Polskie kolędy – ich historia, rozwój i znaczenie w kulturze narodowej. Studium na wybranych przykładach z różnych okresów historycznych

Abstrakt

Niniejszy tekst poświęcony kolędom w kulturze polskiej stanowi próbę krótkiej analizy wpływu tych szczególnych wytworów kultury na kształtowanie się zwyczajów związanych ze świętowaniem Bożego Narodzenia, a przez to na budowanie kultury narodowej. Kolęda jako muzyczny utwór religijny już sama w sobie stanowi wyraz przenikania się religii i sztuki. Dodatkowo jednak często przywodzi na myśl skojarzenie ze sztuką ludową, bliską człowiekowi, co podkreśla jeszcze jej szczególny wymiar jednoczący — tak w rodzinie, jak i we wspólnocie narodowej.

W Polsce kultura, szczególnie ludowa, kształtowana była przede wszystkim przez religijność chrześcijańską, stąd też jej wpływ na rozwój tożsamości i odrębności narodowej jest bardzo znaczny. Ponadto pokazany został wpływ odwrotny, tj. w jaki sposób konkretna sytuacja polityczno-historyczna Polski oddziaływała na powstające w danych okresach nowe kolędy i jednocześnie w nich miała swoje odzwierciedlenie. W tekście przedstawione zostały jedynie wybrane przykłady kolęd, które obrazują przenikanie się religii i kultury, a także podkreślają kształtowanie przez kolędy postawy patriotycznej.