Przemiany w tworzeniu więzi społecznych w czasie zintensyfikowanej nauki i pracy zdalnej wywołanej pandemią SARS-CoV-2 – przypadek Polski

Abstrakt

Klasyczna socjologia ocenia i bada zmiany w więziach społecznych. Ostatnia dyskusja na temat znaczących zmian w więziach społecznych na polskich uniwersytetach miała miejsce, gdy doświadczyły one głębokiej transformacji po upadku komunizmu w Europie Wschodniej i Środkowej w 1989 roku. Trzydzieści lat później okres zamknięcia wywołany pandemią SARS-CoV-2 stał się ciekawą okazją do zbadania, jak tworzy się porządek społeczny i rozwijają więzi społeczne przy ograniczeniu bezpośrednich (twarzą w twarz) interakcji. Autorzy wykorzystują schemat powstawania więzi społecznych autorstwa Jana Szczepańskiego do analizy charakteru etapów i elementów więzi społecznych budowanych w czasie wymuszonych pośrednich metod nauczania, uczenia się, pracy i komunikacji w ogóle. W artykule przedstawiono wyniki badań (ankieta CAWI) przeprowadzonych na próbie 555 studentów trzech polskich uczelni reprezentujących różne kierunki studiów (podzielonych w artykule na dwie kategorie: techniczne i nietechniczne). Wyniki wskazują na znaczenie płci i kierunku studiów w przystosowaniu się do nowych warunków kształcenia online, w tym na utrudniony proces tworzenia więzi społecznych (zwłaszcza na samym początku studiów, gdy potrzebne są bezpośrednie kontakty). Autorzy omawiają konsekwencje osłabienia więzi społecznych w środowisku akademickim, odnosząc się jednocześnie do zjawisk kapitału społecznego, siły słabych więzi i więzi uśpionych.