Kryzys Ukrainy a rewizjonizm Rosji na arenie międzynarodowej

  • Tomasz Stępniewski Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Społecznych
Słowa kluczowe: kryzys Ukrainy; rewizjonizm Rosji; Ukraina; Rosja; bezpieczeństwo Ukrainy

Abstrakt

Konflikt zbrojny Rosji z Ukrainą stworzył warunki dla Rosji do rewizjonizmu układu sił w Europie Wschodniej, a nawet do rewizji porządku międzynarodowego ustanowionego po zimnej wojnie. Ponadto można było przypuszczać, że „pomarańczowa rewolucja” i „Euromajdan” były próbami zmiany sytuacji politycznej na Ukrainie. Ale pomimo zmiany elit politycznych i zmian konstytucyjnych, system polityczny na Ukrainie nie uległ znacznej modyfikacji. Należy podkreślić, że to właśnie zmiana systemu politycznego i prawnego wydaje się jedną z najbardziej pilnych potrzeb na Ukrainie. Czy elity polityczne są gotowe na zmianę systemu politycznego i wyjście poza interesy klanowo-oligarchiczne? Jeśli Ukraina nie będzie w stanie przeprowadzić systematycznych reform politycznych, będzie skazana w przyszłości na coraz większą zależność od Federacji Rosyjskiej. Należy zaznaczyć, że niestabilna sytuacja na Ukrainie utrudnia prowadzenie z nią negocjacji oraz stawia pod znakiem zapytania jej plany integracji ze strukturami euroatlantyckimi. W niniejszym artykule w sposób bardzo syntetyczny w pierwszej kolejności ukazana została Ukraina jako państwo – z jednej strony – na rozdrożu, z drugiej – kluczowe państwo dla interesów Rosji na obszarze poradzieckim, następnie zaprezentowane zostały pobudki motywujące Rosję do rewizjonizmu porządku międzynarodowego po zimnej wojnie, z uwzględnieniem miejsca i roli Ukrainy. Artykuł jedynie sygnalizuje problem badawczy i nie rości sobie praw do całościowego omówienia zasygnalizowanego zagadnienia.

Bibliografia

Barburska O., Milczarek D., Polityka wschodnia Unii Europejskiej. Porażka czy sukces?, Warszawa: Wydawnictwo ASPRA 2014.
Bieleń S., Geopolityczne uwarunkowania nowej tożsamości Rosji, w: Nowa tożsamość Niemiec i Rosji w stosunkach międzynarodowych, red. S. Bieleń, W. M. Góralski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 1999.
Bieleń S., Unia Europejska i Rosja w przestrzeni poradzieckiej – rywalizacja i współpraca, w: Rozpad ZSRR i jego konsekwencje dla Europy i świata, cz. III: Kontekst międzynarodowy, red. J. Diec, Kraków: Księgarnia Akademicka 2011.
Być z Zachodem i przeciw Zachodowi. Rozmowa z profesor Lilią Szewcową, „Nowa Europa Wschodnia”, 2017, nr 3-4.
Droga do Europy. Opinie ukraińskich elit, Warszawa 2004.
Dyplomacja czy siła? Unia Europejska w stosunkach międzynarodowych, red. S. Parzymies, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2009.
Grosse T.G., Europa na rozdrożu, Warszawa–Kijów: Fundacja im. Stefana Batorego–Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie” 2008.
Grzebyk P., Aneksja Krymu przez Rosję w świetle prawa międzynarodowego, „Sprawy Międzynarodowe” 2014, nr 1.
Haukkala H., From Cooperative to Contested Europe? The Conflict in Ukraine as a Culmination of a Long-term Crisis in EU–Russia Relations, „Journal of Contemporary European Studies” 23 (2015), nr 1, s. 25-40.
Konończuk W., Fundament systemu. Starzy i nowi oligarchowie na Ukrainie, Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich 2016. Punkt Widzenia, nr 59, www.osw.waw.pl (dostęp: 25.07.2017).
Korosteleva E., Evaluating the Role of Partnership in the European Neighbourhood Policy: The Eastern Neighbourhood, „Eastern Journal of European Studies” 4 (2013), nr 3.
Korosteleva E., The European Union, Russia and the Eastern Region: The Analytics of Government for Sustainable Cohabitation, „Cooperation and Conflict” 51 (2016), nr 3.
Kryzysy w procesie integracji europejskiej i sposoby ich przezwyciężania, red. K.A. Wojtaszczyk, J. Nadolska,Warszawa: Wydawnictwo UMCS 2015.
Kuzio T., Ukraine’s Relations with the West Since the Orange Revolution, „European Security” 21 (2012), nr 3.
Kuźniar R., Europa w porządku międzynarodowym, Warszawa: PISM 2016.
Melnyk M., Integracja Ukrainy z Europą Zachodnią jako wybór cywilizacyjny – katalog problemów i pytań, w: Unifikacja i różnicowanie się współczesnej Europy, red. B. Fijałkowski, A. Żukowski, Warszawa: Dom Wydawniczy „Elipsa” 2002.
Nizioł-Celewicz M., Polityka Federacji Rosyjskiej wobec obszaru Wspólnoty Niepodległych Państw, w: Federacja Rosyjska w stosunkach międzynarodowych, red. A. Czarnocki, I. Topolski, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2006.
Ochmann P., Wojas J., Zagadnienia prawne rosyjskiej interwencji zbrojnej na Krymie w 2014 r., „Sprawy Międzynarodowe” 2016, nr 1.
Piskorska B., Między retoryką a rzeczywistością: relacje Ukrainy z Unią Europejską w kontekście kryzysu na Ukrainie 2013/2014, w: Stosunki polsko-ukraińskie 1991-2014. Próba bilansu, red. M. Pietraś, M. Malskyj, B. Surmacz, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2016.
Piskorska B., Nowa strategia na nowe czasy – konieczność redefinicji polityki zagranicznej UE w jej sąsiedztwie, „Myśl Ekonomiczna i Polityczna” 2015, nr 4, s. 208-241.
Riabczuk M., Europejskie marzenia, euroazjatyckie realia, w: Droga do Europy. Opinie ukraińskich elit, Warszawa: Fundacja Batorego 2004.
Rotfeld A. D., Myśli o Rosji… i nie tylko. Eseje i wywiady, Warszawa: Świat Książki 2012.
Rotfeld A. D., Porządek międzynarodowy. Parametry zmiany, „Sprawy Międzynarodowe” 2014, nr 4.
Sakwa R., Frontline Ukraine: Crisis in the Borderlands, London–New York: I.B. Tauris 2015.
Sankcje i Rosja, red. J. Ćwiek-Karpowicz, S. Secrieru,Warszawa: PISM 2015.
Stępniewski T., Konflikt zbrojny Rosji z Ukrainą i negocjacje pokojowe w Mińsku, „Studia Europejskie” 2016, nr 3 (79).
Stępniewski T., Unia Europejska, Ukraina i Rosja: kryzysy i bezpieczeństwo, „Studia Europejskie” 2015, nr 4 (76).
Stępniewski T., Wojna Ukrainy o niepodległość, pamięć i tożsamość, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 2015, s. 153-166, z. 2: Polityka wobec pamięci w Europie Środkowo-Wschodniej i Rosji, red. A. Stolarz, A. Wasiliew.
Szewcowa L., Polem gry Kremla jest chaos, tłum. A. Ehrlich, „Gazeta Wyborcza. Magazyn Świąteczny”, 27.06.2015, http://wyborcza.pl/magazyn/1,145325,18248326,Polem_gry_Kremla_jest_ chaos.html#TRwknd (dostęp: 27.06.2017).
Świder K., Rosyjska świadomość geopolityczna a Ukraina i Białoruś (po rozpadzie Związku Radzieckiego), Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog 2015.
Włodkowska A., Polityka Federacji Rosyjskiej na obszarze WNP, Toruń: Adam Marszałek 2006.
Włodkowska A., Polityka Federacji Rosyjskiej wobec Wspólnoty Niepodległych Państw, w: Polityka zagraniczna Rosji, red. S. Bieleń, M. Raś, Warszawa: Difin 2008.
Youngs R., Is “Hybrid Geopolitics” the Next EU Foreign Policy Doctrine?, „Carnegie Europe” 19 June 2017, http://carnegieeurope.eu (dostęp: 27.07.2017).
Zielonka J., Koniec Unii Europejskiej?, tłum. E. Gołębiowska, Warszawa: PISM 2014.
Виконання передвиборчих зобов’язань президента Ющенка „Десять кроків назустріч людям”, Київ 2005.
Яхно О., Мушак О., Бєлковська О., Бєлковський С., Українська влада після виборів-2006: ідеологія, стратегія, конфігурація, склад, перші кроки, „Українська правда”, http://www. pravda.com.ua (dostęp: 20.03.2006).
Opublikowane
2020-04-29
Dział
Artykuły