Społeczne uwarunkowania postaw wobec macierzyństwa w XX i początkach XXI wieku
Abstrakt
Maternity is a social role, as it supplies new members of the society and it involves a lot of people when it is being realized. Accepting the child is a great event for the whole family, but it is also significant for the society. The society also has a significant influence on forming the attitudes towards maternity. It happens not only through the educational process in the family, Church or school, but also through the information that is transmitted by the mass media, through legislature, politics and economy. Demographic problems imply serious economic consequences connected with maintaining the aging society. However, one of the factors that have a negative influence on the decision of giving birth to children is a lack of support from the family in realizing the procreative function. Poland that has one of the lowest Total Fertility Rates in European countries is numbered among these EU countries that allot the least money for children. For forming attitudes towards maternity the following phenomena are not unimportant: a critical attitude towards families with many children stereotypically considered as pathological, promoting contraception, making efforts to liberalize the abortion law, reducing man to a laboratory problem by fertilization in vitro. More social responsibility is necessary for forming proper attitudes towards maternity and preparing the conditions for its decent realization.
Bibliografia
Adamski F.: Modele małżeństwa i rodziny a kultura masowa, Warszawa: PWN 1970.
Adamski F.: Społeczno-kulturowe uwarunkowania decyzji proaborcyjnych woparciu o badania socjologiczne, referat wygłoszony na Sympozjum Obrony Życia Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, Warszawa, 10 IX 1990 r., PSK nr 1.
Ankieta Rodzinna 1981. Opracowanie Statystyczne, Warszawa GUS 1983.
Borowski S.: Czynniki różnicujące płodność małżeńską w pięciu największych miastach polskich, „Studia Demograficzne” 1975, nr 41, s. 103-115.
Borowski S.: Zdrowie jako motywacja regulacji urodzin, „Studia Demograficzne” 1976, nr 44, s. 103-115.
Budzyńska J., Dudziak U.: Zapłodnienie in vitro w ocenie nauczycieli, Częstochowa: Wydawnictwo Akademii Polonijnej „Educator” 2003.
Caldwell J. C.: The Wealth Flows Theory of Fertility Decline, [w:] Determinants of Fertility Trends Theories Re-examined, red. Ch. Höhn, R. Mackensen, Liége: IUSSP Ordina Editions 1982, s. 169-188.
Cline V. B.: Skutki pornografii, Gdańsk: HLI 1996.
Davis K., Blake J.: Social Structure and Fertility: An Analytic Framework, “Economic Development and Cultural Change” 1956, nr 4, s. 211-235.
Demeny P.: Early Fertility Decline in Austria-Hungary: A Lesson in Demographic Transition, „Daedalus” 97(1968), s. 502-522.
Deszcz J., Stachura M., Trzcińska B., Wronicz J.: Podziemie aborcyjne – mity i fakty, „Wychowawca”, listopad 2006, [w:] Przykładowe tematy podejmowane w miesięczniku nauczycieli i wychowawców katolickich „Wychowawca”, Kraków: Polskie Stowarzyszenie Obrońców Życia Człowieka 2011, s. 13-16.
Dobson J.: Rozmowy z rodzicami, Poznań [b.w.] 1986.
Dodziuk-Lityńska A., Markowska D.: Współczesna rodzina w Polsce, Warszawa: KiW 1975.
Dudziak U.: Niektóre wymiary psychospołecznej sytuacji kobiet przerywających ciążę, „Summarium” 1982-1983, nr 11-12, s. 275-285.
Dudziak U.: Seksualność a polityka od socjalizmu do liberalizmu, Toruń: Wydawnictwo „Adam Marszałek” 1999.
Feldman W.: Społeczne uwarunkowania reprodukcji ludności, [w:] Rządowa Komisja Ludnościowa. Biuletyn 25, Warszawa: GUS 1980, s. 89-106.
Frankel L. P.: Grzeczne dziewczynki nie awansują, Gliwice: One Press 2005.
Graniewska D.: Rodzina wielodzietna w Polsce. Sytuacja demograficzna, „Problemy Rodziny” 1980, nr 1, s. 34-43.
Hałaczek B.: Mieć dziecko? Antropologiczna problematyka postaw prokreacyjnych, Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej 1989.
Ignatczyk W.: Postawy młodzieży w wieku matrymonialnym wobec małżeństwa i rodziny, „Problemy Rodziny” 1984, nr 3, s. 3-10.
Kapela T.: Sytuacja rodzin w Polsce oraz ich aktywność społeczna, [w:] Czas rodziny – czas nadziei, red. U. Dudziak, Lublin: Wydawnictwo KUL 2012, s.161-177.
Katz A.: Być matką, pracować i nie zwariować, Warszawa: W.A.B. 1998.
Kluzowa K.: Społeczno-demograficzne uwarunkowania dzietności rodzin, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1978, Prace Komisji Socjologicznej PAN, nr 43.
Knoblachova J.: Miłość, małżeństwo i ty, Warszawa: PZWL 1966.
Kozakiewicz M.: Nowa młodzież. Mity i rzeczywistość, Warszawa: „Nasza Księgarnia” 1965.
Kuciarska-Ciesielska M., Marciniak G., Stańczak J.: Dziecko i rodzina w badaniach GUS, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 1996, nr 4, s. 10-11.
Kukołowicz T.: Problem rodzinnych i zawodowych ról kobiety, [w:] Miłość, małżeństwo, rodzina, red. F. Adamski, Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy 1978, s. 253-276.
Lebenstein H.: Economic Decision Theory and Human Fertility Behavior a Speculative Essay, “Population and Development Review” 7(1981), s. 181-201.
Łapińska R.: Stosunki między młodzieżą w klasach koedukacyjnych, „Psychologia Wychowawcza” 10(1967), nr 1, s. 26-43.
Łoziński B.: Rodzina racją stanu, „Gość Niedzielny” 2012, nr 26, s. 36-37.
Małżeństwo i rodzina w nowoczesnym społeczeństwie, red. L. Dyczewski, Lublin Wydawnictwo KUL 2007.
Majkowski W.: Czynniki dezintegracji współczesnej rodziny polskiej, Kraków: Wyd. SCJ 1999.
Makiełło-Jarża G.: Kształtowanie się postaw macierzyńskich, Kraków: Wydawnictwo UJ 1972, s. 7-28, Zeszyty Naukowe UJ. Prace Psychologiczno-Pedagogiczne, z. 15.
Malewska H.: Kulturowe i psychospołeczne determinanty życia seksualnego, Warszawa: PWN 1967.
Malthus T. R.: Prawo ludności, Warszawa: Gebethner i Wolff 1925.
Markowska D.: Rodzina wiejska na Podlasiu 1864-1964, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum 1970.
Mikołajczyk-Lerman G.: Wybór czy konieczność – współczesne dylematy decyzji prokreacyjnych, [w:] Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie polskim, red. W. Warzywoda-Kruszyńska, P. Szukalski, Lódź: Uniwersytet Łódzki 2004, s. 207-234.
Moszyński K.: Ludy pasterskie, Kraków: PWN 1953.
Moszyński K.: Ludy zbieracko-łowieckie, Kraków: UJ–PWN 1951.
Muszyński W.: Rezygnacja z dzieci we współczesnym społeczeństwie, Przyczynek do etiologii zjawiska, [w:] Wartości w rodzinie: ciągłość i zmiana, red. W. Muszyński, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2010, s. 438-463.
Nicoń R.: Kobieta w życiu Indian Ameryki Południowej, Katowice: Wyd. „Śląsk” 1967.
Nie ma jak rodzina. Komunikat z badań CBOS BS/40/2008, Warszawa 2008.
Nowalska-Kapuścik D.: Macierzyństwo w epoce zmian – tradycyjna wartość czy nowy obszar konsumpcyjnej działalności, [w:] Wartości w rodzinie: ciągłość i zmiana, red. W. Muszyński, Toruń: Adam Marszałek 2010, s. 167-176.
Odebrana niewinność. O seksualizacji kobiet i dziewcząt we współczesnej kulturze. Raporty, red. E. Rżysko, Warszawa: Stowarzyszenie Twoja Sprawa 2013.
Olearczyk T.: Duszpasterstwo rodzin wobec współczesnych przemian małżeństwa i rodziny, [w:] Oblicze współczesnej rodziny polskiej, red. B. Mierzwiński, E. Dybowska, Kraków: WSFP Ignatianum–WAM 2003, s. 131-161.
Ostrowska K.: Nie wszystko o wychowaniu, Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej 2000.
Parysiewicz B.: Macierzyństwo w świetle nauczania Jana Pawła II. Wybrane aspekty, [w:] Rodzina wobec współczesnych wyzwań społeczno-kulturowych, red. J. Gorbaniuk, B. Parysiewicz, Lublin: Wydawnictwo KUL 2009, s.191-202.
Perel E.: Inteligencja erotyczna. Seks, kłamstwa i domowe pielesze, Kraków: Wydawnictwo Znak 2008.
Pełnomocnik Rządu do spraw Rodziny: Raport o sytuacji polskich rodzin, Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów Biura Pełnomocnika Rządu do spraw Rodziny 1998.
Piasecki E.: Kształtowanie się dzietności w rodzinach wrocławskich, „Studia Demograficzne” 1967, nr 13, s. 95-108.
Piotrowski J.: Praca zawodowa kobiety a rodzina, Warszawa: „Książka iWiedza” 1963.
Piotrowski J.: Struktura aktywności zawodowej kobiet zamężnych w Polsce, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1969, nr 6, s. 32-34.
Piwowarski W.: Religijność wiejska w warunkach urbanizacji, Warszawa–Kraków: Biblioteka Więzi–Znak 1977.
Postawy prokreacyjne Polaków. Komunikat z badań CBOS BS/40/2010, Warszawa 2010.
Polityka prorodzinna palącym problemem, http://www.egospodarka.pl/53513,KPP-polityka-prorodzinna-palacym-problemem,1,39,1.html (1.06.2010).
Radzikowska B.: Płodność w Polsce w kontekście teorii przejścia demograficznego. Modelowanie i prognozowanie, Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej 1995.
Rich A.: Zrodzone z kobiety: macierzyństwo jako doświadczenie i instytucja, Warszawa: Wyd. Sic! 2005.
Riches V.: Handlarze marzeń, [w:] XVIII Międzynarodowy Kongres Rodziny, Warszawa: Fundacja „Rodzina Nadzieją Jutra”–Katolicka Agencja Informacyjna 1994, s. 186-190.
Rodzina – jej współczesne znaczenie i rozumienie. Komunikat z badań CBOS BS/33/2013 [b.nr, b.s.].
Romaniuk K.: Materialne warunki życia a prokreacja, [w:] Rządowa Komisja Ludnościowa, Biuletyn nr 25, Warszawa 1980, s. 141-152.
Rosset E.: Społeczne aspekty problemu jednodzietności, „Problemy Rodziny” 1983, nr 2, s. 3-9.
Rosset E., Billig W.: Studia nad teoriami ludnościowymi, Warszawa: SGPiS 1987, Monografie i Opracowania.
Rozwój demograficzny Polski 2000-2010, http://www.egospodarka.pl/61651,Rozwoj-demograficzny-Polski-2000-2010,8,39,1.html (28.06.2012).
Rozwój demograficzny Polski 2011, http://www.egospodarka.pl/76521,Rozwoj-demograficzny-Polski-2011,1,39,1.html (27.06.2012).
Ruman N. M.: Czy istnieje jeszcze rodzina wielopokoleniowa?, [w:] Rodzina wartością – wartości rodzinne, red. A. Drożdż, P. Kurzeja, Katowice: Księgarnia Św. Jacka 2009, s. 71-87.
Slany K.: Bezdzietność jako nowy fenomen w nowoczesnym świecie, „Małżeństwo i Rodzina” 2003, nr 1 http://www.malzenstwoirodzina.republika.pl/mir5.html#fenomen (28.10.2013).
Skrętowicz B.: Uwarunkowania prokreacyjne kobiet wiejskich, Warszawa: Wydawnictwo Uczelniane SGH 1992.
Skrętowicz B.: Uwarunkowania zachowań prokreacyjnych kobiet wiejskich, Warszawa: Wydawnictwo Uczelniane SGH 1992.
Smoliński Z.: Dzietność kobiet zamężnych w Polsce, „Problemy Rodziny” 1980, nr 2, s. 14-18.
Smoliński Z.: Przemiany dzietności w XX wieku, [w:] Przemiany rodziny polskiej, red. J. Komorowska, Warszawa: IW CRZZ 1975, s. 199-215.
Smoliński Z., Kuciarska-Ciesielska M.: Prokreacja wrodzinie. Statystyka Polski, Warszawa: GUS 1989, Seria Studia i Prace, nr 18.
Sokołowska M.: Stosunek młodzieży do jej perspektyw życiowych, Warszawa: PWN 1967.
Statystyka rozwodów i powierzenia opieki nad dziećmi, http://www.csopoid.pl/statystyka_rozwodow.html (28.10.2013).
Stres psychologiczny w sytuacji kryzysu ekologicznego. Badania z zakresu sozopsychologii, red. A. Biela, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1984.
Szyszka M.: Dziecko jako wartość we współczesnym społeczeństwie polskim, [w:] Wartości w rodzinie: ciągłość i zmiana, red. W. Muszyński, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2010, s. 369-383.
Teichmen J.: Etyka społeczna, Warszawa: Wyd. Oficyna Naukowa 2002.
Tomczak M.: Struktura poznańskich rodzin korzystających z pomocy opieki społecznej, „Problemy Rodziny” 1980, nr 5, s. 23-29.
Tyszka Z.: Przeobrażenia rodziny robotniczej w warunkach uprzemysłowienia i urbanizacji. Studium socjologiczne oparte na badaniach w uprzemysłowionym rejonie konińskim, Warszawa: PWN 1979.
Tyszka Z.: Socjologia rodziny, Warszawa: PWN 1979.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 1956 o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, Dz. U. 1956, nr 12, poz. 61.
Veil S.: Prawo do aborcji, Warszawa: Wyd. Sic! 2006.
Żurek A.: Single. Żyjąc w pojedynkę, Poznań: Wyd. UAM 2008.
