Rywalizacja Stany Zjednoczone – Chińska Republika Ludowa o hegemonię w wielobiegunowym świecie

Zenon Trejnis

doi:10.18290/rns22504.1

Zenon Trejnis Wojskowa Akademia Techniczna https://orcid.org/0000-0002-0968-2517

DOI: https://doi.org/10.18290/rns22504.1

Słowa kluczowe: hegemonia, strategia, współpraca, rywalizacja, USA, ChRL

Abstrakt

W artykule przedstawiono rozważania i opinie dotyczące toczącej się obecnie rywalizacji pomiędzy USA i ChRL o dominację na świecie. Celem USA pozostaje zachowanie światowej hegemonii politycznej, gospodarczej i militarnej. Proces globalizacji i kształtujący się wielobiegunowy (policentryczny) ład międzynarodowy sprzyja dynamicznie rozwijającym się Chinom w walce o światowy prymat z Zachodem. Chiny są już niekwestionowanym mocarstwem gospodarczym i handlowym, systematycznie modernizującym się i wdrażającym nowe technologie, także w sferze obronności państwa (militarnej). Nie jest jednak pewne, że USA skazane są już dziś na porażkę, Chiny mają jedynie perspektywę wzrostu do nowej roli światowego lidera.

Bibliografia

Adamus D. (2021), Rywalizacja USA – Chiny. Co zadecyduje o jej wyniku?, Polityka Narodowa, nr 25, s. 60-61.

Allison G. (2017), Skazani na wojnę? Czy Ameryka i Chiny unikną pułapki Tukidydesa?, Bielsko-Biała: Pascal.

Allison G., Blackwill R.D., Wyne A. (2020), Chiny, Stany Zjednoczone i świat w oczach wielkiego mistrza Lee Kuan Yewa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bartosiak J. (2016), Pacyfik i Eurazja o wojnie, Warszawa: Centrum Studiów Polska – Azja.

Bogusz N., Jakóbowski J. (2019), Komunistyczna Partia Chin i jej państwo. Konserwatywny zwrot Xi Jinpinga, Warszawa: Wydawnictwo OSW im. M. Karpia.

Davis D.L. (2021), Ameryka 2020: o krok od katastrofy (cz. V), Układ Sił, nr 28, s. 13-16.

Fukuyama F. (2015), Ład polityczny i polityczny regres. Od rewolucji przemysłowej do globalizacji demokracji, Poznań: Rebis.

Góralczyk B. (2020), Czy Chiny już wygrały?, Nowa Konfederacja, nr 11 (125), s. 42-48.

Góralczyk B. (2021), Nowy długi marsz. Chiny ery Xi Jinpinga, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.

Góralczyk B. (2018), Wielki renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.

Góralczyk B. (2021), W objęciach Chin, Układ Sił, nr 26, s. 4-14.

Góralczyk B. (2019), Zderzenie strukturalne USA i Chin może prowadzić do nowej zimnej wojny, Polskie Radio, 30.08.2019.

Hübner W. (2017), Nowa rola Chin w świecie – jak ją zaakceptować?, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 486, s. 36-48.

Khanna P. (2020), Przyszłość należy do Azji. Globalny porządek w XXI stuleciu, Wrocław: Wydawnictwo Wektory.

Kissinger H. (2014), Word Order Reflections od the Character od nations and the Course of History, New York: Penguin Press.

Mearsheimer J.J. (2021), Wielkie złudzenie. Liberalne marzenia a rzeczywistość międzynarodowa, Kraków: Universitas.

Michta A.A. (2022), W rywalizacji Chin i USA nic nie jest przesadzone, Układ Sił, nr 1 (33), s. 36-41.

Pillsbury M. (2016), The Hundred–Year Maraton: China’s Secret Strategy to Replace America as the Global Superpower, New York: St. Martin’s Press.

Plebaniak P. (red.) (2020), Filozofia i praktyka oddziaływania na bieg zdarzeń, Kraków: PTG.

Polityka (2021), USA, Chiny i Rosja zagrożeniem w strategii bezpieczeństwa moralnego, z 4 marca.

Reiter J., Gadzała Ł. (2021), Ameryka Bidena, Wyzwania i dylematy, Przegląd Polityczny, nr 165, s. 66-67.

Shapiro J. (2020), Czego potrzebuje Ameryka?, Układ Sił, nr 21, s. 14-21.

Spalding R. (2019), Niewidzialna wojna. Jak Chiny w biały dzień przejęli wolny Zachód, Warszawa: Jeden Świat.

Sun Zi (2020), Sztuka wojny, [w:] Filozofia i praktyka oddziaływania na bieg zdarzeń, red. P. Plebaniak, Kraków: PTG.

The Thucydides Trap. Are the U.S. and China headed for War?, https://www.theatlantic.com/international/archive/2015/09/united-states-china-war-thucydides-trap/406756/ [dostęp: 21.01.2022].

Żukrowska K. (2018), Chiny: potencjał (gospodarczy, polityczny i militarny) jako instrument kształtowania nowego ładu międzynarodowego, Krakowskie Studia Międzynarodowe, nr 7.