Społeczne wymiary czytelniczych preferencji literackich
Słowa kluczowe:
polscy nastolatkowie; postawy czytelnicze; wybory książkowe; gust literacki; wiejski sposób czytania; małomiasteczkowy sposób czytania; wielkomiejski sposób czytania
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony społeczno-kulturowym uwarunkowaniom wyborów literackich polskich nastolatków. Spontaniczne wybory książkowe są ukazane w kontekście sposobów czytania, które budują oczekiwania wobec satysfakcjonującej lektury, formy aktywności czytelniczej i charakter uczestnictwa w społecznym obiegu książki. Uwaga została skupiona na specyfice literackiego gustu i sposobów czytania zależnych od socjalizacji do czytania w miejscowości, z której pochodzą nastoletni czytelnicy. Opisano trzy sposoby czytania: wiejski, małomiasteczkowy oraz wielkomiejski. Artykuł powstał na podstawie analiz wyników trzech edycji ogólnopolskich badań (z 2003, 2010, 2013 r.), śledzących postawy czytelnicze piętnastoletnich uczniów kończących obowiązkowy etap edukacji.
Bibliografia
Biblioteki publiczne w liczbach 2010, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2012.
Bourdieu P., Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, przeł. P. Biłos, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar” 2005.
Dolata R., Szkoła – segregacje – nierówności, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
Kądzielski J. i in., Czytelnictwo młodzieży wiejskiej, red. M. Wronkowska, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1971.
Koryś I., Dawidowicz-Chymkowska O., Społeczny zasięg książki w Polsce w 2010 r. Bilans dwudziestolecia, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2015.
Kultura miejska w Polsce z perspektywy interdyscyplinarnych badań jakościowych, red. J. Burszta i in., Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2010.
Miasta na uboczu: przyczynek do socjologii peryferii, red. T. Popławski, Białystok: Dział Wydawnictw Filii UW 1994.
Michalak D., Koryś I., Chymkowski R., Stan czytelnictwa w Polsce w 2014 roku, http://www.bn.org.pl/download/document/1428654601.pdf
Nowak S., Pojęcie postawy w teoriach i stosowanych badaniach społecznych, w: Teorie postaw, red. S. Nowak, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1973.
Odoj G., Małe miasta jako przedmiot badań etnologicznych w Polsce. Stan i perspektywy, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne” 2011, nr 11, s. 116-131.
Olliver G., Gauthier G., Truong A.H., Cultural classifications and social divisions: A symmetrical approach, „Poetics” 2009, nr 37, s. 456-473.
Peterson R.A., Kern R.M., Changing Highbrow Taste: From Snob to Omnivore, „American Sociological Review” 1996 nr 5, s. 900-907.
Przemiany miasta. Wokół socjologii Aleksandra Wallisa, red. B. Jałowiecki, A. Majer, M. Szczepański, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR 2005.
Radway J., Reading the romance. Women, patriarchy, and popular literature. With a new introduction by the author, Chapel Hill–London: The University of North Carolina Press 1991.
Ryan R.M, Deci E.L., Intrinsic and extrinsic motivations: classis definitions and new directions, „Contemporary Educational Psychology” 2000, nr 25, s. 54-67.
Siekierski S., Recepcja literatury pięknej na wsi, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1967.
Społeczne uczestnictwo młodzieży średniego miasta, red. E. Hajduk, P. Karpińczyk, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK 2005.
Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie, red. I. Bukraba- Rylska I., W.J. Burszta, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2011.
Szafraniec K., Szanse życiowe wiejskiej młodzieży, w: Polska wieś 2012. Raport o stanie wsi, red. J. Wilkin, I. Nurzyńska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2012, s. 203-213.
Wentzel K.R., Wigfield A., Academic and social motivational influences on students’ academic performance, „Educational Psychology Review” 1998, nr 10, s. 155-173.
Wnuk-Lipińska E., Wnuk-Lipiński E., Problematyka kształtowania się potrzeb czytelniczych, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1975.
Wolff K., Książka w społecznej przestrzeni polskiej wsi, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2008.
Wolff K., Książka w życiu i kulturze współczesnej młodzieży wiejskiej, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1988.
Zasacka Z., Reading Satisfaction: Implications of Research on Adolescents’ Reading Habits and Attitudes, „Polish Libraries” 4 (2016), s. 40-64.
Zasacka Z., Bulkowski K., Zaangażowanie w czytanie a osiągnięcia szkolne gimnazjalistów, „Edukacja” 2015, nr 4 (135), s. 107-129.
Zasacka Z., Wypożyczenia biblioteczne w obiegu książek nastoletnich czytelników, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 46 (2015), s. 413-432.
Zasacka Z., Książki na papierze i ekranie w życiu codziennym nastolatków, w: Biblioteki i książki w życiu nastolatków, red. M. Antczak, A. Niewiadomska Walczak, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, SBP 2015.
Zasacka Z., Czytelnictwo dzieci i młodzieży, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych 2014.
Zasacka Z., Nastolatki i książki – od czytania codziennego do unikania, „Edukacja” 2012, nr 2 (118), s. 20-35.
Zasacka Z., Nastoletni czytelnicy, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2008.
Zavisca J., The Status of Cultural Omnivorism: A Case Study of Reading in Russia, „Social Forces” 2005, nr 2, s. 1233-1255.
Bourdieu P., Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, przeł. P. Biłos, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar” 2005.
Dolata R., Szkoła – segregacje – nierówności, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
Kądzielski J. i in., Czytelnictwo młodzieży wiejskiej, red. M. Wronkowska, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1971.
Koryś I., Dawidowicz-Chymkowska O., Społeczny zasięg książki w Polsce w 2010 r. Bilans dwudziestolecia, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2015.
Kultura miejska w Polsce z perspektywy interdyscyplinarnych badań jakościowych, red. J. Burszta i in., Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2010.
Miasta na uboczu: przyczynek do socjologii peryferii, red. T. Popławski, Białystok: Dział Wydawnictw Filii UW 1994.
Michalak D., Koryś I., Chymkowski R., Stan czytelnictwa w Polsce w 2014 roku, http://www.bn.org.pl/download/document/1428654601.pdf
Nowak S., Pojęcie postawy w teoriach i stosowanych badaniach społecznych, w: Teorie postaw, red. S. Nowak, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1973.
Odoj G., Małe miasta jako przedmiot badań etnologicznych w Polsce. Stan i perspektywy, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne” 2011, nr 11, s. 116-131.
Olliver G., Gauthier G., Truong A.H., Cultural classifications and social divisions: A symmetrical approach, „Poetics” 2009, nr 37, s. 456-473.
Peterson R.A., Kern R.M., Changing Highbrow Taste: From Snob to Omnivore, „American Sociological Review” 1996 nr 5, s. 900-907.
Przemiany miasta. Wokół socjologii Aleksandra Wallisa, red. B. Jałowiecki, A. Majer, M. Szczepański, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR 2005.
Radway J., Reading the romance. Women, patriarchy, and popular literature. With a new introduction by the author, Chapel Hill–London: The University of North Carolina Press 1991.
Ryan R.M, Deci E.L., Intrinsic and extrinsic motivations: classis definitions and new directions, „Contemporary Educational Psychology” 2000, nr 25, s. 54-67.
Siekierski S., Recepcja literatury pięknej na wsi, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1967.
Społeczne uczestnictwo młodzieży średniego miasta, red. E. Hajduk, P. Karpińczyk, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK 2005.
Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie, red. I. Bukraba- Rylska I., W.J. Burszta, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2011.
Szafraniec K., Szanse życiowe wiejskiej młodzieży, w: Polska wieś 2012. Raport o stanie wsi, red. J. Wilkin, I. Nurzyńska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2012, s. 203-213.
Wentzel K.R., Wigfield A., Academic and social motivational influences on students’ academic performance, „Educational Psychology Review” 1998, nr 10, s. 155-173.
Wnuk-Lipińska E., Wnuk-Lipiński E., Problematyka kształtowania się potrzeb czytelniczych, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1975.
Wolff K., Książka w społecznej przestrzeni polskiej wsi, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2008.
Wolff K., Książka w życiu i kulturze współczesnej młodzieży wiejskiej, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1988.
Zasacka Z., Reading Satisfaction: Implications of Research on Adolescents’ Reading Habits and Attitudes, „Polish Libraries” 4 (2016), s. 40-64.
Zasacka Z., Bulkowski K., Zaangażowanie w czytanie a osiągnięcia szkolne gimnazjalistów, „Edukacja” 2015, nr 4 (135), s. 107-129.
Zasacka Z., Wypożyczenia biblioteczne w obiegu książek nastoletnich czytelników, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 46 (2015), s. 413-432.
Zasacka Z., Książki na papierze i ekranie w życiu codziennym nastolatków, w: Biblioteki i książki w życiu nastolatków, red. M. Antczak, A. Niewiadomska Walczak, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, SBP 2015.
Zasacka Z., Czytelnictwo dzieci i młodzieży, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych 2014.
Zasacka Z., Nastolatki i książki – od czytania codziennego do unikania, „Edukacja” 2012, nr 2 (118), s. 20-35.
Zasacka Z., Nastoletni czytelnicy, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2008.
Zavisca J., The Status of Cultural Omnivorism: A Case Study of Reading in Russia, „Social Forces” 2005, nr 2, s. 1233-1255.
Opublikowane
2020-04-30
Dział
Artykuły
Copyright (c) 2017 Roczniki Nauk Społecznych
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
