Wartości i struktura społeczna – różne strategie określania pozycji jednostki w społeczeństwie

Arkadiusz Kołodziej

doi:10.18290/rns.2016.8(44).2-10

Arkadiusz Kołodziej Uniwersytet Szczeciński

DOI: https://doi.org/10.18290/rns.2016.8(44).2-10

Słowa kluczowe: struktura społeczna; metodologia; wartości; narzędzia badania struktury społecznej; pozycja społeczna

Abstrakt

Struktura społeczna i wartości są ze sobą, zarówno w teorii socjologicznej, jak i praktyce badawczej, ściśle powiązane. To wartości pozwalają nam ocenić zastaną strukturę społeczną. Stwierdzić, czy jest ona sprawiedliwa. Struktura społeczna (jako zmienna niezależna) wykorzystywana jest natomiast między innymi do eksplanacji zróżnicowania w obrębie deklarowanych wartości czy przestrzeganych norm. Związki między tymi dwoma elementarnymi pojęciami socjologicznymi są zatem nie tylko bogate, ale także socjologicznie fundamentalne.

W niniejszym artykule przedstawione zostały dwa zagadnienia. Pierwsze z nich odnosi się do identyfikacji wartości wykorzystywanych w procesie odtwarzania struktury społecznej (w rozumieniu hierarchicznym, dystrybucyjnym). Następnie zostały zaprezentowane dwie strategie odtwarzania struktury społecznej. Zastosowanym kryterium podziału wskazanych strategii był sposób wyznaczania istotnych (ważnych), i w tym rozumieniu strukturotwórczych, charakterystyk określających miejsce jednostki w społeczeństwie. W obu przypadkach (pierwsze i drugie zagadnienie) podstawę rozważań stanowiła analiza, wykorzystywanych obecnie przez socjologów, narzędzi badania struktury społecznej.

Bibliografia

Bergman M., Joye D.: Comparing Social Stratification Schemas: CAMSIS, CSP-CH, Goldthorpe, ISCO-88, Treiman, and Wright, Switzerland 2001 (pierwsza wersja artykułu opublikowana w Internecie).
Bergman M., Joye D.: Comparing Social Stratification Schemata: CAMSIS, CSP-CH, Goldthorpe, ISCO-88, Treiman, and Wright, „Cambridge Studies in Social Research” 2005, nr 10, SSRG Publications.
Bottero W., Lambert P.S., Prandy K., McTaggart S.: Occupational Structures: The Stratification Space of Social Interaction, w: Quantifying Theory: Pierre Bourdieu, red. K. Robson, C. Sanders, Amsterdam: Springer 2009, s. 141-150.
Colomy P.: Introduction: The Functionalist Tradition, w: Functionalist Sociology, red. P. Colomy, Aldershot: Edward Elgar 1990, s. xiii-lxii.
Domański H.: Społeczeństwa europejskie. Stratyfikacja i system wartości, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2009.
Domański H.: Struktura społeczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2007.
Domański H.: Prestiż, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2012.
Domański H., Sawiński Z., Słomczyński K.M.: Nowa klasyfikacja i skale zawodów, Warszawa: IFiS PAN 2007.
Feliksiak M.: Prestiż zawodów, komunikat z badań, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej 2009.
Gardawski J.: Struktura społeczna, w: Socjologia ogólna, red. J. Polakowska-Kujawa, Warszawa: Oficyna Wydawnicza 2007, s. 155-201.
Giddens A.: Stanowienie społeczeństwa, Poznań: Zysk i S-ka 2003.
Gill R.: Theology and Social Structure, Oxford: Mowbrays 1977.
Jacyno M.: Iluzje codzienności, O teorii socjologicznej Pierre’a Bourdieu, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN 1997.
Mariański J.: Socjologia moralności, Lublin: Wydawnictwo KUL 2006.
Mrozowicki A.: Człowieczeństwo: struktura i sprawstwo w teorii socjologicznej M.S. Archer, w: M.S. Archer, Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, tłum. M. Domecka, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS 2013, s. VII- XL.
Ossowska M.: Socjologia moralności, Zarys zagadnień, Warszawa: PWN 2005.
Parsons T.: Remarks on Education and the Professions, „International Journal of Ethics” 47(1937), nr 3, s. 365-369.
Pharo P.: Moralność a socjologia, Warszawa: Oficyna Naukowa 2008.
Słomczyński K.M., Janicka K., Tomescu-Dubrow I.: Struktura społeczeństwa polskiego: zmiany w latach 1978-2008, w: Modernizacja Polski, red. W. Morawski, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne 2010, s. 552-583.
Wright E.O.: Klasy się liczą, w: Współczesne teorie socjologiczne, red. A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, t. II, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2006, s. 813-832.