Filozofia pokoju św. Tomasza z Akwinu

Abstrakt

Tomaszowa filozofia pokoju zachowuje swą aktualność po dzień dzisiejszy, choć oczywiście nie można jej ujmować literalnie, statycznie i ahistorycznie. Wiele jej elementów jest związanych z ówczesną sytuacją społeczno-polityczną, militarną i kulturową, dotyczy to zwłaszcza teorii "słusznej wojny". Tym niemniej aktualne są dalej fundamentalne elementy koncepcji pokoju Akwinaty, przede wszystkim antropologiczne i aksjologiczno-moralne. Nie straciło aktualności przekonanie, że pokój to w pierwszym rzędzie rzeczywistość personalno-aksjologiczna. Pokojem prawdziwym nie jest jeszcze brak wojny, marazm ludzi tchórzliwych, zastraszonych czy znajdujących się w sytuacji przymusu. Pokój stoi na straży człowieka jako osoby, dlatego naruszenie tego dobra czy dobra wspólnoty ludzkiej wymaga aktywnej obrony. To właśnie było powodem, iż Tomasz z Akwinu nie wykluczył apriorycznie alternatywy wojny. Dziś perspektywy wojny nuklearnej nakazują przemyśleć ideę "wojny słusznej", dalej jednak kontrowersyjne wydają się ideały klasycznego pacyfizmu. Jego ewidentnym brakiem jest pomijanie realiów psychospołecznych, iż trwały pokój można budować wyłącznie na fundamencie sprawiedliwości i miłości. Pokój jest dla dobra człowieka, a nie człowiek dla pokoju - parawanu ludzkiej krzywdy. Tomaszowa filozofia pokoju jest apelem chrześcijańskiej mądrości, aby pokój budować na trwałym fundamencie wolności, prawdy i dobra.