Semantyczne i wizualne modele „nowego ojcostwa” upowszechniane w publikacjach „Przekroju” i „Polityki”

Justyna Szulich-Kałuża

doi:10.18290/rns.2018.46.2-4

Justyna Szulich-Kałuża Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Społecznych

DOI: https://doi.org/10.18290/rns.2018.46.2-4

Słowa kluczowe: semantyczne modele „nowego ojcostwa”; wizualne modele „nowego ojcostwa”; analiza pól semantycznych; analiza zawartości; analiza semiologiczna; tygodniki opinii

Abstrakt

Tematem artykułu jest odtworzenie semantycznych i wizualnych modeli „nowego ojcostwa” na podstawie publikacji tygodników opiniotwórczych „Przekroju” i „Polityki” z lat 1979-1989 oraz 1999-2009. Modele semantyczne „nowego ojcostwa” zostały scharakteryzowane z uwzględnieniem następujących wymiarów: wymiar aksjologiczny, wymiar cech osobowości, wymiar poczucia identyfikacji zbiorowych, wymiar umiejętności i nabytych cech oraz wymiar aktywności. Modele wizualne to wzory i odniesienia wizualne, działające kreująco na jednostki i całe zbiorowości. W analizach własnych wykorzystano następujące techniki badawcze: analizę pól semantycznych przekazów tekstowych oraz analizę zawartości i analizę semiotyczną fotografii prasowych. Zaprezentowane modele wpisują się w nurt przemian modelu ojcostwa we współczesnych społeczeństwach.

Bibliografia

Arcimowicz K., Obraz mężczyzny w polskich mediach. Prawda – fałsz – stereotyp, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2003.
Badinter E., Historia miłości macierzyńskiej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen Liga Republikańska 1998.
Badinter E., XY tożsamość mężczyzny, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B 1993.
Beck U., Społeczeństwo ryzyka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2002.
Bullinger H., Mężczyzna czy ojciec?, Warszawa: Niezależna Oficyna 1997.
Connell R., Socjologia płci. Płeć w ujęciu globalnym, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 2013.
Dzwonkowska-Godula K., Tradycyjnie czy nowocześnie? Wzory macierzyństwa i ojcostwa w Polsce, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2015.
Fuszara M., Wstęp, w: Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele męskości we współczesnej Polsce, red. M. Fuszara, Warszawa: Trio 2008, s. 63-66.
Goban-Klas T., Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i internetu, Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN 1999.
Hunt L., Rewolucja francuska a życie prywatne, w: Historia życia prywatnego, t. IV: Od rewolucji francuskiej do I wojny światowej, red. M. Perrot, Wrocław: Ossolineum 1999, s. 21-51.
Hyży E., Chrześcijański ruch Promise Keepers a „kryzys męskości”. Perspektywa feministyczna, w: Męskość w kulturze współczesnej. Praktyki męskości, red. A. Radomski, M. Dąbrowska, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2010, s. 67-85.
Kluczyńska U., Metamorfozy tożsamości mężczyzn w kulturze współczesnej, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2010.
Krajewska A., Konteksty ojcostwa, w: Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele męskości we współczesnej Polsce, red. M. Fuszara, Warszawa: Trio 2008, s. 67-114.
Kress G., van Leeuwen T., Reading Images. The Grammar of Visual Images, London–New York: Routledge 2006.
Mandal E., Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2000.
Melosik Z., Kryzys męskości w kulturze współczesnej, Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM 2006.
Michałowska M., Portret we wnętrzu – między socjologią a antropologią fotografii, „Kultura i Społeczeństwo” 2009, nr 4, s. 57-74.
Piątek K., Nowy wymiar ojcostwa jako nowy wymiar męskości. Kryzys czy redefinicja pojęć?, w: Męskość (nie)męska. Współczesny mężczyzna w zmieniającej się rzeczywistości społecznej, red. K. Piątek, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej 2007, s. 86-107.
Pospiszyl K., Kontrowersje wokół ideału męskości, „Problemy Rodziny” 1998, nr 2, s. 13-18.
Robin R., Badanie pól semantycznych: Doświadczenia Ośrodka Leksykologii Politycznej w Saint-Cloud, w: Język i społeczeństwo, red. M. Głowiński, Warszawa: Czytelnik 1980, s. 252-281.
Sikorska M., Nowa matka, nowy ojciec, nowe dziecko. O nowym układzie sił w polskich rodzinach, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne 2009.
Whorf B.L., Język, myśl, rzeczywistość, tłum. T. Hołówka, Warszawa: PIW 1982.
Wileczek A., Odjechany star(sz)y. Wizerunek ojca w socjolekcie młodzieżowym, w: Ojciec na rozdrożu. Socjologiczne, pedagogiczne i kulturowe wymiary ojcostwa, red. M. Kątny, J. Oleszko, Ząbki: Apostolicum 2011, s. 209-232.
Wojnecki S., Fotografia: gwiazda podwójna kultury. Pisma z lat 1977-2004 wybrane przez Alicję Kępińską, Poznań: Akademia Sztuk Pięknych w Poznaniu 2007.