Specyfika dezadaptacyjnych przekonań w zaburzeniach osobowości: charakterystyka psychometryczna polskiej translacji i trawestacji Kwestionariusza Przekonań (Personality Beliefs Questionnaire, PBQ)

  • Bogdan Zawadzki University of Warsaw , Faculty of Psychology, Department of Psychology of Individual Differences
  • Agnieszka Popiel University of Social Science and Humanities, Faculty of Psychology, Department of Behavior Analysis, Warsaw
  • Ewa Pragłowska University of Warsaw, The Robert B. Zajonc Institute for Social Studies
  • Cory Newman Center for Cognitive Therapy, Department of Psychiatry, University of Pennsylvania School of Medicine
Keywords: przekonania; Kwestionariusz Przekonań (PBQ); zaburzenia osobowości; diagnoza; trafność zbieżna i różnicowa

Abstract

Celem podjętych w tym artykule analiz było dokonanie adaptacji Personality Beliefs Question-naire (PBQ) – narzędzia do badania przekonań specyficznych dla poszczególnych zaburzeń osobowości. Zostały opracowane dwie wersje PBQ: translacja wersji oryginalnej, składająca się ze 126 pozycji, oraz jej psychometryczna trawestacja, obejmująca 124 pozycje (skala osobowości z pogranicza została uniezależniona diagnostycznie, dodano skalę osobowości schizotypowej, zaś pozycje do skal zostały przyporządkowane na podstawie nie tylko treściowej, lecz także wyników analizy czynnikowej). Dla obu wersji uzyskano wskaźniki ilustrujące rzetelność i trafność pomiaru na podstawie wyników badania w grupach liczących ponad 1600 osób badanych. Uzyskane dane wskazały, że obie wersje charakteryzuje akceptowalna rzetelność pomiaru zarówno w aspekcie zgodności wewnętrznej, jak i stabilności czasowej. Przy porównywalnej trafności zbieżnej pomiaru (korelacje ze skalami Kwestionariusza do Ustrukturalizowanego Wywiadu Klinicznego do Badania Zaburzeń Osobowości z Osi II DSM-IV – SCID-II, a także inwentarza TALEIA-400A – Test for AxiaL Evaluation and Interview for Clinical, Personnel, and Guidance Applications, badającymi zaburzenia osobowości) skale trawestacji wykazały lepszą trafność różnicową (jej struktura wewnętrzna również została jednoznacznie potwierdzona przez wyniki konfirmacyjnej analizy czynnikowej). Stwierdzono jednak także niezbyt wysoką trafność zbieżną pomiaru oraz zbyt wysokie skorelowanie skal obu wersji PBQ. W dyskusji podkreślono zatem, że chociaż PBQ umożliwia określenie specyfiki przekonań w zaburzeniach osobowości, to jednak nie stanowi ekwiwalentu diagnostycznego dla narzędzi badających – obok przekonań – także emocjonalne i behawioralne wskaźniki zaburzeń.

References

Alford, B. A. i Beck, A. T. (1997). The integrative power of cognitive therapy. New York: The Guilford Press.

Alford, B. A. i Beck, A. T. (2005). Terapia poznawcza jako teoria integrująca psychoterapię. Tłum. M. Łamacz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

American Psychiatric Association, APA (1987). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (rev.) (wyd. 3). Washington, DC: Autor.

American Psychiatric Association, APA (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders – text revision (wyd. 4). Washington, DC: Autor.

American Psychiatric Association, APA (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (wyd. 5). Arlington, VA: Autor.

Arntz, A., Dreessen, L., Schouten, E. i Weertman, A. (2004). Beliefs in personality disorders: A test with the Personality Disorder Belief Questionnaire. Behaviour Research and Therapy, 42, 1215-1225.

Arntz, A. i van Genderen, H. (2016). Terapia schematów w zaburzeniu osobowości typu borderline. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Beck, A. T. i Beck, J. S. (1991). The Personality Belief Questionnaire. Niepublikowane narzędzie badawcze. The Beck Institute for Cognitive Therapy and Research, Bala Cynwyd, PA.

Beck, A. T., Butler, A. C., Brown, G. K., Dahslgaard, K. K., Newman, C. F. i Beck, J. S. (2001). Dysfunctional beliefs discriminate personality disorders. Behavioral Research and Therapy, 39, 1213-1225.

Beck, A. T., Freeman, A. i współpracownicy (1990). Cognitive therapy of personality disorders. New York: Guilford.

Beck, A. T., Freeman, A., Davis, D. D. i współpracownicy (2005). Terapia poznawcza zaburzeń osobowości. Tłum. M. Cierpisz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Bhar, S. S., Beck, A. T. i Butler, A. C. (2012). Beliefs and personality disorders: An overview of the Personality Beliefs Questionnaire. Journal of Clinical Psychology, 68, 88-100.

Boncori, L. (2007). TALEIA-400A: Test for AxiaL Evaluation and Interview for clinical, personnel, and guidance Applications – Manual. Trento: Erickson.

Butler, A. C., Brown, G. K., Beck, A. T. i Grisham, J. R. (2002). Assessment of dysfunctional beliefs in borderline personality disorder. Behavioral Research and Therapy, 40, 1231-1240.

Drwal, R. Ł. (1990). Problemy kulturowej adaptacji kwestionariuszy osobowości. W: A. Ciechanowicz (red.), Kulturowa adaptacja testów (s. 115-138). Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.

First, M. B., Gibbon, M., Spitzer, R. L., Williams, J. B. W. i Benjamin, L. S. (2010). Ustrukturalizowany Wywiad Kliniczny do Badania Zaburzeń Osobowości z Osi II DSM-IV. SCID II. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Fisher, R. i Milfont, T. L. (2010). Standardization in psychological research. International Journal of Psychological Research, 3(1), 88-96.

Forster, C., Berthollier, N. i Rawlinson, D. (2014). A systematic review of potential mechanisms of change in psychotherapeutic interventions for personality disorder. Journal of Psychology & Psychotherapy, 4, 133. DOI: 10.4172/2161-0487.1000133

Fournier, J. C., DeRubeis, R. J. i Beck, A. T. (2012). Dysfunctional cognitions in personality pathology: The structure and validity of the Personality Belief Questionnaire. Psychological Medicine, 42, 795-805.

Gorsuch, R. K. (2015). Factor analysis. Classic edition. New York: Routledge.

Konarski, R. (2009). Modele równań strukturalnych. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Leahy, R. L. (2008). Techniki terapii poznawczej. Podręcznik praktyka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Popiel, A. i Pragłowska, E. (2006). Optymalizacja – między stylem a zaburzeniem osobowości. W: M. Fajkowska, M. Marszał-Wiśniewska, G. Sędek (red.), Podpatrywanie myśli i uczuć. Zaburzenia i optymalizacja procesów emocjonalnych i poznawczych. Nowe kierunki badań (s. 258-279). Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Popiel, A. i Pragłowska, E. (2008). Psychoterapia poznawczo-behawioralna. Teoria i praktyka. Warszawa: Wyd. Paradygmat.

Raine, A. (1991). The SPQ: A scale for the assessment of schizotypal personality based on DSM-III-R criteria. Schizophrenia Bulletin, 17, 555-564.

Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. i Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8, 23-74.

Schriesheim, C. A., Kopelman, R. E. i Solomon, E. (1989). The effect of grouped versus randomized questionnaire format on scale reliability and validity: A three-study investigation. Educational and Psychological Measurement, 49, 487-508.

Schuerger, J. M., Zarella, K. L. i Hotz, A. S. (1989). Factors that influence the temporal stability of personality by questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 56, 777-783.

Trull, T. J., Goodwin, A. H., Schopp, L. H., Hillenbrand, T. L. i Schuster, T. (1993). Psychometric properties of a cognitive measure of personality disorders. Journal of Personality Assessment, 61, 536-546.

Young, J. E., Klosko, J. S. i Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy: A practitioner’s guide. New York: Guilford.

Wenzel, A., Chapman, J. E., Newman, C. F., Beck, A. T. i Brown, G. K. (2006). Hypothesized mechanisms of change in cognitive therapy for borderline personality disorder. Journal of Clinical Psychology, 62(4), 503-516. DOI: 10.1002/jclp.20244

Widiger, T. A. i Trull, T. J. (1992). Personality and psychopathology: An application of the Five-Factor Model. Journal of Personality, 60, 363-393.

Zawadzki, B. (2006). Kwestionariusze osobowości. Strategie i procedura konstruowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar

Published
2019-04-08
Section
Articles