Attitudes towards the Church as a public institution in Poland in 1989-1999
Abstract
The present considerations are only concerned with the Church's social significance and position in the society and do not touch upon its theological nature. The problem of the Church from the sociological perspective is extremely important, since in Poland − as empirical analyses show − religious involvement is closely connected to one's personal attitude towards the Church as an institution. Also the debate about the role and place of religion in public life is obscured by one's attitude towards the Church as an institution. In the article the author presented selected results of public opinion polls conducted in the recent few years by the CBOS (Centre for Social Opinion Studies), OBOP (Centre for Public Opinion Studies), Instytut Sondaży Społecznych (Institute for Public Polls) “Opinia” and Polski Generalny Sondaż Społeczny (Polish General Social Poll). The declared trust in the Church has various levels depending on the institution that conducted the poll. The differences in the obtained results range from 10 to 20%, and sometimes even more. Taking into consideration the differences in the posed questions it can be said that between 55 and 75% of the studied Poles are willing to give positive opinions about the Church in general categories. However, it is a trust of a special kind, on the level of generally accepted values. If we refer to other indexes, like conviction about the Church's dominance in the society, satisfaction with the Church's pronouncements on various social issues, Poles opinions about the Concordat, applying the principles of the Catholic social teaching by the state authorities, the Church's influence on Polish legislature etc., this trust will appear in a little different light.
References
Anasz W., Wartości młodego pokolenia w dobie transformacji ustrojowej Polski. Studium teoretyczno-empiryczne, Wydawnictwo WSP w Częstochowie, Częstochowa 1995.
Baniak J., Autorytet Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce na tle przemian ustrojowych w świetle wyników badań z lat 1984-1994, „Przegląd Religioznawczy”, 1997, nr1, s.165-180.
Bogensberger H., Religion und Kirche in Österreich – Ein Paradigmenwechsel, w: Religion wahrnehmen. Festschrift für Karl-Fritz Daiber zum 65. Geburtstag, hrsg. von K.Fechtner, L.Friedrichs, H.Grosse, Marburg 1996, s.85-93.
Borowik I., Procesy instytucjonalizacji i prywatyzacji religii w powojennej Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1997.
Drehsen V., Neuzeitliche Konstitutionsbedingungen der Praktischen Theologie, Ch. Kaiser Gütersloher Verlagshaus, Gütersloh 1988.
Dubach A., Bindungsfähigkeit der Kirchen, w: Jede(r) ein Sonderfall? Religion in der Schweiz. Ergebnisse einer Repräsentativbefragung, hrsg. von A. Dubach, R.J. Campiche, NZN Buchverlag und Friedrich Reinhardt Verlag, Zürich–Basel 1993, s.133-172.
Dubach A., Nachwort: „Es bewegt sich alles, Stillstand gibt es nicht”, w: Jede(r) ein Sonderfall?, s.295-313.
Dyoniziak R., Sondaże a manipulowanie społeczeństwem, TA i WPN Universitas, Kraków 1997.
Działalność instytucji publicznych. Komunikat z badań CBOS, BS/11/11/98, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 1998.
Ebertz M. N., Kirche im Gegenwind. Zum Umbruch der religiösen Landschaft, Herder, Freiburg im Breisgau 1997.
Feige A., Vom Schicksal zur Wahl. Postmoderne Individualisierungsprozesse als Problem für eine institutionalisierte Religionspraxis, „Pastoraltheologie”, 83(1994), nr 3, s.93-109.
Funke D., Gott unddas Unbewusste. Glaube und Tiefenpsychologie, Kösel, München 1995.
Gabriel K., Die Interpretation des II. Vatikanums als interdisziplinäre Forschungsaufgabe, w: Das II. Vatikanum. Christlicher Glaube im Horizont globaler Modernisierung, Einleitungsfragen, hrsg. von P. Hünermann, Ferdinand Schöningh, Paderborn 1998, s.36-47.
Gardawski J., Żukowski T., Robotnicy 1993. Wybory ekonomiczne i polityczne, Fundacja im. Friedricha Ebertza, Warszawa 1994.
Grabowska M., Wywiad w badaniu zjawisk „trudnych”. Przypadek polskiej religijności, w: Poza granicami socjologii ankietowej, red. A. Sułek, K. Nowak, A. Wyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1989, s.141-166.
Inglehart R., Modernisierung und Postmodernisierung. Kultureller, wirtschaftlicher und politischer Wandel in 43 Gesellschaften, Campus Verlag, Frankfurt am Main 1998.
Instytucje publiczne w opinii społeczeństwa. Komunikat zbadań CBOS, BS/201/ 178/94, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 1994.
Janowski K. B., Polska rok 1989. W kręgu refleksji nad zmianą polityczną, Wydział Zarządzania i Administracji WSP, Kielce 1998.
Kampka F., Kościół w społeczeństwie pluralistycznym, „Roczniki Nauk Społecznych”, 25(1997), z. 1, s.159-171.
Kasper W., Kościół wobec wyzwań postmodernizmu, „Przegląd Powszechny”, 1999, nr1, s.48-58.
Klages H., Wertorientierungen im Wandel, Campus Verlag, Frankfurt am Main 1984.
Koseła K., Lokalni przywódcy polityczni o religii iKościele, „Przegląd Powszechny”, 1998, nr6, s.81-142.
Köcher R., Religiös in einer säkularisierten Welt?, w: Die verletzte Nation. Über den Versuch der Deutschen ihren Charakter zu ändern, hrsg. von E. Noelle-Neumann, R. Köcher, Deutsche Verlag-Anstalt GmbH, Stuttgart 1988, s.164-281.
Kościół w III Rzeczpospolitej. Komunikat z badań CBOS, BS/78/99, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 1999.
Krucina J., Myśl społeczna Kościoła, Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław 1993.
Kulpińska J., Uniwersalne ispecyficzne problemy procesów przemian w Europie Środkowej w poszukiwaniu modelu, w: Fenomeny społeczne końca XX wieku, red. E. Lewandowski, Uniwersytet Łódzki, Łódź 1988, s. 9-18.
Kurczewski J., Współczesna obyczajowość polska, w: Społeczeństwo polskie w perspektywie członkostwa w Unii Europejskiej, red. J. Mucha, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1999, s.185-199.
Laeyendecker L., Die beschränkte Lernfähigkeit der Kirchen, w: Religion wahrnehmen. Festschrift fü Karl-Fritz Daiber zum 65. Geburtstag, hrsg. von K. Fechtner, L. Friedrichs, H. Grosse, I. Lukatis, S. Natrup, Diagonal Verlag, Marburg 1996, s. 103-111.
Légaut M., Der alte Glaube und die neue Kirche, Herder, Freiburg–Basel–Wien 1974.
Mariański J., Czy Kościół ma władzę w społeczeństwie?, w: Władza jako służba społeczeństwu, red.W. Świątkiewicz, J.Wycisło, Societas Scientiis Favendis Silesiae Superioris − Instytut Górnośląski, Katowice 1999, s. 94-115.
Mariański J., Kościół i parafia w świadomości diecezjan katowickich, w: Postawy społeczno-religijne mieszkańców archidiecezji katowickiej, red. W.Zdaniewicz, T.Zembrzuski, Księgarnia św. Jacka, Katowice 1999, s.76-102.
Mariański J., Postawy wobec Kościoła i parafii, w: Kto wygrał? Kto przegrał?, w: Postawy społeczno-religijne diecezjan włocławskich '97, red. W.Zdaniewicz, T.Zembrzuski, Ośrodek Sondaży Społecznych OPINIA−ISKK SAC, Warszawa 1997, s. 99-133.
Neuhold L., Wertwandel und Kirche, w: Werte und Wandel. Ergebnisse und Methoden einer Forschungstradition, hrsg. von H.Klages, H.J.Hippler, W.Herbert, Campus Verlag, Frankfurt am Main 1992, s.553-566.
Ocena działalności instytucji publicznych w lipcu '95. Komunikat z badań CBOS, BS/146/122/95, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 1995.
Ocena instytucji publicznych. Komunikat z badań CBOS, BS/1/1/99, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 1999.
Oceny działalności instytucji publicznych. Komunikat z badań CBOS, BS/94/99, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 1999.
O'Dea Th. F., Fünf Dilemmata der Institutionalisierung von Religion, w: Religion und sozialer Wandel, hrsg. von H.Bogensberger, Th. M.Gannon, K.Zapotoczky, Veritas-Verlag, Linz 1986, s. 30-40.
Opinie o Kościele Katolickim. Komunikat z badań OBOP (lipiec, 1995), Ośrodek Badania Opinii Publicznej, Warszawa 1995.
Opinie o religii i Kościele Katolickim w latach 1989-94. Komunikat z badań OBOP (wrzesień, 1994), Ośrodek Badania Opinii Publicznej, Warszawa 1994.
Opinie Polaków o Kościele w kwietniu 1999 roku (kwiecień, 1999), Ośrodek Badania Opinii Publicznej, Warszawa 1999.
Opinie Polaków o Kościele w październiku 1999 roku. Komunikat z badań OBOP (październik, 1999), Ośrodek Badania Opinii Publicznej, Warszawa 1999.
Pawlina K., Polska młodzież przełomu wieków, Wydawnictwo Sióstr Loretanek, Warszawa 1998.
Polski Generalny Sondaż Społeczny 1992-1993, Instytut Studiów Społecznych UW, Warszawa 1993.
Polski Generalny Sondaż Społeczny. Struktura skumulowanych danych 1992-1995, Instytut Studiów Społecznych UW, Warszawa 1996.
Postawy Polaków wobec Kościoła i Konkordatu w lutym i marcu 1997 roku. Komunikat z badań OBOP (marzec, 1997), Ośrodek Badania Opinii Publicznej, Warszawa 1997.
Postkomunistyczne pokolenie, red. B.Jung, K.Roberts, Książka i Wiedza, Warszawa 1995.
Preferencje partyjne w kwietniu. Komunikat z badań CBOS, BS/58/58/98, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 1998.
Przed przyjazdem Papieża. OBOP i Ośrodek Sondaży Społecznych OPINIA (maj, 1997), OBOP i OPINIA, Warszawa 1997.
Ruh U., Der unverbindliche Glaube. Religiöse Vorstellungen in einer säkularen Gesellschaft, „Communio. Internationale Katholische Zeitschrift”, 24(1995), nr5, s.385-393.
Schulze G., Die Erlebnisgesellschaft. Kultursoziologie der Gegenwart, Campus Verlag, Frankfurt am Main 1992.
Subotić M., Cena szacunku i respektu, „Rzeczpospolita”, 1999, nr98, s.4.
Szawiel T., Postawy i orientacje społeczne polskich katolików w trzy lata po rozpoczęciu reform politycznych i ekonomicznych, w: Od Kościoła ludu do Kościoła wyboru. Religia a przemiany społeczne w Polsce, red. I. Borowik, W. Zdaniewicz, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków 1996, s.49-95.
Tomka M., Glaubenskrise – erst recht in der postkommunistischen Gesellschaft, w:Wenn Gott verloren geht. Die Zukunft des Glaubens in der säkularisierten Gesellschaft, hrsg. von T.Faulhaber, B.Stillfried, Freiburg im Breisgau 1998, s.63-85.
Znaniecki F., Nauki okulturze. Narodziny irozwój, tłum. J.Szacki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1971.
Copyright (c) 2001 Roczniki Nauk Społecznych
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
