Konsekwencje bezrobocia w wymiarze godności człowieka

  • Anna Potasińska Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wydział Nauk Historycznych i Społecznych
Słowa kluczowe: bezrobocie; godność człowieka; wyuczona bezradność; społeczna degradacja

Abstrakt

Praca zawodowa spełnia w życiu człowieka szereg funkcji. Stanowi podstawę zaspokojenia potrzeb, jest źródłem społecznej tożsamości, jest wyznacznikiem pozycji społecznej, daje możliwość rozwoju, jak również uczestniczenia w szerszej aktywności społecznej. W sytuacji bezrobocia poprzez pojawiające się konsekwencje ekonomiczne, psychologiczne, moralne i społeczne może dojść do sytuacji, w których godność człowieka pozostanie zagrożona. Bezrobocie zaliczane jest do sytuacji trudnych, traumatycznych. Może być postrzegane jako porażka, sytuacja, która obniża poczucie wartości i bezpośrednio dotyka godności człowieka. Zjawisko braku pracy rozpatrywane ze społecznego punktu zmienia pozycję jednostki w strukturze społecznej. Oznacza społeczną degradację. Na skutek bezrobocia zagrożona staje się podmiotowość jednostki i możliwość jej decydowania o sobie. Badania osób bezrobotnych ukazują obniżenie się poziomu życia na skutek bezrobocia oraz popadanie w ubóstwo. Na skutek utraty pracy, wydłużającego się czasu pozostawania bez pracy, jak i innych czynników, które warunkują sytuację jednostki, pojawić się mogą negatywne uczucia, przygnębienie, apatia, stany depresyjne. Bezrobocie tym samym stanowi sytuację potencjalnego zagrożenia dla godności człowieka.

Bibliografia

Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Warszawa: Scholar 2004.

Budzyński A. (red.), Pamiętniki bezrobotnych, t. I, Warszawa 2003.

Chodkowska M., Szymanek Z., Socjopedagogiczne konteksty wyuczonej bezradności, w: Z. Gajdzica, M. Rembierz (red.), Bezradność. Interdyscyplinarne studium zjawiska w kontekście zmiany społecznej i edukacyjnej, Katowice: UŚ 2005.

Czupała E.M., Reprezentacja, właściwości osobowości a ocena swojej sytuacji przez bezrobotnego, w: Z. Ratajczak (red.), Psychologia: badania i aplikacje, t. II: Bezrobocie strategie zaradcze i wzorce pomocy psychologicznej, Katowice: UŚ 1998.

Czykwin E., Stygmat społeczny, Warszawa: PWN 2008.

Diagnoza Społeczna 2005, oprac. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego 2005.

Diagnoza Społeczna 2009, oprac. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego 2009.

Dyczewski L., Marginalizacja bezrobotnych, w: L. Dyczewski, T. Kowalewski, Z. Korzeb (red.), Problemy ekonomiczne i społeczne bezrobocia, Łomża: Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości im. Bogdana Jańskiego w Łomży 2003.

Grotowska-Leder J., Długość trwania w biedzie a procesy marginalizacji. Badania łódzkie, „Polityka Społeczna” 11-12(1999).

Jarosz M., Władza, przywileje, korupcja, Warszawa: PWN 2004.

Kabaj M., Ekonomia tworzenia i likwidacji miejsc pracy. Dezaktywizacja Polski?, Warszawa: IPiSP 2005.

Kapuściński R., Dałem głos ubogim. Rozmowy z młodzieżą, Kraków: Znak 2008.

Majka J., Rozważania o etyce pracy, Wrocław: Wrocławska Księgarnia Archidiecezjalna 1986.

Makselon-Kowalska B., Stereotypy związane z bezrobociem a poczucie własnej tożsamości u osób bezrobotnych, w: Z. Ratajczak (red.), Psychologia: badania i aplikacje, t. IV: Bezrobocie. Między bezradnością a nadzieją, Katowice: UŚ 2001.

Mierzwiński B., Kościół wobec problemu bezrobocia, Ząbki: Apostolicum 2004.

Mlonek K., Bezrobocie w Polsce w XX wieku w świetle badań, Warszawa: Krajowy Urząd Pracy 1999.

Nagórny J., Ekonomia i etyka z perspektywy chrześcijańskiej, w: J. Gocko, M. Rzepa, Wezwanie do uczestnictwa w życiu społecznym, Lublin: Wydawnictwo KUL 2010.

Orłowska M., Przymus bezczynności, Warszawa: PWN 2007.

Palska H., Bieda i dostatek. O nowych stylach życia w Polsce końca lat dziewięćdziesiątych, Warszawa: IFIS PAN 2002.

Panek T., Ubóstwo, wykluczenie społeczne i nierówności. Teoria i praktyka pomiaru, Warszawa: 2011.

Popiołek K., Psychologiczne koszty bycia osobą bezrobotną, w: Z. Ratajczak (red.), Psychologiczne problemy funkcjonowania człowieka w sytuacji pracy, Katowice: UŚ 1995.

Ratajczak R., Psychologiczne koszty radzenia sobie w sytuacji utraty pracy, w: Z. Ratajczak (red.), Psychologia badania i aplikacje, t. II: Bezrobocie strategie zaradcze i wzorce pomocy psychologicznej, Katowice: UŚ 1998.

Ratajczak Z., Utrata pracy jako doświadczenie traumatyczne i wyzwanie rozwojowe, w: Z. Ratajczak (red.), Psychologiczne problemy funkcjonowania człowieka w sytuacji pracy, Katowice: UŚ 1995.

Reszke I., Wobec bezrobocia: opinie, stereotypy, Katowice: Wydawnictwo Śląsk 1999.

Siciński A., Styl życia, kultura, wybór, Warszawa: IFIS PAN 2002.

Szylko-Skoczny M., Polityka społeczna wobec bezrobocia w Trzeciej Rzeczypospolitej, Warszawa: PWN 2004.

Szylko-Skoczny M., Polityka społeczna wobec bezrobocia w Trzeciej Rzeczypospolitej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza 2004.

Ubóstwo w Polsce w świetle badań GUS, Warszawa: GUS 2013, s. 8, https://www.ipiss.com.pl [dostęp: 18.05.2015].

Zawadzki B., Lazarsfeld P., Psychologiczne konsekwencje bezrobocia, „Kultura i Społeczeństwo” 2(1993).

Znaniecki F., Socjologia bezrobotnych, w: T. Borkowski, A. Marcinkowski (red.), Socjologia bezrobocia, Katowice: Biblioteka Pracownika Socjalnego 1999.

Opublikowane
2020-05-14
Dział
Artykuły