Conceptual Fundamentals of Post-Westphalian International Relations

Abstrakt

Konceptualne podstawy postwestfalskich stosunków międzynarodowych

Konceptualne podejście do zrozumienia obecnego etapu ewolucji stosunków międzynarodowych pojawiło się podczas upadku dwubiegunowego świata zimnej wojny i tworzenia nowych podstaw porządku międzynarodowego. Specyfika tego procesu polega na tym, że upadek systemu powojennego odbył się w warunkach pokojowych. Najczęściej do opisania powiązań i współzależności polityki światowej po upadku żelaznej kurtyny używa się dwóch terminów − postdwubiegunowy (postwestfalski) system międzynarodowy lub stosunki międzynarodowe po zakończeniu zimnej wojny. Oba terminy, postbipolarny system międzynarodowy i stosunki międzynarodowe po zakończeniu zimnej wojny, mają cechy wspólne, co zwykle pozwala na używanie ich jako synonimów i sprawia, że są one najbardziej popularne przy wyborze wspólnej, kompleksowej definicji współczesnych stosunków międzynarodowych. Upadek bloku sowieckiego i globalny system dwubiegunowy postawiły na porządku dziennym kwestie, których nie da się rozwiązać w ramach tradycyjnych terminów: „bieguny”, „równowaga sił”, „konfiguracja równowagi sił” itp. Globalny system międzynarodowy przeżywa głębokie wstrząsy związane z transformacją jego struktury, zmianami w jego interakcji z otoczeniem, co odpowiednio wpływa na jego wymiary − regionalny i peryferyjny. We współczesnych postdwubiegunowych relacjach chwiejnej równowagi istnieje oczywisty nacisk na transformację światowego porządku międzynarodowego w „świat postamerykański”, z krytyczną dynamiką relacji między starymi i nowymi aktorami na poziomie globalnym. Otwarta pozostaje kwestia dalszej ewolucji całego systemu stosunków międzynarodowych w świecie postdwubiegunowym i tendencji do jego transformacji z konfrontacyjnego w system współpracy.