Relatywizm i Dusza Zachodu
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest związkowi idei i rzeczywistości na przykładzie relacji zachodzących na styku kultury Zachodu (z Europą jako jego główną tu egzemplifikacją) i innych kultur, których przedstawiciele bądź już Europę zamieszkują, bądź starają się tutaj osiedlić.
Zwracam uwagę na to, że nazbyt często formułowane są teorie dotyczące organizacji ładu społecznego, które nie uwzględniają, w należyty sposób, możliwości ich realizacji w realnym świecie. Ich autorami są intelektualiści, szczególna kategoria ludzi odgrywająca istotną rolę w życiu zachodnich społeczeństw.
Za punkt wyjścia posłużyło tu słynne zdanie przypisywane (niesłusznie) Wolterowi, który miał powiedzieć: „nie zgadzam się z tobą, ale do śmierci będę bronił twego prawa do posiadania własnego zdania”. Postać Woltera jest przykładem oświeceniowych filozofów-literatów, będących prekursorami współczesnych intelektualistów wnoszących nowe, „poprawne” idee do świata polityki i prawodawstwa; idee, które sprawiają, że Zachód stopniowo ale systematycznie zrywa więzi z własną historią i tradycją, tracąc tożsamość i zastępując fundamenty własnej kultury pozbawioną duszy abstrakcją.
Bibliografia
Aron R., Widz i uczestnik, tłum. A. Zagajewski, Warszawa: Czytelnik 1992.
Baczko B., Rousseau w Panteonie, w: tegoż, Wyobrażenia społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej, tłum. M. Kowalska, Warszawa: PWN 1994.
Baczko B., Rousseau: samotność i wspólnota, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria 2009.
Baczko B., Ukształcić nowego człowieka... Utopia i pedagogika w okresie Rewolucji Francuskiej, w: Brodzka A., Hopfinger M., Lalewicz J. (red.), Problemy wiedzy o kulturze. Prace dedykowane Stefanowi Żółkiewskiemu, Wrocław: Ossolineum 1986.
Bault O., Francja ślepnie, „Do Rzeczy” 2015, nr 26.
Bauman Z., Ideologia, w: A. Kojder i in. (red.), Encyklopedia socjologii, Warszawa: Oficyna Naukowa 1998.
Buruma I., Margalit A., Okcydentalizm. Zachód w oczach wrogów, tłum. A. Lipszyc, Kraków: Universitas 2005.
Castelion S., O wierze, wątpieniu i tolerancji, tłum. L. Joachimowicz, Warszawa: PWN 1963.
Chesterton G.K., Obrona świata, tłum. J. Rydzewska, Warszawa–Ząbki: Fronda, Apostolicum 2006.
Cioran E., W szkole tyranów, w: tegoż, Historia i utopia, tłum. M. Bienczyk, Warszawa: Instytut Badań Literackich 1997.
Ćwikła P., Rechot Kasandry. Konserwatyzm jako strategia perswazji, „Acta Univesitatis Lodziensis. Folia Sociologica” 2013, nr 46.
Ćwikła P., Świadomość rewolucyjna, w: M. Zemło, K. Sztalt (red.), Formy świadomości społecznej, Lublin: KUL 2013.
Dorociak M., Droga do Europy, tekst znajduje się na stronie internetowej rocznika „Teologia Polityczna”, http://www.teologiapolityczna.pl/michal-dorociak-droga-do-europy/.
Fanon F., Wyklęty lud ziemi, tłum. H. Tygielska, Warszawa: PIW 1985.
Finkielkraut A., Świat wypierający się Zachodu, w: tegoż, Porażka myślenia, tłum. M. Ochab, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza 1992.
Gaxotte P., Rewolucja francuska, tłum. J. Furuhielm, A. Zawilski, E. Kuczkowska, Gdańsk: Arche 2001.
Geertz C., Anty-antyrelatywizm, tłum. J. Minksztym, w: M. Buchowski (red.), Amerykańska antropologia postmodernistyczna, Warszawa: Instytut Kultury 1999.
Gontarz T., Holenderski sąd zalegalizował pedofilską partię, http://www.wiadomosci24.pl/ artykul/holenderski_sad_zalegalizowal_pedofilska_partie_2288.html
Graves R., Ja Klaudiusz, tłum. S. Essmanowski, Poznań: Zysk i S-ka 1996.
Jasienica P., Rzeczpospolita obojga narodów, Warszawa: PIW 1985.
Kimball R., Długi marsz. Jak rewolucja kulturalna z lat 60. zmieniła Amerykę, tłum. M. Kowalczyk, Elbląg: Sprawy Polityczne 2008.
Kołakowska A., Imagine: intelektualne źródła poprawności politycznej, w: tejże, Wojny kultur i inne wojny, Warszawa: Teologia Polityczna 2010.
Kołakowski L., Po co nam prawa człowieka, w: tegoż, Czy Pan Bóg jest szczęśliwy i inne pytania, Kraków: Znak 2010.
Kołakowski L., Szukanie barbarzyńcy. Złudzenia uniwersalizmu kulturowego, w: tegoż, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Londyn: Aneks 1984.
Król M., Opinia publiczna, w: tegoż, Słownik demokracji, Warszawa: Prószyński i S-ka 1999.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.
Legutko R., Nie lubię tolerancji, Wrocław: Arka 1993.
Legutko R., Tolerancja. Rzecz o surowym państwie, prawie natury, miłości i sumieniu, Kraków: Znak 1997.
Locke J., List o tolerancji, tłum. L. Joachimowicz, Warszawa: PWN 1963.
Łagowski B., Zniszczenie i pustka, w: tegoż, Liberalna kontrrewolucja, Warszawa: Centrum im. Adama Smitha 1994.
Mannheim K., Ideologia i utopia, Lublin: Test 1992.
Nietzsche F., Tako rzecze Zaratustra, tłum. W. Berent, Gdynia: Tenet [b.r.w.].
Nisbet R., Przesądy, tłum. M. Szczubiałka, Warszawa: Fundacja Aletheia 1998.
Ossendowski A.F., Przedmowa do trzeciego wydania, w: tegoż, Lenin, Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera 1930.
Raspail J., Obóz świętych, tłum. M. Miszalski, Poznań: Klub Książki Katolickiej 2005.
Rousseau J.J., Umowa społeczna, tłum. A. Peretiatkowicz, Kęty: Antyk 2002.
Schmitt C., Nauka o konstytucji, tłum. M. Kurkowska, R. Marszałek, Warszawa: Teologia Polityczna 2013.
Schumpeter J., Kapitalizm, socjalizm, demokracja, tłum. M. Rusiński, Warszawa: PWN 1995.
Skrzypek M., Diderot, Warszawa: Wiedza Powszechna 1982.
Sowell T., Intelektualiści mądrzy i niemądrzy, tłum. K. Maksymiuk-Salamoński, Warszawa: Fijorr Publishing 2010.
Spengler O., Zmierzch Zachodu, tłum. J. Marzęcki, Warszawa: KR 2001.
Środa M., Mała książka o tolerancji, Warszawa: Czarna Owca 2010.
Tallentyre S.G., The Friends of Voltaire, London: Smith, Elder, & Co.1906.
Tocqueville A. de, Dawny ustrój i rewolucja, tłum. H. Szumańska-Grossowa, Kraków: Znak 1994.
Voegelin E., Walka o reprezentacje w cesarstwie rzymskim, w: tegoż, Nowa nauka polityki, tłum. P. Śpiewak, Warszawa: Aletheia 1992.
Waltzer M., O tolerancji, tłum. T. Baszniak, Warszawa: Aletheia 2013.
Wolter, Traktat o tolerancji, tłum. Z. Ryłko, A. Sowiński, Warszawa: PIW 1988.
Znaniecki F., Upadek cywilizacji zachodniej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2013.
Żarnowski J., Intelektualiści, w: J. Kojder [i in.] (red.), Encyklopedia socjologii, Warszawa: Oficyna Naukowa 1998.
Copyright (c) 2015 Roczniki Nauk Społecznych
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
