Być czy nie być poganinem? Chrześcijaństwo w oczach chińskich imigrantów w Stanach Zjednoczonych na przykładzie twórczości Wong Chin Foo i Yan Phou Lee
Abstrakt
XIX-wieczna chińska imigracja do Stanów Zjednoczonych często przybierała charakter zarobkowy i właśnie przez ten pryzmat opisywana jest w literaturze jej poświęconej. Perspektywa ta pomija natomiast chińskich intelektualistów, studiujących i tworzących w Ameryce tego okresu. Przykładem tego są esej „Why Am I Heathen” Wong Chin Foo z 1887 r., zalecający pozostanie przy „starej religii”, i odpowiedź nań autorstwa Yan Phou Lee, orędownika chrześcijaństwa, o korespondującym tytule „Why I Am Not a Heathen. A Rejoinder to Wong Chin Foo”. Dzięki porównaniu ich poglądów możliwe jest odtworzenie horyzontu intelektualnego ówczesnego środowiska amerykańskiego, poznanie stereotypów, zwłaszcza co podporządkowanych innych (subaltern). Analizy te ujawniają silne powiązanie religii i związanych z nią wartości na życie społecznego tamtego okresu, ale też przenikanie motywów z tym związanych do sfery ekonomii czy administracji. Oba teksty są również zapisem różnych tendencji wśród chińskich imigrantów, gotowych odpowiedzieć na pytanie o nową tożsamość w ramach zachodniego społeczeństwa. Pozwala to odejść od jednorodnego obrazu Chińczyków przybywających do XIX-wiecznych Stanów Zjednoczonych jedynie w celach zarobkowych i spojrzeć na przedstawicieli tej grupy w szerszy sposób.
Bibliografia
Beinorius, Audrius. „Orientalizm i dyskurs postkolonialny: kilka problemów metodologicznych”. Porównania 2013, nr 12: 11–23
Bercovitch, Sacvan. The American Jeremiad. Madison, Wis.: University of Wisconsin Press, 2012.
Bhabha, Himi. Miejsca Kultury. Tłum. Tomasz Dobrogoszcz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012.
Cassel, Susie Lan. The Chinese in America: A History from Gold Mountain to the New Millennium. New York, N.Y.: Rowman Altamira, 2002.
Chang, Iris. The Chinese in America: A Narrative History. New York, N.Y.: Viking, 2004.
Chiles, Katy L. „Blackened Irish and Brownfaced Amerindians: Constructions of American Whiteness in Dion Boucicault’s ‘The Octoroon’”. Sage Journal 32 (2000), Is. 2: 28–50. DOI: 10.7227/NCTF.31.2.4.
Cohen, Paul A.: China Unbound: Evolving Perspectives on the Chinese Past. New York, N.Y.: Psychology Press, 2003.
Common Border, Uncommon Paths: Race, Culture, and National Identity in U.S.-Mexican Relations. Red. Jaime E. Rodríguez i Kathryn Vincent. Wilmington, N.C.: Rowman & Littlefield, 1997.
Cunz, Dieter. „The German Americans: Immigration and Integration”. Society for the History of the Germans in Maryland 28 (1953): 29–43.
God’s New Israel: Religious Interpretations of American Destiny. Red. Conrad Cherry. Chapel Hill, N.C.: University of North Carolina Press, 1998.
Johnson, Kevin R. The Huddled Masses Myth: Immigration and Civil Rights. Philadelphia, Pa.: Temple University Press, 2008.
Foucault, Michel. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Tłum. Tadeusz Komendant. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 1993.
Fresonke, Kris. West of Emerson: The Design of Manifest Destiny. Berkeley, Calif.: University of California Press, 2003.
Ghandi, Leela. Teoria postkoloniala. Tłum. Jacek Serwański. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2008.
Goetzman, William H. When the Eagle Screamed: The Romantic Horizon in American Expansionism, 1800–1860. Norman, Okla.: University of Oklahoma Press, 2000.
Ho-Fung, Hung. „Orientalist Knowledge and Social Theories: China and the European Conceptions of East-West Differences from 1600 to 1900”. Sociological Theory 21 (2003), No 3:. 254–280. DOI: 10.1111/1467-9558.00188.
Kaufmann, Eric. P. The Rise and Fall of Anglo-America. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 2004.
Leibovitz, Liel, i Matthew D. Miller. Fortunate Sons: The 120 Chinese Boys Who Came to America, Went to School, and Revolutionized an Ancient Civilization. New York, N.Y.: W.W. Norton, 2011.
Mandani, Mahmood. „Settler Colonialism: Then and Now”. Critical Inquiry 41 (2015), no 3 (Spring): 596-614. DOI: https://doi.org/10.1086/680088
McCalin, Charles. Chinese Immigrants and American Law. New York, N.Y.: Routledge, 1995.
Merk, Frederick. Manifest Destiny and Mission in American History: A Reinterpretation. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1963.
Miller, Robert J. Native America, Discovered and Conquered: Thomas Jefferson, Lewis & Clark, and Manifest Destiny. London: Greenwood Publishing Group, 2006.
Osterhammel, Jürgen. Colonialism: A Theoretical Overwiev. Princeton, N.J.: Markus Viener Publishing, 2010.
Paddison, Joshua. American Heathens: Religion, Race, and Reconstruction in California. Los Angeles, Calif.: University Of California Press, 2012.
Paddison, Joshua. „Anti-Catholicism and Race in Post-Civil War San Francisco”. Pacific Historical Review 78 (2009), no. 4: 505–544. DOI: 10.1525/phr.2009.78.4.505.
Pastusiak, Longin. Dyplomacja Stanów Zjednoczonych (XVIII-XIX w.). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 1997.
Rethinking ethnicity: Majority groups and dominant minorities. Red. Eric P. Kaufmann. New York, N.Y.: Routledge, 2004.
Said, Edward W. Orientalizm. Tłum. Monika Wyrwas-Wiśniewska. Warszawa: Zysk i S-ka, 2005
Sandmeyer, Elmer Clarence. The Anti-Chinese Movement in California. Champaign, Ill.: University of Illinois Press, 1991.
Schrecker, John. „‘For the Equality of Men – For the Equality of Nations’: Anson Burlingame and China’s First Embassy to the United States, 1868”. Journal of American-East Asian Relations 17 (2010): 9–34. DOI: 10.1163/187656110X523717.
Seligman, Scott D. The First Chinese American: The Remarkable Life of Wong Chin Foo. Hongkong: Hongkong University Press, 2013.
Spivak, Gayatri Chakravorty. „Czy podporządkowani inni mogą przemówić?”. Tłum. Ewa Majewska. Krytyka Polityczna 2011, nr 24-25: 196–239.
Storti, Craig. Incident at Bitter Creek: The Story of the Rock Springs Chinese Massacre. Iowa City: Iowa State Press, 990.
Swartz, David L. „The Sociology of Habit: The Perspective of Pierre Bourdieu”. The Occupation Therapy Journal of Research 22 (2002), Supplement: 61S-69S. DOI: https://doi.org/10.1177/15394492020220S108.
Weinberg, Albert Katz. Manifest Destiny: A Study of Nationalist Expansionism in American History. Chicago, Ill.: Quandrangle Books, 1963.
Włuczkowski, Piotr. „Izolacjonizm a izolacjonizm amerykański. Wyróżnienie pojęciowe na podstawie analizy polityki zagranicznej USA na tle historycznym”. Academic Journal of Modern Philology 4 (2015): 145–153.
Zesch, Scott. „The Chinatown War: Chinese Los Angeles and the Massacre of 1871”. New York, N.Y.: Oxford University Press, 2012.
Zhang, Quingsong. „The Origins of the Chinese Americanization Movement: Wong Chin Foo and the Chinese Equal Rights League”. W: Claiming America: Constructing Chinese American Identities during the Exclusion Era. Red. K. Scott Wong i Sucheng Chan. Philadelphia, Pa.: Temple University Press, 1998.
