Główne przyczyny i przejawy kryzysów w Unii Europejskiej oraz ich implikacje dla dalszego procesu integracji europejskiej

Abstrakt

Unia Europejska od kilku lat znajduje się w fazie dezintegracji. Pojawiały się opinie, że proces integracji w ramach UE zaczyna cofać się i doszło do znacznego jego regresu, a Unia może się załamać pod ciężarem kryzysów, z którymi się zmaga. Przyczyną tego stanu jest współwystępowanie (nakładanie się) wielu kryzysów i małe efekty podejmowanych działań zmierzających do ich rozwiązania. Mówiąc o kryzysach w UE, autor opracowania ma na względzie przede wszystkim kryzys strefy euro czy według innych kryzys w strefie euro; kryzys Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa UE oraz Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony; kryzys uchodźczo- -migracyjny; kryzys związany ze wzrostem tendencji eurosceptycznych wśród społeczeństw państw członkowskich UE; kryzys związany z dążeniami znacznej części społeczeństwa Wielkiej Brytanii do wystąpienia z UE oraz kryzys powszechnie akceptowanego w UE przywództwa. Na te kryzysy w Unii nakładał się wzrost zagrożenia atakami terrorystycznymi wielu państw członkowskich UE ze strony dżihadystów. Trafna wydaje się diagnoza, że kryzys unijny jest wielopłaszczyznowy. Celem badawczym artykułu jest jedynie zarysowanie najważniejszych kwestii dotyczących głównych przyczyn i przejawów kryzysów występujących w UE w połowie drugiej dekady XXI wieku oraz wskazanie na najważniejsze, zdaniem autora, bezpośrednie ich implikacje dla dalszej realizacji europejskiego projektu integracyjnego. W wyniku kryzysów m.in. wzmocniona została tendencja do zróżnicowanego poziomu integracji, renacjonalizacji polityk państw członkowskich Unii, deficytu demokracji w UE, osłabienia instytucji unijnych i wzmocnienia rozwiązań międzyrządowych, wzrostu roli Niemiec, znacznego osłabienia WPZiB oraz poważnego zmniejszenia atrakcyjności europejskiego wzoru integracyjnego.