Minimalistyczny reprezentacjonizm ekologicznej teorii percepcji

Adriana Schetz

Adriana Schetz Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Szczeciński

Abstract

Celem artykułu jest rozważenie możliwości włączenia kategorii reprezentacji umysłowej do ekologicznej teorii percepcji, obmyślanej przez jej pomysłodawcę – Jamesa J. Gibsona, jako rodzaju antyreprezentacjonizmu. Pełnowymiarowa idea reprezentacji percepcyjnej wydaje się „zbyt ciężka” na potrzeby podejścia ekologicznego, według którego percepcja polega na bezpośrednim zbieraniu czy ujmowaniu zmysłami cech przedmiotów znajdujących się w otoczeniu. Skoro jest to proces bezpośredni, to postulowanie reprezentacji umysłowej w niczym nie ułatwia, zdaniem Gibsona, rozumienia go. Z drugiej strony pojęcie reprezentacji umysłowej we współczesnej filozofii umysłu i psychologii poznawczej jest niemal niezbywalne. W artykule ukazana jest próba zinterpretowania percepcyjnego procesu nabywania informacji w kategoriach teorii systemów dynamicznych, a dokładnie jako rodzaju symulacji. Symulacyjna koncepcja percepcji, bazująca na minimalistycznym rozumieniu reprezentacji (jako wiedzy typu proceduralnego), ma stanowić uzupełnienie ekologicznej teorii zaproponowanej przez Gibsona.

References

Abrahamsen, A., & Bechtel, W. (2006). Phenomena and mechanisms: Putting the symbolic, connectionist, and dynamical systems debate in broader perspective. In R. J. Stainton (Ed.), Contemporary debates in cognitive science (pp. 159-185). Oxford: Blackwell.
Chemero, A. (2009). Radical embodied cognitive science. Cambridge, MA: MIT Press.
Cooper, L. A., & Shepard, R. N. (1973). Chronometric studies of the rotation of mental image. In W. G. Chase (Ed.), Visual information processing (pp. 75-176). New York: Academic Press.
Gibson, J. J. (1961/1982). Ecological optics. In W. E. Reed, & R. Jones (Eds.), Reasons for realism: Selected essays of James J. Gibson (pp. 61-75). Hillsdale, New Jersey: LEA.
Gibson, J. J. (1966). The senses considered as perceptual systems. Boston: Houghton Mifflin Company.
Gibson, J. J. (1979/1986). The ecological approach to visual perception. Hillsdale, New Jersey: LEA.
Gibson, J. J. (1982). Reasons for realism: Selected essays of James J. Gibson. E. Reed & R. Jones (Eds.). Hillsdale, New Jersey: LEA.
Grush, R. (1998). Skill and spatial content. Electronic Journal of Analytical Philosophy, 6. Retrieved from http://ejap.louisiana.edu/EJAP/1998/grusharticle98.html
Grush, R. (2004). The emulation theory of representation: Motor control, imagery, and perception. Behavioral and Brain Sciences, 27, 377-442.
Hurley, S. (2001). Overintellectualizing the mind. Philosophy and Phenomenological Research, 63(2), 423-431.
Klatzky, R. L., MacWhinney, B., & Behrmann, M. (Eds.) (2008). Embodiment, ego-space, and action. New York: Psychology Press.
Kosslyn, S. M. (1975). Information representation in visual images. Cognitive Psychology, 7, 341-370.
Marmor, G. S., & Zaback, L. A. (1976). Mental rotation by the blind: Does mental rotation depend on visual imagery? Journal Experimental Psychology, 2(4), 515-521.
Maruszewski, T. (2001). Psychologia poznania. Sposoby rozumienia siebie i świata. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Merleau-Ponty, M. (1962). Phenomenology of perception. London: Routledge & Kegan Paul.
Nęcka, E., Orzechowski, J., & Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Noë, A. (2004). Action in perception. Cambridge, MA: MIT Press.
Paivio, A. (1971). Imagery and verbal processes. New York: Holt, Rinehart and Winston.
Piaget, J. (1954). The construction of reality in the child. New York: Basic Books.
Piłat, R. (1999). Umysł jako model świata. Warsaw: Wydawnictwo IFiS PAN.
Piłat, R. (2006). Doświadczenie i pojęcie. Studia z fenomenologii i filozofii umysłu. Warsaw: Wydawnictwo IFiS PAN.
Piłat, R. (2012). Wyobrażenia, modele umysłowe, pojęcia. In M. Miłkowski, & R. Poczobut (Eds.), Przewodnik po filozofii umysłu (pp. 253-310). Cracow: Wydawnictwo WAM.
Piłat, R. (unpublished). Pojęcie ciągłości umysłu Michaela Spivey’a. Retrieved from http://marcinmilkowski.pl/downloads/ocena-dynamicznych.pdf.
Rao, P. N., Zelinsky, G. J., Hayhoe, M. M., & Ballard, D. H. (1996). Eye movements in visual cognition: A computational study. In D. S. Touretzky, M. Mozer, & M. Hasselmo (Eds.), pp. 830-836.
Rao, R. P. N., Zelinsky, G. J., Hayhoe, M. M., & Ballard, D. H. (2002). Eye movements in iconic visual search. Vision Research, 42, 1447-1463.
Robbins, P., & Aydede, M. (Eds.) (2009). The Cambridge handbook of situated cognition. Cambridge: Cambridge University Press.
Schetz, A. (2012). Percepcja bez wrażeń zmysłowych. „Nowa psychologia” J. J. Gibsona. Roczniki Psychologiczne, 15(1), 31-53.
Shapiro, L. (2011). Embodied cognition. London: Routledge.
Thelen, E. (1985). Developmental origins of motor coordination: Leg movements in human infants. Developmental Psychobiology, 18(1), 1-22.
Thelen, E., & Smith, L. B. (1994). A dynamic systems approach to the development of cognition and action. Cambridge, MA: MIT Press.
Thompson, E. (2007). Mind in life: Biology, phenomenology, and the sciences of mind. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Uchnast, Z. (1994). Reinterpretacja założeń psychologii postaci: Od modelu całości jako symbolicznej figury do modelu całości naturalnej jako ekosystemu. Roczniki Filozoficzne, 42(4), 33-70.
Varela, F. J., Thompson, E., & Rosch, E. (1991). The embodied mind: Cognitive science and human experience. Cambridge, MA: MIT Press.
Velmans, M., & Schneider, S. (Eds.) (2007). The Blackwell companion to conciousness. Oxford: Blackwell.