Rosatellum – włoski system wyborczy i jego wpływ na wynik wyborów parlamentarnych
Abstrakt
Włoski system wyborczy ulegał różnorakim przekształceniom na przestrzeni wieków, których przyczyną były zwykle zmiany ustrojowe. Poczynając od czasów Królestwa Włoch, poprzez okres rządów faszystowskich, kształtowanie się ustroju Republiki aż po przeobrażenia z początku lat 90., wszędzie wspomniana zależność pozostaje widoczna. Skutkiem ewolucji systemu wyborczego jest najnowsza ordynacja zwana Rosatellum. Jest ona przykładem systemu mieszanego: 61% członków parlamentu wybieranych jest w systemie proporcjonalnym i w obwodach wielomandatowych, zaś 37% w systemie większościowym i obwodach jednomandatowych. 2% przypisanych jest do okręgów zagranicznych, gdzie obowiązuje wyłącznie system proporcjonalny. Ponadto utrzymuje progi wyborcze dla pojedynczych list oraz dla koalicji, odrzuca premię większościową, wprowadza nowy układ kart wyborczych, parytety płciowe czy kupony zapobiegające oszustwom. Po raz pierwszy została zastosowana podczas wyborów 4 marca 2018 r. Ze względu na napięcia utrudniające powołanie nowego rządu, wielu komentatorów przyczyn politycznego pata niesłusznie doszukiwało się w nowej ordynacji.
Bibliografia
Allegretti U., Profilo di storia costituzionale italiana, Bologna: Il Mulino 1989.
Antonetti N., La forma di governo in Italia tra Otto e Novecento: dibattiti politici e giuridici, Bologna: Il Mulino 2002.
Antoszewski A., Herbut R., Systemy polityczne współczesnego świata, Gdańsk: Arche 2001.
Borghese S., No, non è colpa del Rosatellum, www.youtrend.it/2018/03/08/no-non-e-colpa-del-rosatellum/ [dostęp: 11.06.2018].
Cavallaro M., Diamanti G., Pregliasco L., Una nuova Italia. Dalla comunicazione ai risultati. Un’analisi delle elezioni del 4 marzo, Roma: Castelvecchi 2018.
D’Agostino G., Alle origini del sistema elettorale repubblicano. La legge del 1946, „Italia Contemporanea” 174(1989), s. 81-87.
Dudała R., System polityczny współczesnych Włoch. Dynamika zmian, Kielce: Wydawnictwo UJK 2019.
Dziemidok-Olszewska B., Sokół W., Żmigrodzki M., Instytucje demokratycznych systemów politycznych, w: Współczesne systemy polityczne, red. M. Żmigrodzki, B. Dziemidok-Olszewska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2013, s. 35-56.
Gualdo R., Dell’Anna M.V., La feconda Repubblica: la lingua della politica in Italia (1992-2004), San Cesario di Lecce: Manni 2004.
Kasińska-Metryka A., Dudała R., Społeczeństwa w obliczu zmian. Przeobrażenia polityczno--kulturowe w Hiszpanii i we Włoszech, Kielce: Wydawnictwo UJK 2019.
Lanchester F., Sistemi elettorali e forma di governo, Bologna: Il Mulino 1981.
Leksykon politologii, red. A. Antoszewski, R. Herbut, Wrocław: Atla 2 2004.
Lijphart A., The Demise of the Last Westminster System? Comments on the Report of New Zeland’s Royal Commission on the Electoral System, „Electoral Studies” 6(1987), s. 97-103.
Merlini S., Il governo costituzionale, w: Storia dello Stato italiano dall’Unità ad oggi, red. R. Romanelli, Roma: Donzelli 1995, s. 3-72.
Nohlen D., Prawo wyborcze i system partyjny. O teorii systemów wyborczych, Warszawa: Scholar 2004.
Pellicciari I., Tra decidere e rappresentare. La rappresentanza politica dal XIX secolo alla Legge Acerbo, Soveria Mannelli: Rubbettino 2004.
Piretti M. S., La legge truffa. Il fallimento dell’ingegneria politica, Bologna: Il Mulino 2003.
Pombeni P., La rappresentanza politica, w: Storia dello Stato italiano dall’Unità ad oggi, red. R. Romanelli, Roma: Donzelli 1995, s. 73-124.
Ragone D., La formazione del primo governo Amato. Tra continuità e discontinuità, „Federa-lismi.it Rivista di diritto pubblico italiano, comunitario e comparato” 15(2013), www.federalismi.it/nv14/articolo-documento.cfm?Artid=22959&content=La+formazione+del+primo+governo+Amato&content_author=Davide+Ragone [dostęp: 10.07.2018].
Rauti A., L’Italicum fra „liturgia” elettorale e prove di bipartitismo, „Rivista di Associazione Italiana dei Costituzionalisti” 2(2015), www.rivistaaic.it/download/nuEdNuGfylGH1sYCHh3mwwyta3yioPeH4k-bQgAfu-A/2-2015-rauti.pdf [dostęp: 15.07.2018].
Riforma elettorale. Note sull’A.S. n. 2941, red. L. Borsi, Roma: Servizio Studi del Senato 2017, http://www.senato.it/service/PDF/PDFServer/BGT/01047609.pdf [dostęp: 12.07.2018].
Sabbatucci G., Il ‘suicidio’ della classe dirigente liberale. La legge Acerbo 1923-1924, „Italia Contemporanea” 174(1989), s. 57-80.
Sartori G., Ingegneria costituzionale comparata. Strutture, incentivi ed esiti, Bologna: Il Mulino 2013.
Scaccia G., L’Italicum fra vincoli sistemici ed equilibri costituzionali, „Questione giustizia. Trimestrale promosso da Magistratura democratica” 1(2015), s. 16-23.
Sokala A., Michalak B.. Uziębło P., Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2013.
Visani A., La conquista della maggioranza. Mussolini, il PNF e le lezioni del 1924, Genova: Frilli 2004.
Volpi M., Italicum due: una legge elettorale abnorme, „Questione giustizia. Trimestrale promosso da Magistratura democratica” 1(2015), s. 10-15.
Volpi M, Riforma elettorale e rappresentanza, „Costituzionalismo.it”, 10 września 2012.
Copyright (c) 2019 Roczniki Nauk Społecznych
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
