Konflikt na Morzu Egejskim – otwarta puszka Pandory w stosunkach grecko-tureckich
Słowa kluczowe:
Grecja; Turcja; polityka zagraniczna; konflikt grecko-turecki; szelf kontynentalny; morze terytorialne
Abstrakt
Konflikt egejski jest wieloaspektowym problemem występującym w stosunkach grecko-tureckich. Do głównych komponentów sporu zaliczamy kwestię delimitacji szelfu kontynentalnego, morza terytorialnego, przestrzeni powietrznej, remilitaryzację wysp greckich oraz kwestionowanie „greckości” wysp Morza Egejskiego. Brak rozwiązania tego sporu powoduje występowanie licznych napięć i kryzysów pomiędzy oboma państwami, które mogą doprowadzić do wybuchu otwartej wojny. Do tej pory, dzięki inicjatywie NATO, a głównie Stanów Zjednoczonych, udawało się zażegnywać niebezpieczeństwo wybuchu militarnego konfliktu. Jednak zmiana w polityce zagranicznej Turcji w erze Erdoğana, polegająca m.in. na kwestionowaniu Traktatu z Lozanny, przyczynia się do coraz większej destabilizacji w regionie. Napięcia pojawiające się w basenie Morza Egejskiego mogą przenieść się na „kruche” Bałkany i tym samym zagrozić bezpieczeństwu europejskiemu.
Bibliografia
Adamczyk A., Cypr – dzieje polityczne, Warszawa: Wydawnictwo Dialog 2002
Adamczyk A., Wpływ unormowania stosunków grecko-tureckich na stabilizację bezpieczeństwa we wschodniej części Morza Śródziemnego, w: Bezpieczeństwo międzynarodowe. Wyzwania i zagrożenia XXI wieku, red. P. Olszewski, T. Kapuśniak, W. Lizak, Radom: Wyższa Szkoła Handlowa w Radomiu, 2009.
Athanassopoulou E., Turkey’s Global Strategy: Turkey and Greece, IDEAS Reports – Special Reports, London: London School of Economics, 2011, s. 17, http://eprints.Lse.ac.uk (dostęp: 7.01.2017)
Aydin M., Securitization of History and Geography: Understanding of Security in Turkey, „Southeast and Black Sea Studies” 3 (2003), nr 2.
Bachcelli T., Greek-Turkish Relations Since, London 1955.
Baldwin-Ewards M., Migration between Greece and Turkey: From the ‘Exchange of Population’ to Non-Recognition Borders, „South East Europe Review” 2006, nr 3.
Binder D., Greece, Turkey and NATO, „Mediterranean Quarterly” 23 (2012), nr 2.
Defence Expenditures of NATO Countries (2009-2016), COMMUNIQUE PR/CP(2016)116, 4 July 2016, https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/pdf_2016_07/20160704_160704-pr2016-116.pdf (dostęp: 6.01.2018).
Erdogan, on Landmark Visit to Greece, Sets Diplomacy Aside, “The New York Times”, 7.12.2017, https:// www.nytimes.com/2017/12/07/world/europe/erdogan-greece-turkey-visit.html (dostęp: 8.01. 2018).
Greece Complains to NATO over Turkish Submarines in Aegean, „Kathimerini”, 8.10.2016.
Greeks Outraged by Turkish President’s Remarks: “We Gave Awal the Greek Island”, „Greek City Times”, 30.09.2016, https://greekcitytimes.com/greeks-outraged-by-turkish-presidents-remarks-we-gave-away-the-greek-islands/ (dostęp: 8.01.2018).
Gundogdu A., Identities in Question: Greek–Turkish Relations in a Period of Transformation?, „Middle East Review of International Affairs Journal” 5(2001), nr 1.
Heraclides A., Imagined Enemies: The Aegean Conflict, „Mediterranean Politics” 16(2011), nr 2.
An Important Visit, „Kathimerini”, 7.12.2017, http://www.ekathimerini.com (dostęp: 8.01.2018)
Inan Y., Acer Y., The Aegean Disputes, Ankara: Foreign Policy Institute 2003, http://www. foreignpolicy.org.tr/documents/251202.pdf (dostęp: 11.01.2018).
Kariotis Th.C., A Greek Exclusive Economic Zone in the Aegean Sea, „Mediterranean Quartely” 2007, nr 3.
Katsimpras N., The New Normal in the Aegean, „Kathimerini” 18.01. 2017, http://www.ekathimerini. com/215388/opinion/ekathimerini/comment/the-new-normal-i-the-aegean (dostęp: 6.01.2018).
Lamb I.A., The Gates of Greece: Refugees and Policy Choices, „Mediterranean Quarterly” 2016, nr 2.
Mathiopoulos M., Toward an Aegean Treaty: 2+4 for Turkey and Greece, „Mediterranean Quarterly” 1997 (Summer).
Misztal M., Cypr pod panowaniem brytyjskim (1878-1960). Hasło énosis, w: Cypr: dzieje, literatura, kultura, t. I, red. M. Borowska, P. Kordos, D. Maliszewski, Warszawa: Wydawnictwo Sub Lupa 2014, s. 281-312.
Misztal M., Historia Cypru, Kraków 2013.
Moustakis F., Sheehan M., Democratic Peace and European Security Community: The Paradox of Greece and Turkey, „Mediterranean Quarterly” 2002 (Winter).
Osiewicz P., Konflikt cypryjski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2013.
Osiewicz P., Pokojowa regulacja kwestii Cypryjskiej. Aspekty prawne i polityczne, Toruń: Wydawnictwo MADO 2008.
Osiewicz P., Spory grecko-tureckie w basenie Morza Egejskiego, w: Spory – konflikty zbrojne – terroryzm. Dysfunkcjonalne czynniki współczesnych stosunków międzynarodowych, red. W. Malendowski, Poznań 2006.
Pratt M., Schofield C., The Imia/Kardak Rocks Dispute in the Aegean Sea, „IBRU Boundary and Security Bulletin” 1996 (Spring).
Stępniewski T., Geopolityka regionu Morza Czarnego w pozimnowojennym świecie, Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej 2011.
Stivachtis Y., The Demilitarisation of the Greek Eastern Aegean Islands. The Case of the Central Aegean and Dodecanese Islands, „The Turkish Yearbook” 29(1999).
Szymański A., Turcja i Europa. Wyzwania i szanse, Warszawa 2011.
Turkey and Greece: Time to Settle the Aegean Dispute, „Europe Briefing” 2011, nr 64, International Crisis Group, Istanbul–Athens–Brussels, https://d2071andvip0wj.cloudfront.net/ b64-turkey-and-greece-time-to-settle-the-aegean-dispute.pdf (dostęp: 11.01.2018).
Turkish Opposition Chief Challenges Erdoğan over Greece Visit, „Kathimerini” 12.12.2017, http:// www.ekathimerini.com (dostęp: 8.01.2018).
Turkish Subs in Aegean ‘Unacceptable Tactic’, Vitsas Says, „Kathimerini”, 10.10.2016, http://www. ekathimerini.com (dostęp: 8.01.20180).
US Stepping in to Easy Greece, Turkey Tensions, “Kathimerini”, 1.03.2017, http://www.ekathi merini. com (dostęp: 8.01.2018).
Visvizi A., From Grexit to Grecovery: The Paradox of the Troika’s Engagement with Greece, „Perspectives on European Politics and Society” 15(2014), nr 3.
Wódka J., Polityka zagraniczna „nowej” Turcji. Implikacje dla partnerstwa transatlantyckiego, Warszawa 2013.
Adamczyk A., Wpływ unormowania stosunków grecko-tureckich na stabilizację bezpieczeństwa we wschodniej części Morza Śródziemnego, w: Bezpieczeństwo międzynarodowe. Wyzwania i zagrożenia XXI wieku, red. P. Olszewski, T. Kapuśniak, W. Lizak, Radom: Wyższa Szkoła Handlowa w Radomiu, 2009.
Athanassopoulou E., Turkey’s Global Strategy: Turkey and Greece, IDEAS Reports – Special Reports, London: London School of Economics, 2011, s. 17, http://eprints.Lse.ac.uk (dostęp: 7.01.2017)
Aydin M., Securitization of History and Geography: Understanding of Security in Turkey, „Southeast and Black Sea Studies” 3 (2003), nr 2.
Bachcelli T., Greek-Turkish Relations Since, London 1955.
Baldwin-Ewards M., Migration between Greece and Turkey: From the ‘Exchange of Population’ to Non-Recognition Borders, „South East Europe Review” 2006, nr 3.
Binder D., Greece, Turkey and NATO, „Mediterranean Quarterly” 23 (2012), nr 2.
Defence Expenditures of NATO Countries (2009-2016), COMMUNIQUE PR/CP(2016)116, 4 July 2016, https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/pdf_2016_07/20160704_160704-pr2016-116.pdf (dostęp: 6.01.2018).
Erdogan, on Landmark Visit to Greece, Sets Diplomacy Aside, “The New York Times”, 7.12.2017, https:// www.nytimes.com/2017/12/07/world/europe/erdogan-greece-turkey-visit.html (dostęp: 8.01. 2018).
Greece Complains to NATO over Turkish Submarines in Aegean, „Kathimerini”, 8.10.2016.
Greeks Outraged by Turkish President’s Remarks: “We Gave Awal the Greek Island”, „Greek City Times”, 30.09.2016, https://greekcitytimes.com/greeks-outraged-by-turkish-presidents-remarks-we-gave-away-the-greek-islands/ (dostęp: 8.01.2018).
Gundogdu A., Identities in Question: Greek–Turkish Relations in a Period of Transformation?, „Middle East Review of International Affairs Journal” 5(2001), nr 1.
Heraclides A., Imagined Enemies: The Aegean Conflict, „Mediterranean Politics” 16(2011), nr 2.
An Important Visit, „Kathimerini”, 7.12.2017, http://www.ekathimerini.com (dostęp: 8.01.2018)
Inan Y., Acer Y., The Aegean Disputes, Ankara: Foreign Policy Institute 2003, http://www. foreignpolicy.org.tr/documents/251202.pdf (dostęp: 11.01.2018).
Kariotis Th.C., A Greek Exclusive Economic Zone in the Aegean Sea, „Mediterranean Quartely” 2007, nr 3.
Katsimpras N., The New Normal in the Aegean, „Kathimerini” 18.01. 2017, http://www.ekathimerini. com/215388/opinion/ekathimerini/comment/the-new-normal-i-the-aegean (dostęp: 6.01.2018).
Lamb I.A., The Gates of Greece: Refugees and Policy Choices, „Mediterranean Quarterly” 2016, nr 2.
Mathiopoulos M., Toward an Aegean Treaty: 2+4 for Turkey and Greece, „Mediterranean Quarterly” 1997 (Summer).
Misztal M., Cypr pod panowaniem brytyjskim (1878-1960). Hasło énosis, w: Cypr: dzieje, literatura, kultura, t. I, red. M. Borowska, P. Kordos, D. Maliszewski, Warszawa: Wydawnictwo Sub Lupa 2014, s. 281-312.
Misztal M., Historia Cypru, Kraków 2013.
Moustakis F., Sheehan M., Democratic Peace and European Security Community: The Paradox of Greece and Turkey, „Mediterranean Quarterly” 2002 (Winter).
Osiewicz P., Konflikt cypryjski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2013.
Osiewicz P., Pokojowa regulacja kwestii Cypryjskiej. Aspekty prawne i polityczne, Toruń: Wydawnictwo MADO 2008.
Osiewicz P., Spory grecko-tureckie w basenie Morza Egejskiego, w: Spory – konflikty zbrojne – terroryzm. Dysfunkcjonalne czynniki współczesnych stosunków międzynarodowych, red. W. Malendowski, Poznań 2006.
Pratt M., Schofield C., The Imia/Kardak Rocks Dispute in the Aegean Sea, „IBRU Boundary and Security Bulletin” 1996 (Spring).
Stępniewski T., Geopolityka regionu Morza Czarnego w pozimnowojennym świecie, Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej 2011.
Stivachtis Y., The Demilitarisation of the Greek Eastern Aegean Islands. The Case of the Central Aegean and Dodecanese Islands, „The Turkish Yearbook” 29(1999).
Szymański A., Turcja i Europa. Wyzwania i szanse, Warszawa 2011.
Turkey and Greece: Time to Settle the Aegean Dispute, „Europe Briefing” 2011, nr 64, International Crisis Group, Istanbul–Athens–Brussels, https://d2071andvip0wj.cloudfront.net/ b64-turkey-and-greece-time-to-settle-the-aegean-dispute.pdf (dostęp: 11.01.2018).
Turkish Opposition Chief Challenges Erdoğan over Greece Visit, „Kathimerini” 12.12.2017, http:// www.ekathimerini.com (dostęp: 8.01.2018).
Turkish Subs in Aegean ‘Unacceptable Tactic’, Vitsas Says, „Kathimerini”, 10.10.2016, http://www. ekathimerini.com (dostęp: 8.01.20180).
US Stepping in to Easy Greece, Turkey Tensions, “Kathimerini”, 1.03.2017, http://www.ekathi merini. com (dostęp: 8.01.2018).
Visvizi A., From Grexit to Grecovery: The Paradox of the Troika’s Engagement with Greece, „Perspectives on European Politics and Society” 15(2014), nr 3.
Wódka J., Polityka zagraniczna „nowej” Turcji. Implikacje dla partnerstwa transatlantyckiego, Warszawa 2013.
Opublikowane
2020-04-29
Dział
Artykuły
Copyright (c) 2018 Roczniki Nauk Społecznych
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
