Peritus Peritorum or Iudex Peritorum? Remarks on the Role of a Judge in the Dialog with a Legal Expert (Can. 1095)
Abstract
The judges of the Roman Rota, in an in casu verification of the hypotheses included in Can. 1095, not uncommonly describe the role of a judge in the dialog with a legal expert, by making use of an old dictum: iudex est peritus peritorum. Is it just – the author of this study asks? Should we not give priority to the iudex est iudex peritorum formula? Although any official activities undertaken by all parties to the matrimonial trial, among others, court experts, are directed toward one aim: pro rei veritate, nowadays – in the face of new challenges, also those set moto proprio by Mitis Iudex Dominus Iesus – it is the judgeship that demands particular affirmation. We are free to state that in the science of canon law and the body of rulings the role of judges-members of the collegial tribunal, who by the authority of the Church (ex officio) declare, by a majority of votes, the truth about matrimony: iudex dicit ius, should be accentuated even further. Indeed this significant act of the Church's authority is developed in the conditions of a procedural dialog, or more precisely procedural dialogs (not without the support of a defender of the bond and attorneys). Yet a proper identification of the specification of an official judicial service considerably increases the chances of: firstly, guaranteeing the desired balance in the dialectical search of the truth, and secondly pronouncing in casu a just sentence. Such an affirmation of the judgeship definitely corresponds better with the iudex est iudex peritorum formula.
References
Bañares Juan Ignacio, La incapacidad psíquica para contraer matrimonio. Consideraciones en torno al Discurso de Benedicto XVI a la Rota Romana el 29 de enero de 2009, [w:] Janusz Kowal, Joaquín Llobell (red.), „Iustitia et iudicium”. Studi di diritto matrimoniale e processuale canonico in onore di Antoni Stankiewicz, vol. I, LEV, Città del Vaticano 2010, s. 521-540.
Bañares Juan Ignacio, El „favor matrimonii” y la presunción de validez del matrimonio contraído. Comentario al Discurso de Juan Pablo II al Tribunal de la Rota Romana de 29.I.2004, „Ius canonicum” 45 (2005), s. 243-257.
Bañares Juan Ignacio, Persona y sexualidad humanas: de la antropología al derecho, [w:] Pedro Juan Viladrich, Javier Escrivá-Ivars, Juan Ignacio Bañares, Jorge Miras (red.), X Congreso Internacional de Derecho Canónico. El matrimonio y su expresión canónica ante el III milenio, Instituto Martín de Azpilcueta, Pamplona 2000, s. 45-59.
Berlingò Salvatore, Dal „mistero” al „ministero”: l’ufficio ecclesiastico, „Ius ecclesiae” 5 (1993), s. 91-120.
Boccafola Kenneth E., Comentario al cc. 1574-1581, [w:] Ángel Marzoa, Jorge Miras, Rafael Rodríguez-Ocaña (red.), Comentario exegético al Código de Derecho canónico, vol. IV/2, wyd. 3, EUNSA, Pamplona 2002, s. 1407-1422.
Chiappetta Luigi, Il Codice di diritto canonico. Commento giuridico-pastorale, vol. 3, wyd. 3, EDB, Bologna 2011.
Cox Craig A., Commentary on c. 1579, [w:] John P. Beal, James A. Coriden, Thomas J. Green (red.), New Commentary on the Code of Canon Law, , Paulist Press, New York 2000, s. 1695-1696.
Davino Eduardo, L’indagine psico-diagnostica alla luce del can. 1095 del nuovo Codice di diritto canonico, „Quaderni dello Studio Rotale” 10 (2000), s. 23-39.
Doran Thomas, Some thoughts on experts, „Quaderni dello Studio Rotale” 4 (1989), s. 59-74.
Egan Edward, The nullity of marriage for reason of insanity or lack of due discretion of judgement, „Ephemerides Iuris Canonici” 39 (1983), s. 9-54.
Errázuriz M. Carlos José, Immadurez afectiva e incapacidad consensual, [w:] Juan Ignacio Bañares, Jordi Bosch (red.), Consentimiento matrimonial e immadurez afectiva, EUNSA, Pamplona 2005, s. 113-130.
Felici Pericle, Indagine psicologica e cause matrimoniali, „Communicationes” 5 (1973), s. 104-114.
Gherro Sandro, Brevi annotazioni sui „periti” in genere (artt. 203-213), [w:] Piero Antonio Bonnet, Carlo Gullo (red.), Il giudizio di nullità matrimoniale dopo l’Istruzione „Dignitas Connubii”. Parte terza: La parte dinamica del processo, (Studi Giuridici, vol. 77), LEV, Città del Vaticano 2008, s. 417-424.
Góralski Wojciech, Gravis defectus discretionis iudicii w opublikowanych wyrokach Roty Rzymskiej z 2005 r. Część II, „Ius Matrimoniale” 25 (2014), nr 4, s. 27-44.
Góralski Wojciech, O właściwe rozumienie niezdolności konsensualnej do zawarcia małżeństwa. Papież Benedykt XVI do Roty Rzymskiej w dniu 29 stycznia 2009 roku, „Ius Matrimoniale” 15 (2010), s. 117-124.
Grocholewski Zenon, Sędzia kościelny wobec ekspertyz neuropsychiatrycznych i psychologicznych. Rozważania nad ostatnim przemówieniem Ojca świętego w Rocie Rzymskiej, „Prawo Kanoniczne” 31 (1988), nr 3-4, s. 75-98.
Gruber Gerald, Iudex est iudex peritorum. Zum Sachverständigengutachten im kirchlichen Ehenichtigkeitsprozess, (Münsterischer Kommentar zum Codex Iuris Canonici, Beiheft 52), Ludgerus, Essen 2008.
Lefebvre Charles, De peritorum judicumque habitudine in causis matrimonialibus ex capitae amentiae, „Periodica de re morali, canonica, liturgica” 65 (1976), s. 107-122.
Lüdicke Klaus, „Dignitas connubii”. Die Eheprozeßordnung der katholischen Kirche. Text und Kommentar, (Münsterischer Kommentar zum Codex Iuris Canonici, Beiheft 42), Ludgerus, Essen 2005.
Lüdicke Klaus, Kommentar zum c. 1079, [w:] Klaus Lüdicke (red.),, Münsterischer Kommentar zum Codex Iuris Canonici, Ludgerus, Essen, 1579/1 (Lfg. April 1990).
Pompedda Mario Francesco, Studi di diritto matrimoniale canonoico, vol. 2, Giuffrè editore, Milano 2002.
Rozkrut Tomasz, Zadania biegłych w kościelnym postępowaniu sądowym, „Prawo Kanoniczne” 49 (2006), nr 3-4, s. 63-86.
Schöch Nikolaus, Die kirchenrechtliche Interpretation der Grundprinzipien der christlichen Anthropologie als Voraussetzung für die eheprozessrechtliche Beurteilung der psychischen Ehekonsensunfähigkeit. Eine kanonistische Studie unter besonderer Berücksichtigung der päpstlichen Allokutionen und der Judikatur der Römischen Rota, Adnotationes in ius canonicum, Bd 15, Peter Lang, Frankfurt am Main–Berlin–Bern–Bruxelles–New York–Wien 1999.
Serrano Ruiz José Maria, La perizia nelle causa canoniche di nullità matrimoniale, „Il diritto ecclesiastico” 104 (1993), s. 53-81.
Sobański Remigiusz, Iudex veritatem de matrimonio dicit, „Ius Matrimoniale” 4 (1999), s. 181-196.
Sobański Remigiusz, Prawda jako entelechia procesu o nieważność małżeństwa w świetle przemówień Piusa XII do Roty Rzymskiej, „Ius Matrimoniale” 13 (2008), s. 29-41.
Stankiewicz Antoni, La configurazione processuale del perito e delle perizie nelle cause matrimoniali per incapacità psichica, „Quaderni dello Studio Rotale” 6 (1991), s. 57-66.
Stankiewicz Antoni, L’incapacità psichica nelle sentenze rotali „coram Felici”, „Quaderni dello Studio Rotale” 13 (2003), s. 47-54.
Stankiewicz Antoni, „Sentire cum Ecclesia” e l’interpretazione della legge canonica, „Periodica de re canonica” 102 (2013), s. 379-402.
Zuanazzi Ilaria, Il rapporto tra giudice e perito secondo la giurisprudenza della Rota Romana, „Il diritto ecclesiastico” 104 (1993), s. 144-185.
Copyright (c) 2016 Roczniki Nauk Prawnych
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
