Podziały polityczno-administracyjne na Ziemi Podlaskiej w ciągu tysiąclecia

Jolanta Eliza Żółtowska

Jolanta Eliza Żółtowska Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego w Warszawie

Słowa kluczowe: Ziemia Podlaska; historia; charakterystyka geograficzna; czaso-przestrzenne podziały i konfiguracje granic politycznych i administracyjnych

Abstrakt

The presented text together with the cartographic illustrations is devoted to the political-administration divides in Ziemia Podlaska. The region that is situated at the meeting point of cultures, languages and religions, has played a very important role in the history of the Polish state and the Polish nation.

In the research that has been conducted, also the factors have been taken into consideration that influenced the presently existing Podlasie – the territory near the border with Byelorussia. Apart from the geopolitical and cultural aspects , also attention has been paid to economical questions, as well as to the lack of a center integrating the whole of social life, and the blurring, with time, borders.

The historical Podlasie has always had a dualistic geographical arrangement – it has been latitudinally divided by the River Bug. Hence, the objectively existing conditions have had a destabilizing effect on it and have made economical development more difficult.

The divides and configurations of political and administrative borders that ran through Ziemia Podlaska during the period that is presented in the space-time perspective are the point of departure for the explanation of many phenomena happening in the past and in the present, and for further studies, including historical, geographical ones as well as ones connected with political science. They may have both cognitive significance and be applied in practice. On the one hand they are useful for all sorts of academic analyses, and on the other, they may be used by the local authorities in their work connected with forming various functional-spatial connections in the Eastern part of the country.

Bibliografia

Atlas Rzeczypospolitej 1993-1997, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Borkiewicz A.: Podziały administracyjne Królestwa Polskiego w okresie 1815-1918, „Dokumentacja Geograficzna” 1956, z. 4a.
Dymsza L.: Sprawa Chełmska, Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa 1911.
Historia Polski w liczbach. Ludność i terytorium, Warszawa: GUS 1993 .
Historia Polski w liczbach. Państwo i społeczeństwo, Warszawa: GUS 2003.
Kazimierski J.: Miasta i miasteczka na Podlasiu (1808-1914), zabudowa – ludność – gospodarka, Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych 1994.
Kondracki J.: Geografia fizyczna Polski, Warszawa PWN 1967.
Kowalczyk A.: Dotychczasowe doświadczenia i obecny stan prac badawczych nad reformą podziału Polski na regiony, „Studia Regionalne i Lokalne” 1993, nr 9(42).
Kubijowicz W.: Zachidni Ukrainski Ziemli w mieżach Polszi 1920-1939, Chicago–New York 1963.
Kukliński A., Świaniewicz P.: Polskie województwo. Doświadczenia i perspektywy, w: Polskie województwo. Doświadczenia i perspektywy, red. A. Kukliński, S. Swianiewicz, Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Instytut Gospodarki Przestrzennej 1990, s. 9-38.
Lencewicz S., Kondracki J.: Geografia fizyczna Polski, Warszawa 1964.
Leszczyńska C.: Województwo w II Rzeczypospolitej, w: Polskie województwo. Doświadczenia i perspektywy, red. A. Kukliński, S. Swianiewicz, Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Instytut Gospodarki Przestrzennej 1990, s. 39-114.
Miszczuk A.: Regionalizacja administracyjna III Rzeczypospolitej. Koncepcja teoretyczna a rzeczywistość, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2003.
Mojski J.E.: Nizina Podlaska, w: Geomorfologia Polski, red. R. Galon, t. II, Warszawa PWN 1972.
Piskozub A.: Kształty polskiej przestrzeni, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1970.
Piskozub A.: Dziedzictwo polskiej przestrzeni, Wrocław: Zakład Narodowy Ossolińskich 1987.
Podział administracyjny kraju. Poglądy i opinie, red. A Stasiak, „Biuletyn KPZK PAN” 1984, nr 126.
Sobczyński M., Kulesza M.: Miejsce i rola powiatu w tradycji podziału terytorialnego Polski, Łódź Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2006.
Stasiak A., Eberhardt P.: Powstający region woj. siedleckiego i bialskopodlaskiego, „Biuletyn Zespołu do opracowania koncepcji zmian w organizacji terytorialnej państwa URM” 1991, nr 19, s. 28-38.
Wendt J.: Geografia władzy w Polsce, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2001.
Wielki atlas historyczny, Warszawa: Wydawnictwo Demart 2002.
Wielki atlas historyczny, Warszawa: Świat Książki 2003.
Zarycki T.: Nowa przestrzeń społeczno-polityczna Polski, „Studia Regionalne i Lokalne” 1997, nr 1.
Zawadzki S.M.: Koncepcje planowania przestrzennego i polityki regionalnej w II Rzeczypospolitej, w: Polskie województwo. Doświadczenia i perspektywy, red. A. Kukliński, S. Swianiewicz, Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Instytut Gospodarki Przestrzennej 1990, s. 115-150.