Zaufanie do elit politycznych w Polsce. Dziedzictwo i teraźniejszość

  • Konrad Kubala Uniwersytet Łódzki
Słowa kluczowe: zaufanie; kapitał społeczny; podmiotowość; pół-peryferia; meta-władza kapitału

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest historycznym oraz egzogennym przyczynom niskiego zaufania do elit politycznych w Polsce. Autor wysuwa tezę, że do najważniejszych czynników warunkujących taki stan należą: a) przesunięty w czasie w stosunku do Europy Zachodniej proces indywidualizacji, z którego rodzi się tzw. kultura obywatelska; b) półperyferyjne położenie Polski na mapie systemów-światów skutkujące w przeszłości mizerią więzi społecznej typu Gesellschaft, w teraźniejszości zaś implikujące konieczność dostosowywania się do potrzeb globalnej gospodarki-kapitału; c) stała tendencja obecna w świecie zachodnim, znajdująca wyraz w wypisywaniu się ze wszelkiego rodzaju wspólnot politycznych wskutek postępowania procesów postpolityczności oraz mediatyzacji i skandalizacji polityki. Egzegeza powyższych elementów stanowiąca główną treść artykułu wsparta jest tezą, że cyrkulacja władzy politycznej między głównymi aktorami scen narodowych, oraz incydentalnie pojawiającymi się podmiotami przerywającymi demokratyczny cykl konwergencji, nie ma kluczowego znaczenia dla poziomu zaufania społecznego deklarowanego wobec tych podmiotów. Autor formułuje tezę, że żaden sposób prowadzenia polityki diametralnie i szybko ogólnego stosunku braku zaufania do elit politycznych nie przewartościuje.

Bibliografia

Bauman Z., Zindywidualizowane społeczeństwo, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2008.

Bauman Z., Życie na przemiał, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2004.

Beck U., Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR 2012.

Beck U., Władza i przeciwwładza w epoce globalnej. Nowa ekonomia polityki światowej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR 2005.

CBOS, Zaufanie społeczne w latach 2002-2008, BS/30/2008.

CBOS, Zaufanie społeczne, BS/33/2012.

Inglehard R., Trust, Well-being and Demokracy, w: M. Warren (red.), Demokracy and Trust, New York–Cambridge: Cambridge University Press 1999.

Judt T., Źle ma się kraj. Rozprawa o naszych współczesnych bolączkach, Wołowiec: Wydawnictwo CZARNE 2011.

Judt T., Snyder T., Rozważania o wieku XX, Poznań: Dom Wydawniczy REBIS 2013.

Kepplinger H.M., Demontaż polityki w społeczeństwie informacyjnym, Kraków: Wydawnictwo UJ 2007.

Kubala K., „Racjonalność” w dyskursie polityki polskiej na przykładzie exposé premiera Donalda Tuska w 2011 r. Dominująca odmiana refleksyjności zinstytucjonalizowanej, „Władza Sądzenia”, 2012, nr 1, s. 25-51.

Kubala K., Retoryka polityczna a rozumienie i uzasadnianie rzeczywistości demokratycznego kapitalizmu w wybranych polskich exposé III Rzeczpospolitej, „Politeja”. Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ, 2013, nr 25, s. 361-387.

Morawski W., Konfiguracje globalne. Struktury, agencje, instytucje, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2010.

Putnam R.D., Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, Kraków–Warszawa: Wydawnictwo ZNAK–Fundacja im. Stefana Batorego 1995.

Sennett R., Kultura nowego kapitalizmu, Warszawa: Wydawnictwo MUZA SA 2010.

Siemek M., Wykłady z filozofii nowoczesności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2012.

Sloterdijk P., Gniew i czas, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR 2012.

Sloterdijk P., Pogarda mas, Warszawa: Wydawnictwo ALETHEIA 2012.

Staniszkis J., O władzy i bezsilności, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2006.

Szczepański M., Ani Elizjum, ani Hades. Piętnastolecie polskiej transformacji w świetle socjologicznych teorii zmiany społecznej, w: J. Wasilewski (red.), Współczesne społeczeństwo polskie: dynamika zmian, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR 2006, s. 13-46.

Sztompka P., Trust. The Sociological Theory, Cambridge: Cambrigde University Press 1999.

Thompson J.B., Natura skandalu politycznego, w: P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska (red.), Socjologia codzienności, Kraków: Wydawnictwo ZNAK 2008, s. 563-591.

Trutkowski C., Teoria społecznych reprezentacji i jej zastosowania, w: M. Marody (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR 2007.

Walczak-Duraj D., Podstawy współczesnej socjologii, Pabianice: Wydawnictwo OMEGA-PRAKSIS 2006.

Walicki A., Trzy patriotyzmy, w: A. Walicki, Polskie zmagania z wolnością, Kraków: Universitas 2000, s. 225-270.

Wallerstein I., Analiza systemów-światów. Wprowadzenie, Warszawa: Wydawnictwo DIALOG 2007.

Wasilewski J., Formowanie się nowej struktury społecznej, w: J. Wasilewski (red.), Współczesne społeczeństwo polskie: dynamika zmian, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR 2006, s. 47-100.

Opublikowane
2020-05-14
Dział
Artykuły