Teoria konfesjonalizacji Heinza Schillinga i Wolfganga Reinharda w kontekście potencjału modernizacyjnego Polski

  • Irena Windyga Uniwersytet Warszawski, doktorantka
Słowa kluczowe: konfesjonalizacja; wczesno nowożytna Europa; modernizacja; reformacja; kontrreformacja; marksizm

Abstrakt

Celem artykułu jest omówienie teorii konfesjonalizacji autorstwa dwóch niemieckich historyków religii - H. Schillinga oraz W. Reinharda. Teoria ta powstała w opozycji do marksistowskiej wizji zachodzenia procesów przemian konfesyjnych we wczesnonowożytnej Europie, a ponadto stanowiła od przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku konkurencyjny paradygmat wobec ujęcia socjologii religii przez M. Webera. W swoich rozważaniach nad teorią konfesjonalizacji kładę nacisk na tezę W. Reinharda o modernizacyjnym potencjale konfesjonalizacji katolickiej, argumentując to moim przekonaniem, że ów fundamentalny proces społeczny obecny w polskiej historii, ma również we współczesności wpływ na postawę Polaków wobec pracy przynależących w zdecydowanej większości do Kościoła rzymskokatolickiego. A zatem za ważny element modernizacji państwa uznaję ukształtowanie się określonej etyki pracy reprezentowanej przez przeważającą liczbę jego obywateli, którzy jednocześnie są członkami określonej wspólnoty wyznaniowej. W niniejszej pracy dokonałam przeglądu literatury obcojęzycznej (głównie niemieckiej) - praktycznie w Polsce niedostępnej, a przez to mało znanej.

Bibliografia

Blickle P., Die Reformation im Reich, Stuttgart: Velag Eugen Ulmer GmbH & Co. 1982.

Blickle P., Reformation und kommunaler Geist. Die Antwort der Theologen auf den Verfassungswandel im Spatmittelalter, München: Stiftung Historisches Kollegs 1996.

Blickle P., Die Revolution von 1525, München-Wien: R. Oldenbourg Verlag 1975.

Blickle P., Buszello H., Endres R. (red.), Der deutsche Bauernkrieg, Paderborn: Ferdinand Schöningh 1984.

Czerwiński T., Polska wielu kultur i religii, Warszawa: Sport i Turystyka MUZA SA 2013.

Ehrenpreis S., Lotz-Heumann U., Reformation und konfessionelles Zeitalter, Darmstadt: Wissenschaftlicher Buchgesselschaft 2002.

Engels F., Wojna chłopska w Niemczech, Warszawa: Książka i Wiedza 1950.

Fino C., Święty Franciszek Salezy, Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie 2005.

Hill Ch., Oliwer Cromwell i rewolucja angielska, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1988.

Hill Ch. (red.), Rewolucja angielska 1640 r. Cztery studia, Kraków: Państwowy Instytut Wydawniczy 1951.

M. Kopczyński, I. Kąkolewski (red.), Pod wspólnym niebem. Rzeczpospolita wielu narodów, wyznań, kultur (XVI-XVIII w.), Warszawa: Muzeum Historii Polski w Warszawie 2012.

Lotz-Heumann, Missfelder J.-F., Pohlig M. (red.), Konversion und Konfession in der frühen Neuzeit, U. Heidelberg: Gütersloher Verlagshaus 2007.

Lotz-Heumann U., Pohlig M., Confessionalization and literature in the empire, 1555-1700, „Central European History” 40(2007), s. 35-61.

Reinhard W., Gegenreformation als Modernisierung? Prolegomena zu einer Teorie des konfessionellen Zeitalters, „Archiv für Reformationsgeschichte” 68(1977), s. 226-252 (nieopublikowane tłumaczenie I. Windygi - Kontrreformacja jako modernizacja? Przedmowa do teorii czasów konfesyjnych, Warszawa 2013).

Schilling FI.. Konfesjonalizacja. Kościół i państwo w Europie doby przednowoczesnej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2010.

Schmidt H.R., Dorf und Religion. Reformierte Sittenzucht in Berner Landgemeinden der Frühen Neuzeit, Stuttgart-Jena-New York: Gustav Fischer Verlag 1995.

Weber M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu, Lublin: Wydawnictwo TEST 1994.

Opublikowane
2020-05-14
Dział
Artykuły