Społeczne uzasadnienia dla ochrony praw jednostki
Abstrakt
W artykule przedstawione zostały koncepcje ochrony praw jednostki oparte na odwołaniu do pewnych procesów społecznych lub konkretnych uwarunkowań kulturowych. Przedstawione wizje ochrony jednostki (solidarystyczna, kommunitariańska oraz pragmatyczna Rorty’ego) odrzucały uzasadnienie ochrony praw człowieka oparte na legitymacji filozoficznej (oświeceniowy uniwersalizm praw jednostki) lub pozytywistycznej (treści aktów prawnych zawierające przepisy chroniące prawa człowieka). Wizja solidarystyczna podstawy dla ochrony praw jednostki widziała w rozwoju solidarności międzyludzkiej i komplikowania się więzów społecznych, skutkujących coraz większą indywidualizacją w ramach społeczeństwa. Komunitarystyczna koncepcja ochrony praw człowieka zakładała z kolei równowagę praw i obowiązków każdej jednostki w ramach wspólnoty, genezę ochrony praw jednostek widząc w postępującym rozwoju moralnym społeczeństwa. Natomiast pragmatyczna koncepcja Rorty’ego za podstawę ochrony praw jednostki w kulturze Zachodu uznawała osiągnięty stan bezpieczeństwa oraz współczucia w ramach życia społecznego, pozwalający na traktowanie Innego w taki sam sposób, jak członków własnej społeczności.
Bibliografia
Arckley B., Universal Human Rights in a World of Difference, Cambridge: Cambridge University Press 2008.
Bała P., Wielomski A., Prawa człowieka i ich krytyka. Przyczynek do studiów o ideologii czasów ponowożytnych, Warszawa: Fijorr Publishing 2010.
Baretto J.M., Ethics of Emotions and Ethics of Human Rights: A Jurisprudence of Symphaty in Adorno Horkheimer and Rorty, „Law and Critique” 2006, vol. 17.
Beitz Ch., The Idea of Human Rights, Oxford: Oxford University Press 2009.
Bell D.A., Communitarian Critique of Liberalism, „Analyse & Kritik” 2005, nr 27.
Brown C., Universal Human Rights: A Critique, „The International Journal of Human Rights” 1(1997), nr 2.
Buczyńska-Garewicz H., Pragmatyzm Peirce'a, Rorty'ego i Putnama, w: T. Komendziński, A. Szahaj (red.), Filozofia amerykańska dziś, Toruń: Wydawnictwo 1999.
Chmaj M., Pojęcie i geneza wolności i praw człowieka, w: A. Wróbel (red.), Konstytucyjne wolności i prawa w Polsce, t. I: Zasady ogólne, Kraków: Zakamycze 2002.
Cohen A.J., On Universalism: Communitarians, Rorty and („Obejctives”) Liberal Metaphicisians, „The Southern Journal of Philosophy” 2000, vol. 28.
Douzinas C., The end of Human Rights. Critizal Legal Thought at the End of the Century, Oxford: Hart Publishing 2000.
Duguit L., Changes of principle in the field of: Liberty, Contract, Liability and Property, w: The Continental Legal History Series, vol. XI: The Progress of Continental Law in the Nineteenth Century, Boston: Little Brown and Company 1918.
Duguit L., Kierunki rozwoju prawa cywilnego od początku XIX wieku, Warszawa−Kraków 1938.
Duguit L., The Objective Law Anterior to the State, w: A. Foullee, J. Charmont, L. Duguit, R. Demongue, Modern French Legal Philosophy, Boston 1916.
Duguit L., Traité de Droit constitutionnel, t. I, Paris 1921, s. 10.
Durkheim E., O podziale pracy społecznej, tłum. K. Wakar, Warszawa: PWN 1999.
Evans A., An Examination of the Concept of „Social Solidarity”, „Mid-American Review of Sociology” 2(1977), nr 1.
Eztioni A., The Normativity of Human Rights is Self-Evident, „Human Rights Quarterly” 2010, vol. 32.
Frazer E., The Problems of Communitarian Politics. Unity and Conflict. Oxford: Oxford University Press 1999.
Freeden M., Human Rights and Welfare: Communitarian View, „Ethics” 100(1990), nr 3.
Freeman M., Prawa człowieka, Warszawa: Wydawnictwo Sic 2007.
Freeman M., The Philosophical Foundations of Human Rights, „Human Rights Quarterly” 1994.
Gewirth A., Human Rights, Chicago: University of Chicago Press 1982.
Gorecki J., Human Nature and Justification of Human Rights, „American Journal of Jurisprudence” 34(1989), nr 1.
Haywar J.E.S., Solidarity: The Social History of an Idea in Nineteenth Century France, „International Review of Social History” 4(1959), nr 2.
Henkin L., The Universality of the Concept of Human Rights, „Annals of the American Academy of Political and Social Science”, vol. 506, Human Rights around the World, 1989.
Hersh J., Human Rights in Western Thoughts, w: A. Diemer [i in.], Philosophical Foundations of Human Rights, Paris 1986.
Howard R., 1992. Dignity, Community and Human Rights, w: A.A. An-Na'im (red.), Human Rights in Cross Cultural Perspectives. A Quest for Consensus, Philadelphia: University of Pennsylvania Press 1992.
Ignatieff M., Human Rights as Politics and Idolatry, Princeton: Princeton University Press 2001.
Irina B., A Culture of Human Rights and Rights to Culture, „Journal for Communication and Culture” 1(2011), nr 2.
Kmita J., Jak słowa łączą się ze światem. Studium krytyczne neopragmatyzmu, Poznań: Wydawnictwo Instytutu Filozofii UAM 1995.
Lauren P., The Evolution of International Human Rights: Visions Seen, Philadelphia: University of Pennsylvania Press 1998.
Łucka D., Marzenie o wspólnocie: retrospektywna fikcja czy wizja przyszłości? Komunitariańska koncepcja wspólnoty, „Studia Socjologiczne” 2011, z. 4.
MacIntyre A., Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, Warszawa: PWN 1996.
Mason A., Community, Solidarity and Belonging. Level of Community and Their Normative Significance, Cambridge: Cambridge University Press 2000.
Merton R., Durkheim's Division of Labourin Society, „American Journal of Sociology” 40(1934), nr 3.
Morawski L., Główne problem współczesnej filozofii prawa, wyd. 4, Warszawa: LexisNexis 2005.
Morrice D., The liberal-communitarian debate in contemporary political philosophy and its significance for international relations, „Review of International Studies” 2000, nr 23.
Muller H.P., Social Differentiation and Organic Solidarity: The Division of Labour Revisited, „Sociological Forum” 1994, nr 9.
O'Neill O., Constructions of Reason: Explorations of Kant's Practical Philosophy, Cambridge: Cambridge University Press 1990.
Perry M.J., The Idea of Human Rights: Four Inquires, Oxford: Oxford University Press 1998.
Piechowiak M., Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony, Lublin 1999.
Piechowiak M., Pojęcie praw człowieka, w: L. Wiśniewski, Podstawowe prawa jednostki ich sądowa ochrona, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 1997.
Popławska E., Z dziejów solidaryzmu we Francji – geneza idei i praktyki politycznej, „Państwo i Prawo” 2012, z. 4.
Robbins B., Sad Stories in the International Public Sphere: Richard Rorty on Culture and Human Rights, „Public Culture Winter” 9(1997), nr 2.
Rorty R., Human Rights, Rationality, and Sentimentality, w: S. Shute, S. Hurley (red.), On Human Rights, New York: Basic Books 1993.
Rueschmeyer D., Variations of Two Themes in Durkheim's „Division du Travail”: Power, Solidarity, and Meaning in Division of Labour, „Sociological Forum” 1994, nr 9.
Sandel M., The Limits of Communitarianism, w: M. Sandel, Public Philosophy: Essays on Morality and Politics, Cambridge: Harvard University Press MA.
Schaefer B., Human Rights: Problems with the Foundationless Approach, „Social Theory and Practice” 31(2005), nr 1.
Selznick Ph., The Idea of a Communitarian Morality, „California Law Review” 75(1987), nr 1.
Sulikowski A., Konstytucjonalizm a nowoczesność. Dyskurs konstytucyjny wobec tryumfu i kryzysu moderny, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2011.
Szahaj A. (red.), Między pragmatyzmem a postmodernizmem: wokół filozofii Richarda Rorty'ego, Toruń: Wydawnictwo UMK 1995.
Szahaj A., Jednostka czy wspólnota? Spór liberałów z komunitarystami a „sprawa polska”, Warszawa: Altheia 2000.
Szczap A., Idea społeczeństwa obywatelskiego w komunitaryźmie, „Rocznik Lubelski” 29(2003), cz. I.
Śpiewak P., W poszukiwaniu wspólnoty, w: P. Śpiewak (red.), Komunitarianie. Wybór tekstów, Warszawa: Altheia 2004.
Taylor Ch., Philosophy and the Human Science: Philosophical Papers, t. II, Cambridge: Cambridge University Press 1985.
Trevino J., The Sociology of Law: Classical and Contemporary Perspectives, New York: St. Martin's Press 1996.
Walzer M., The Communitarian Critique of Liberalism, „Political Theory” 18(1990), nr 1.
Walzer M., The Moral Standings of State: a Response for Four Critics, „Philosophy and Public Affairs” 9(1979-80), nr 3.
Wellman C., An Approach to Rights: Studies in the Philosophy of Laws and Morals, Dordrecht: Springer 1997.
Wells Ch., What is Enlightenment?: Richard Rorty and Enlightenment after Certainty, „The Dialectic” 2008, vol. 8.
Copyright (c) 2015 Roczniki Nauk Społecznych
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
