. (2007). Stop the numbers game. Communications of the ACM, 50(11), 19-21. Zaczerpnięte 3 maja 2014. Strona internetowa: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?rep=rep1&type=pdf&doi=10.1.1.217.849
Perspectives on Psychological Science (2012). Special section on replicability in psychological science: A crisis of confidence?, 7(6), cały numer.
Psychologia Społeczna (2012). O uczciwości w nauce. Dyskusja, 7(3), 213-244.
Reber, A. S. i Reber, E. S. (20053). Słownik psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Siuta, J. (2005). Słownik psychologii. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Strelau, J. (1998a). Temperament. A psychological perspective. New York and London: Plenum Press.
Strelau, J. (1998b). Psychologia temperamentu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Strelau, J. (2014). Różnice indywidualne – perspektywa psychologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Strelau, J. i Doliński, D. (red.) (2010). Psychologia akademicka. Podręcznik (t. 1 i 2). Wyd. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Sun, S., Pan, W. i Wang, L. L. (2010). A comprehensive review of effect size reporting and interpreting practices in academic journals in education and psychology. Journal of Educational Psychology, 102, 989-1004.
Wicherts, J. M. (2011). Psychology must learn a lesson from fraud case. Zaczerpnięte 28 listopada 2012. Strona internetowa: www.nature.com/news/psychology-must-learn-a-lesson-from-fraud-case-1.9513#auth-1
Wojciszke, B. (2011a). Systematycznie modyfikowane autoreplikacje: logika programu badań empirycznych w psychologii. W: J. M. Brzeziński (red.), Metodologia badań społecznych. Wybór tekstów (s. 19-54). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Wojciszke, B. (2011b). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Antonowicz, D. i Brzeziński, J. M. (2013). Doświadczenia parametryzacji jednostek naukowych z obszaru nauk humanistycznych i społecznych 2013 – z myślą o parametryzacji 2017. Nauka, 4, 51-85.
Białas, A. i Biliński, Sz. (2013). Debata PAU „Oceny nauki”. Pauza Akademicka. Tygodnik Polskiej Akademii Umiejętności, 6(230), 1-2. Zaczerpnięte 3 maja 2014. Strona internetowa: http://pauza.krakow.pl/230_1&2_2013.pdf
Błachowski, S. (1918). W sprawie potrzeb naukowych w zakresie psychologji. Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój, 1, 487-488.
Błocki, Z. i Życzkowski, K. (2012). Czy można porównywać jabłka i gruszki? O danych bibliometrycznych w różnych dziedzinach nauki. Nauka, 2, 37-46. Zaczerpnięte 3 maja 2014. Strona internetowa: http://n.czasopisma.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=692:no-2-2013&catid=149:wydania&Itemid=269
Brzeziński, J. [M.] (2001). O powinnościach – nie tylko metodologicznych – psychologów prowadzących badania naukowe: Profesorowi Janowi Strelauowi na siedemdziesięciolecie. Czasopismo Psychologiczne, 7(2), 127-134.
Brzeziński, J. M. (2011). Jakiej psychologii (i psychologów) potrzebuje społeczeństwo? Roczniki Psychologiczne, 14(2), 7-32.
Brzeziński, J. M. (2013). Methodological awareness and ethical awareness in the context of university education (on the example of psychology). W: B. Bokus (red.), Responsibility. A cross--disciplinary perspective (s. 261-277). Warszawa: Lexem.
Brzeziński, J. M. i Doliński, D. (2014a). O aktywnym przeciwdziałaniu nierzetelnościom w badaniach naukowych – kontekst praktyki badawczej psychologów społecznych. W: A. Wudarski (red.), „W poszukiwaniu jakości życia. Studium interdyscyplinarne”. Księga Jubileuszowa dedykowana Romualdowi Derbisowi (s. 785-799). Frankfurt nad Odrą–Częstochowa–Osnabrück: AJD.
Brzeziński, J. M. i Doliński, D. (2014b). O tym, co ważne w ocenie artykułów, projektów badawczych i wniosków awansowych w naukach społecznych? Nauka, 2, 33-65.
Cohen, J. (1994/2006). Ziemia jest okrągła (p < 0,05). W: J. [M.] Brzeziński i J. Siuta (red.), Metodologiczne i statystyczne problemy psychologii (s. 100-118). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
DORA (2012). San Francisco Declaration on Research Assessment. Putting science into the assessment of research. Zaczerpnięte 3 maja 2014. Strona internetowa: http://am.ascb.org/dora/files/sfdeclarationfinal.pdf
FNP (2014). Oświadczenie władz Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Zaczerpnięte 3 maja 2014. Strona internetowa: http://pauza.krakow.pl/249_2_2014.pdf
Frankfort-Nachmias, Ch. i Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Grzegorczyk, A. (2001). Etyczne problemy i powinności pracownika nauki. Nauka, 1, 45-62.
Klebaniuk, J. (2012). Profesor Stapel na dopingu. O upiększaniu psychologii społecznej. Psychologia Społeczna, 7(3), 213-217.
KSEN. Komisja do Spraw Etyki w Nauce PAN (2012/2013). Kodeks Etyki Pracownika Naukowego. Zaczerpnięte 4 maja 2014. Strona internetowa: https://amu.edu.pl/__data/assets/pdf_file/0019/165700/Kodeks_etyki_pracownika_naukowego.pdf
Levelt, W. J. M., Drenth, P. i Noort, E. (red.) (2012). Flawed science: The fraudulent research practices of social psychologist Diederik Stapel. Commissioned by the Tilburg University, University of Amsterdam and the University of Groningen; zob. też: Levelt Committee, Noort Committee, Drenth Committee, 2012. Flawed science: The fraudulent research practices of social psychologist Diederik Stapel. Zaczerpnięte 3 maja 2014. Strona internetowa: http://pubman.mpdl.mpg.de/pubman/item/escidoc:1569964:7/component/escidoc:1569966/Stapel_Investigation_Final_report.pdf
Lewicka, M. (2012). Psychologia miejsca. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Nowak L. (1998). O ukrytej jedności nauk społecznych i nauk przyrodniczych. Nauka, 1, 11-42.
Parnas D. L. (2007). Stop the numbers game. Communications of the ACM, 50(11), 19-21. Zaczerpnięte 3 maja 2014. Strona internetowa: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?rep=rep1&type=pdf&doi=10.1.1.217.849
Perspectives on Psychological Science (2012). Special section on replicability in psychological science: A crisis of confidence?, 7(6), cały numer.
Psychologia Społeczna (2012). O uczciwości w nauce. Dyskusja, 7(3), 213-244.
Reber, A. S. i Reber, E. S. (20053). Słownik psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Siuta, J. (2005). Słownik psychologii. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Strelau, J. (1998a). Temperament. A psychological perspective. New York and London: Plenum Press.
Strelau, J. (1998b). Psychologia temperamentu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Strelau, J. (2014). Różnice indywidualne – perspektywa psychologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Strelau, J. i Doliński, D. (red.) (2010). Psychologia akademicka. Podręcznik (t. 1 i 2). Wyd. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Sun, S., Pan, W. i Wang, L. L. (2010). A comprehensive review of effect size reporting and interpreting practices in academic journals in education and psychology. Journal of Educational Psychology, 102, 989-1004.
Wicherts, J. M. (2011). Psychology must learn a lesson from fraud case. Zaczerpnięte 28 listopada 2012. Strona internetowa: www.nature.com/news/psychology-must-learn-a-lesson-from-fraud-case-1.9513#auth-1
Wojciszke, B. (2011a). Systematycznie modyfikowane autoreplikacje: logika programu badań empirycznych w psychologii. W: J. M. Brzeziński (red.), Metodologia badań społecznych. Wybór tekstów (s. 19-54). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Wojciszke, B. (2011b). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Published
2019-04-04
Issue
Section
Focus Article
Copyright (c) 2014 Roczniki Psychologiczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
