Obraza w sztuce: Analiza spektaklu Golgota Pienie

  • Barbara Tryka Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Filozofii
Słowa kluczowe: sztuka; performance; Rodrigo García; Golgotha Picnic; ikonoklazm; obraza; uczucia religijne; obraza uczuć religijnych; deprecjonowanie religii

Abstrakt

Artykuł przedstawia analizę Golgota Picnic Rodrigo Garcíi jako przedstawienia obrazoburczego. Autorka odwołuje się do słowiańskiej etymologii słowa „obraza” (urażenie) i pokazuje, że zranienie jako kształtowanie jest bezpośrednio związane z pracą artystyczną i tworzeniem obrazów. W sensie pozytywnym obraza jawi się jako formacja, w sensie negatywnym — deformacja. U Garcíi akt obrazy polega na dekonstrukcji obrazu Chrystusa. Kiedy artysta wykonuje swoją pracę, może obrazić bezpośrednio tylko obraz Chrystusa, a nie ludzi religijnych. Ale ten rodzaj deformacji wywołuje głęboką opozycję chrześcijan, tak zwaną obrazę uczuć religijnych. Powinniśmy wprowadzić rozróżnienie między przestępstwem wizerunkowym jako obiektywnym a przestępczym jako subiektywną (emocjonalną) reakcją jednostek na ten fakt. Ludzie mogą czuć się prowokowani, by oskarżyć artystę o obrazę uczuć religijnych, chociaż nie było to jego intencją urażania ich. Jednak nawet jeśli nie było to jego intencją urażania kogokolwiek, jego praca mogłaby deprecjonować religię i zmienić jej znaczenie w społeczeństwie. García używał w swojej strategii wywrotowej, która może mieć rewolucyjny potencjał.

Bibliografia

Abgarowicz, Kazimierz. „Estetyka czy etyka”. Tęcza nr 7 z lipca 1936.

Adamiecka-Sitek, Agata, i Iwona Kurz (red.). Piknik Golgota Polska. Sztuka – religia – demokracja. Warszawa: Krytyka Polityczna, 2015.

Bańkowski, Andrzej. Słownik etymologiczny języka polskiego. Red. Agata Mrozowska. T. 2. Warszawa: PWN, 2000.

Benjamin, Walter. „Dzieło sztuki w epoce możliwości jego technicznej reprodukcji”. W: Idem. Anioł historii: eseje, szkice, fragmenty. Wybór i opracowanie Hubert Orłowski. Tłum. Krystyna Krzemień-Ojak i Janusz Sikorski. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1996.

Böhme, Hartmut. Fetyszyzm i kultura. Tłum. Mateusz Falkowski Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2012.

Brückner, Aleksander. Słownik etymologiczny języka polskiego. T. 1, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1970.

De Marinis, Marco. „Performans i teatr. Od aktora do performera i z powrotem?”. Tłum. Ewa Bal. W: Ewa Bal i Wanda Świątkowska (red.). Performans, performatywność, performer. Próby definicji i analizy krytyczne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013.

Dziamski, Grzegorz [w rozmowie] „Wartością sztuki krytycznej jest to, że wywołuje dyskusje i prowokuje do rozmów o wartościach”. Z prof. Grzegorzem Dziamskim, dr Izabelą Kowalczyk, prof. Romanem Kubickim, Maciejem Mazurkiem i Januszem Marciniakiem dyskusję prowadzi Wojciech Makowiecki. Gazeta Malarzy i Poetów 2001, nr 1 z 30 sierpnia. Witryna Czasopism. http://witryna.czasopism.pl/gazeta/drukuj_artykul.php?id_artykulu=56

Freedberg, David. Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania. Tłum. Ewa Klekot. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2005.

García, Rodrigo. „Golgota Piknik”. Tłum. Anna Kwiatek. Gazeta Wyborcza nr 148 z 28.06. 2014. Wyborcza.pl. Dostęp: 12.10.2016. http://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,16232855,Co_mowi_Chrystus_w__Golgota_Picnic___Przeczytaj__zanim.html.

García, [Rodrigo]. Resztki świata. Red. Dorota Semenowicz. Tłum. Agnieszka Stachurska. Poznań, Kraków: Fundacja Malta, Korporacja Ha!art, 2014.

Habermas, Jürgen. Między naturalizmem a religią. Tłum. Marcin Pańków. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.

Kołakowski, Leszek. Czy diabeł może być zbawiony. Londyn: Wydawnictwo Aneks, 1982.

„List otwarty Arcybiskupa Stanisława Gądeckiego do Michała Merczyńskiego, Dyrektora Malta Festival Poznań” (13.06.2014). Archidiecezja Poznańska. Dostęp 03.03.2016. http://www.archpoznan.pl/content/view/3243/109/.

Morawski, Stefan. Czy zmierzch estetyki — rzekomy czy autentyczny. T. I. Warszawa: Czytelnik, 1987.

Nietzsche, Fryderyk. Z genealogii moralności. Pismo polemiczne. Tłum. Leopold Staff. Warszawa: Mortkowicz 1905-1906.

„Nie wierzę w polityczną moc teatru”. Rozmowa z Rodrigiem Garcíą. Rozmawiał Tomasz Kiereńczuk. Dwutygodnik.com. Dostęp 12.10.2016. http://www.dwutygodnik.com/artykul/5249-nie-wierze-w-polityczna-moc-teatru.html.

Otto, Rudolf. Świętość. Elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych. Tłum. Bogdan Kupis. Warszawa: Książka i Wiedza, 1968.

Poprzęcka, Maria (red.). Obraz między kultem a lękiem. [Gdańsk: Pracownia], Gdynia: Kancelaria Adwokacka Tomasz Kopoczyński, 2015.

„Słownik języka polskiego PWN”. Dostęp: 12.11.2015. http://sjp.pwn.pl/sjp/obraza;2491870.html.

Sznajderman, Monika. Błazen. Maski i metafory. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2014.

Wittgenstein, Ludwig. Dociekania filozoficzne. Tłum. Bogusław Wolniewicz. Warszawa: PWN, 1972.

Opublikowane
2020-01-03
Dział
Artykuły