Психологічні аспекти міжособистісної перцепції в системі педагогічних взаємин „студент-викладач”
Abstrakt
[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]
Psychologiczne aspekty percepcji interpersonalnej w relacji pedagogicznej „student-wykładowca”
Artykuł prezentuje wyniki badań empirycznych dotyczących narracji studentów wobec nowoczesnego wykładowcy (nauczyciela akademickiego). Analiza uzyskanych wyników wskazuje, że w pełni odzwierciedlają one wyobrażenie studenckiej młodzieży o osobistych i zawodowych cechach współczesnego nauczyciela. Podkreśla na jest konieczność kształtowania postawy samooceny nauczyciela. Refleksja nad własnym wizerunkiem może być wzbogacona o postrzeganie studentów swojego wykładowcy, które stanowi jednocześnie informację zwrotną odnośnie do wielu wymiarów interakcji między studentem a nauczycielem.
W artykule zostały zaproponowane i opisane dwa sposoby wzmacniania wizerunku wykładowcy: relacja dialogu ze studentami i budowanie własnego potencjału wartości. Dialog jest pierwszym warunkiem do przekształcenia humanistycznych wartości edukacji w przedmiot duchowych potrzeb studentów. Dialog interakcyjny jest możliwy przy akceptacji nauczyciela akademickiego przez studentów i pełnej tolerancji studentów przez ich wykładowcę - pomijając własne interesy, potrzeby i aspiracje. Funkcja pedagogiczna dialogu jest możliwa tylko wówczas, gdy inicjuje ją wykładowca dysponujący znacznym zasobem „pozytywnych emocji”. Drugim warunkiem przekształcenia humanistycznych wartości edukacji w przedmiot duchowych potrzeb studentów jest zakres hierarchii wartości wykładowcy. Wartości humanistyczne muszą być uznawane przez wykładowcę za podstawowe w tej hierarchii, jak również orientacja „ku człowiekowi” powinna stanowić trwałą cechę jego osobowości. Realizacja tego warunku jest możliwa przede wszystkim poprzez odpowiedzialne podejście do przedmiotu nauczania. Rolę wewnętrznego motywatora pełni tu stałe monitorowanie oraz ocena jakości własnej pracy metodycznej, a także dążenie do utrzymania jej na wysokim, profesjonalnym poziomic. Zewnętrznym zaś motywatorem jest zrównoważona kontrola administracji szkolnictwa wyższego odnośnie do zdobywania kwalifikacji dydaktycznych przez nauczycieli akademickich oraz ich doskonalenia.
Bibliografia
Булатова Л.О.: Психолого-педагогічні проблеми гендерних відносин у вищій школі, [w:] Хрестоматія. Навчальних програм з проблем гендерного розвитку, red. К. Фоліант, Київ: Выд. Фоліант 2004, s. 107-129.
Braun-Gałkowska M.: W tę samą stronę: książka dla nauczycieli owychowaniu i lekcjach wychowawczych, Warszawa: Wyd. Krupski i S-ka 1994.
Гапон Н.: Інноваційне психологічне знання педагога та зміст професійної освіти. „Вісник Львівського університету”, Львів: Львівський Університет імені Івана Франка 2010, s. 67-71, Педагогічна, nr15 (1).
Горянина В. А.: Психологические предпосылки непродуктивного стиля межли-чностного взаимодействия, „Психологический журнал” 1997, nr 6, s. 73-83.
Hapon N.: Psychologiczne aspekty formowania tożsamości pedagogicznej studentów, [w:] Uniwersyteckie kształcenie nauczycieli a psychopedagogiczne czynniki rozwoju ucznia, red. M. Ochmański, Lublin: Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1998, s. 54-58.
Koshmanova T. S., Hapon N. P., Carter C. C.: Extreme Social Situations in the Narratives of Ukrainian Teacher Candidates, „Teaching and Teacher Education” 2007, nr 23, s. 215-225.
Łaguna M.: Przygotowanie szkolenia, czyli jak dobry początek prowadzi do sukcesu, Gdańsk: GWP 2009.
Rozmus A.: Wykładowcadoskonały: podręcznik nauczyciela akademickiego, Kraków: Wolters Kluwer Polska 2010.
Сельченок К. В.: Гуманистическая и трансперсональная психология. Хрестоматия, Москва: Харвест 2000, s. 592.
Сухомлинський В. О.: Серце віддаю дітям, Київ: Радянська школа 1976.
Хукс Б.: Наука трансгрессировать. Образование как практика свободы, „Гендерные исследования” 2009, nr 2, s. 242-254.
