Duchowość według współczesnego człowieka. Analiza danych językowych

Viara Maldjieva

doi:10.18290/rkult.2018.9.4-1

Viara Maldjieva Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Filologiczny

DOI: https://doi.org/10.18290/rkult.2018.9.4-1

Słowa kluczowe: duchowość; językowy obraz (świata); współczesny człowiek

Abstrakt

Niniejsza praca stawia sobie za cel zakreślenie obrazu duchowości współczesnego człowieka, jaki ukazuje język.

Analizie poddano około 250 fragmentów tekstów wyekscerpowanych z Narodowego Korpusu Języka Polskiego oraz z Internetu za pomocą wyszukiwarki Google. Wobec ogromnej liczby wystąpień form leksemu duchowość sondę ograniczono do objaśnień mających graficzny kształt definicji lub sprowadzalnych do takiego kształtu za pomocą prostych przekształceń. Są to wyrażenia, które na ogół występują bezpośrednio po terminie, często wprowadzając go do tekstu, typu: Duchowość jest..., Duchowość to...

Analizowane fragmenty tekstów zostały scharakteryzowane pod względem:
– kategoryzacji: zakresu (zakresów), do którego pseudodefinicja zalicza treść pojęcia ‘duchowość’;
– typu (gatunku) tekstu, z którego pochodzą;
– proweniencji światopoglądowej oraz
– dziedziny wiedzy, która reprezentuje autor (w przypadku publikacji).

Porównanie wyników tego badania z przeprowadzonymi ok. 10 lat temu wykazują nowe obszary zjawisk, do których wyrażenie duchowość bywa odnoszone. Są to najogólniej: fizyczność, fizjologia (w tym: seks), biznes, bogactwo materialne, codzienność, cały otaczający świat.

Bibliografia

Ajdukiewicz, Kazimierz. Logika pragmatyczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965.

Chmielewski, Marek (red.). Leksykon duchowości katolickiej. Lublin, Kraków: Wydawnictwo „M”, 2002.

Dziewiecki, Marek. „Rola duchowości w życiu człowieka”. Opoka.org.pl. Dostęp http://www.opoka.org.pl/biblioteka/T/TS/duchowosc_w_zyciu.html

Grzegorczykowa, Renata. „Co o fenomenie duchowości mówi język?” W Anna Grzegorczyk, Jacek Sójka, Rafał Koschany (red.), Fenomen duchowości, 21–28. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006.

Socha, Paweł. „Psychologia rozwoju duchowego”. W Paweł Socha (red.). Duchowy rozwój człowieka. Fazy życia, osobowość, wiara, religijność, 15–44. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2000.

Taylor, John R. Kategoryzacja w języku. Przeł. Anna Skucińska. Kraków: Universitas, 2001.

Wiseman, James A., OSB. Historia duchowości chrześcijańskiej. Przeł. Andrzej Wojtasik. Kraków: Wydawnictwo WAM 2009

Zduniak, Agnieszka. „Nowa duchowość jako współczesna forma mistyki w koncepcji Huberta Knoblaucha”. Przegląd Religioznawczy 2014, nr 3: 179–192.