Instytucje opieki totalnej jako forma zniewolenia I kontroli nad człowiekiem potrzebującym pomocy – na przykładzie domów pomocy społecznej
Abstrakt
This article concentrates on the institutions of continuous assistance, which in the past took form of total institutions which tended to take control over people in need, causing the degradation of their personality. Organizing and running these institutions has always been considered morally debatable. The major moral question involved is that of the limits of human freedom. How far can it be enjoyed by a person who is incapable of independent functioning in the society? And how far can an institution intervene in order to – seemingly – ensure undisturbed social functioning of such people, but at the same time imposing the restrictions on the inhabitants? Such difficult social conditions always lead to a divergence between the needs of the inhabitants of social assistance centres and the possibilities of their being satisfied by these institutions. The article makes reference to social assistance centres, which once betrayed the features of a total institution. However, the present-day situation of the inhabitants of these centres also makes the author ask if the total institutions of social assistance are really only the remnants of the past.
Bibliografia
Chmielewski P., Niklas D., Ukryty wymiar transformacji. Dylematy opieki nad ludźmi starymi, [w:] Modernizacja Polski. Struktury, agencje, instytucje, red. W. Morawski, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne 2010.
Dąbrowski Z., Opieka międzyludzka w pedagogice – wybrane zagadnienia, [w:] Koncepcje opieki i zawody opiekuńcze. Pracownicy socjalni i pielęgniarki, red. Z. Kawczyńska-Butrym, Olsztyn: Wydawnictwo UWM 2001.
Goffman E., Asylums. Essays on the Social Situation of Mental Patients and Other Inmates, Garden City 1961.
Goffman E., Charakterystyka instytucji totalnych, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, red. A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2006.
Kamiński A.Z., Reformowalność i potencjał rozwojowy ustrojów polityczno-ekonomicznych. Przypadek komunizmu, [w:] Zmierzch socjalizmu państwowego. Szkice z socjologii ekonomicznej, red. W. Morawski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1994.
Karczewski M., Opieka społeczna, [w:] Polityka społeczna, red. A. Rajkiewicz, wyd. II, Warszawa: PWE 1976.
Krzeczkowski K., Polityka społeczna. Wybór pism, Łódź: Polski Instytut Służby Społecznej 1947.
Kurcz A., Poczucie osamotnienia podopiecznych domu pomocy społecznej, [w:] Pomoc społeczna, praca socjalna. Teoria i praktyka, t. II, red. K. Marzec-Holka, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej 2003.
Leszczyńska-Rejchert A., Wspomaganie osób starszych w domach pomocy społecznej, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2008.
Manteuffel E., Podstawy organizacyjne opieki społecznej w Polsce, Warszawa: Polski Komitet Opieki nad Dzieckiem 1928.
Morawski W., Prometeusz spętany? Próby analiz instytucjonalnych polskiej modernizacji, [w:] Modernizacja Polski. Struktury, agencje, instytucje, red. W. Morawski, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne 2010.
Obuchowska I., Instytucjonalizacja a podmiotowość, „Praca Socjalna” 1994, nr 4.
Radlińska H., Pomoc, ratownictwo, opieka, „Służba Społeczna”. Czasopismo Polskiego Instytutu Służby Społecznej 1947.
Słownik socjologii i nauk społecznych, red. G. Marshall, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2004.
Staniszkis J., Polityka postkomunistycznej instytucjonalizacji w perspektywie historycznej, [w:] Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego. Pamiętnik IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, Lublin 27-30 VI 1994, red. A. Sułek, J. Styk, I. Machaj, t. I, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1995.
Szarota Z., Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia na przykładzie Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego 2010.
Szarota Z., Wielofunkcyjna działalność domów pomocy społecznej dla osób starszych, Kraków: WSP 1998.
Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa: PWN 1970.
Szmagalski J., Deinstytucjonalizacja w pomocy społecznej – zadania dla pracy socjalnej, [w:] Społeczeństwo, demokracja, edukacja. Nowe wyzwania w pracy socjalnej, red. K. Marzec-Holka, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej 2000.
Szubert, Ubezpieczenia społeczne. Zarys sytemu, Warszawa: PWN 1987.
Szumlicz J., Instytucjonalne formy pomocy społecznej. Wybrane informacje tematyczne, nr 6 (118), Warszawa: ISiSS 1989.
Szumlicz J., Pomoc społeczna w polskim systemie zabezpieczenia społecznego, z. 3, Warszawa 1987.
Tarkowska E., Ludzie w instytucji totalnej, [w:] Upośledzenie w społecznym zwierciadle, red. A. Gustavsson, E. Zakrzewska-Manterys, Warszawa: Żak 1997.
Tarkowska E., Życie codzienne w domach pomocy społecznej, Warszawa: IFiS PAN 1994.
Ustawa o opiece społecznej z dnia 16 sierpnia 1923 roku (Dz. U. 23.92.726).
Zalewski D., Opieka i pomoc społeczna. Dynamika instytucji, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2005.
Zbyrad T., Domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych umysłowo, Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne 2004.
Copyright (c) 2012 Roczniki Nauk Społecznych
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
