Wrażliwość na wzmocnienia a zazdrość w związkach romantycznych

Marcin Moroń; Paulina Grzywnowicz; Adam Łojan; Marlena Szyszłow; Ewa Warlewska

Marcin Moroń University of Silesia in Katowice, Department of Social and Environmental Psychology
Paulina Grzywnowicz University Of Silesia In Katowice Institute Of Psychology
Adam Łojan University Of Silesia In Katowice Institute Of Psychology
Marlena Szyszłow University Of Silesia In Katowice Institute Of Psychology
Ewa Warlewska University Of Silesia In Katowice Institute Of Psychology

Keywords: wrażliwość na wzmocnienia; zazdrość; zaangażowanie; dążenie; unikanie

Abstract

Zazdrość jest adaptacyjną reakcją emocjonalną, która sygnalizuje zagrożenie dla aktualnej relacji romantycznej i wzbudza motywację do jej obrony. Uznając zazdrość za mechanizm wrażliwości na sygnały zagrożenia relacji, przewidywano, że wrażliwość biologicznych systemów walki-ucieczki-znieruchomienia (FFFS) oraz behawioralnego systemu hamowania (BIS) będzie dodatnio skorelowana z intensywnością doświadczania zazdrości. Spodziewano się, że związki te będą silniejsze wśród osób bardziej zaangażowanych w relację. Analizowano także orientację na dążenie i unikanie w bliskim związku romantycznym jako mediatory relacji między wrażliwością FFFS, BIS i behawioralnego systemu aktywacji (BAS) a intensywnością doświadczania zazdrości. Badania prowadzono wśród 217 osób w wieku od 17 do 36 roku życia, pozostających w związkach romantycznych. Wykazano, że wrażliwość BIS i FFFS dodatnio koreluje z intensywnością doświadczania zazdrości. Zaangażowanie w związek moderowało zależności między wrażliwością FFFS a intensywnością zazdrości. Orientacja na unikanie w bliskim związku była zaś mediatorem relacji między wrażliwością BIS a doświadczaniem zazdrości.

References

Bachman, G. F., & Guerrero, L. K. (2006). Relational quality and communicative responses following hurtful events in dating relationships: An expectancy violations analysis. Journal of Social and Personal Relationships, 23, 943-963.
Buss, D. (2002). Zazdrość: niebezpieczna namiętność. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Buss, D. M., & Haselton, M. (2005). The evolution of jealousy. Trends in Cognitive Sciences, 9, 506-507.
Buunk, B. P. (1997). Personality, birth order and attachment styles as related to various types of jealousy. Personality and Individual Differences, 23, 997-1006.
Carver, C. S., Sutton, S. K., & Scheier, M. F. (2000). Action, emotion, and personality: Emerging conceptual integration. Personality and Social Psychology Bulletin, 26, 741-751.
Carver, C. S., & White, T. L. (1994). Behavioral inhibition, behavioral activation, and affective responses to impending reward and punishment: The BIS/BAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 319-333.
Corr, P. J. (2004). Reinforcement sensitivity theory and personality. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 28, 317-332.
Davis, M. (1999). Empatia. O umiejętności współodczuwania. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Elliot, A. J., Gable, S. L., & Mapes, R. R. (2006). Approach and avoidance motivation in the social domain. Personality and Social Psychology Bulletin, 32, 378-391.
Gable, S. L. (2006). Approach and avoidance social motives and goals. Journal of Personality, 74, 175-222.
Gray, J. A., & McNaughton, N. (2000). The neuropsychology of anxiety. Oxford: Oxford University Press.
Hayes, A. F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis. A regression-based approach. New York: The Guilford Press.
Hundt, N. E., Mitchell, J. T., Kimbrel, N. A., & Nelson-Gray, N. O. (2010). The effect of behavioral inhibition and approach on normal social functioning. Individual Differences Research, 8, 246-256.
Impett, E. A., Gordon, A. M., Kogan, A., Oveis, Ch., Gable, S. L., & Keltner, D. (2010). Moving toward more perfect unions: Daily and long-term consequences of approach and avoidance goals in romantic relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 99, 948-963.
Jackson, C. J. (2009). Jackson-5 scales of revised Reinforcement Sensitivity Theory (r-RST) and their application to dysfunctional real world outcomes. Journal of Research in Personality, 43, 556-569.
Meyer, B., Olivier, L., & Roth, D. A. (2005). Please don’t leave me! BIS/BAS, attachment styles, and responses to a relationship threat. Personality and Individual Differences, 38, 151-162.
Pfeiffer, S. M., & Wong, P. T. P. (1989). Multidimensional jealousy. Journal of Social and Personal Relationships, 6, 181-196.
Rusbult, C. E., Martz, J. M., & Agnew, C. R. (1998). The investment model scale: Measuring commitment level, satisfaction level, quality of alternatives, and investment size. Personal Relationships, 5, 357-387.
Rydell, R. J., McConnell, A. R., & Bringle, R. G. (2004). Jealousy and commitment: Perceived threat and the effect of relationship alternatives. Personal Relationships, 11, 451-468.
Sheets, V. L., Fredendall, L. L., & Claypool, H. M. (1997). Jealousy evocation, partner reassurance, and relationship stability: An exploration of the potential benefits of jealousy. Evolution and Human Behavior, 18, 387-402.
Smillie, L. D., Pickering, A. D., & Jackson, C. J. (2006). The new reinforcement sensitivity theory: Implications for personality measurement. Personality and Social Psychology Review, 10, 320-335.