Problemy użycia języka religijnego we współczesnych mediach

Abstrakt

W dyskusjach na temat dyskursu religijnego w mediach podkreślane jest napięcie czy rozbieżność między komunikatywnym świeckim i zlaicyzowanym językiem współczesnych mediów, a bardziej hermetycznym i tradycyjnym językiem opisującym sytuacje związane z przeżyciem religijnym, czyli z sacrum. Niniejszy artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, jaki powinien być język religijny mediów. Problem badawczy brzmi: czy ma być on dostosowany do współczesnego języka polskiego, uwzględniający potoczność, czy jednak bardziej archaiczny, teologiczny, odwołujący się do kodów biblijnych i kulturowych? Podejmując temat sposobów przekazywania w mediach treści religijnych, należy wziąć pod uwagę dwa elementy: 1) język religijny był i jest językiem przekazu (głoszenia), akcentującym żywy kontakt z odbiorcą i dbającym o komunikatywność; w pewnym stopniu dostosowywał się w przeszłości do odbiorcy; współczesne media, które same gwałtownie się rozwijają, ten proces adaptacji przyśpieszają, jednak proces ten należy do natury języka religijnego; 2) twórcy czy pierwsi nauczyciele wielkich religii (pomijając małe religie ezoteryczne) posługiwali się językiem mówionym, zbliżonym do potocznego, zrozumiałym, dostosowanym do słuchaczy (ich nauka czy objawienie zostały spisane później); oni też są wzorem inkulturacji, jaką wciąż przechodzi język religijny, nie rezygnując przy tym ze swej specyfiki i sakralności. Należy nadmienić, że pytania badawcze stawiane w niniejszym artykule dotyczą jedynie języka religijnego przekazów medialnych, nie zaś języka oficjalnej komunikacji religijnej. W tym artykule zastosowano metodę badawczą polegającą na krytycznej analizie piśmiennictwa źródłowego, połączonej z przedstawieniem autorskiej kategoryzacji cech języka religijnego.