Konsumpcjonizm — nową religią współczesnego człowieka?
Abstrakt
Celem artykułu jest próba sformułowania odpowiedzi na pytanie, czy konsumpcjonizm jest nową religią współczesnego człowieka, rozumianą w ujęciu socjologicznym. Po wstępnych rozważaniach teoretycznych dotyczących konsumpcjonizmu omówiono socjologiczne definicje religii (przedmiotowe i funkcjonalne) oraz przejawy konsumpcjonizmu, pozwalające traktować go jako nową religię. Szczegółowej analizie poddano przedmioty czci religijnej we współczesnej kulturze konsumpcyjnej (określone marki, towary, miejsca, usługi oraz związane z nimi doznania i przyjemności), sposoby świętowania i nowe święta, funkcje religijne realizowane przez konsumpcjonizm, obowiązujące w nim dogmaty-mity, przekonania oraz zachowania konsumentów (rytuały i ceremonie) w nowej religii. Całość zakończono podsumowaniem
W artykule zastosowano metodę analityczno-syntetyczną. Przyjęta w procesie badawczym teza: konsumpcjonizm jest nową religią współczesnego człowieka, została obalona.
Bibliografia
Artelis, „Konsumpcjonizm – nowa religia współczesnego świata”. Dostęp 01.03.2017. https://artelis.pl/artykuly/26247/Konsumpcjonizm---nowa-religia-wspolczesnego-swiata.
Baudrillard, Jean. Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury. Przeł. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2006.
Bauman, Zygmunt. Konsumenci w społeczeństwie konsumentów. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2007.
Bauman, Zygmunt. Płynna nowoczesność. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006.
Beck, Ulrich. Społeczeństwo ryzyka, przeł. Stanisław Cieśla. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2004.
Bryman, Alan. „The Disneyzation of society”. The Editorial Board of The Sociological Review 1999: 25–46.
Burszta, Wojciech J., i Waldemar Kuligowski. Dlaczego kościotrup nie wstaje. Ponowoczesne pejzaże kultury. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 1999.
Bylok, Felicjan. Konsumpcja, konsument i społeczeństwo konsumpcyjne we współczesnym świecie. Studium socjologiczne. Katowice: „Śląsk” Sp. z o.o. Wydawnictwo Naukowe, 2013.
Castells, Manuel. Społeczeństwo sieci. Przeł. Mirosława Marody. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.
Centrum Badania Opinii Społecznej. Sens życia — wczoraj i dziś. Komunikat nr 41/2017. Warszawa 2017. Dostęp 15.07.2017. http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_041_17.PDF.
„Czy chrześcijaństwo jest dobrą marką”, Więź 2005, 3 (557): 42
De Kare-Silver, Michael. E-szok. Rewolucja elektroniczna w handlu. Przeł. Anna Walczak. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2002.
Debord, Guy. Społeczeństwo spektaklu. Przeł. Anka Ptaszkowska i Leszek Brogowski. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, 1998.
Draguła, Andrzej. „Kupić, nie kupić, poświętować można”, Więź 2005, 3 (557): 56.
Drucker, Peter. Społeczeństwo prokapitalistyczne. Przeł. Grażyna Kranas. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999
Duda, Aneta. Konsumpcja: teorie i badania. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2016.
Durkheim, Émile. Elementarne formy życia religijnego. Przeł. Anna Zadrożyńska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010.
Dyczewski, Leon. Miejsce i funkcje wartości w kulturze. W: Kultura w kręgu wartości. Red. Leon Dyczewski, 36-53 Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2001.
Film: Fight Club, (2000), reż. David Fincher, scen. Jim Uhls.
Fromm, Erich. Szkice z psychologii religii. Przeł. Jerzy Prokopiuk. Warszawa: Książka i Wiedza,1966.
Fromm, Erich. Zdrowe społeczeństwo. Przeł. Anna Tanalska-Dulęba. Kraków: Wydawnictwo Vis-à-vis Etiuda, 2017.
Gieysztor, Aleksander. Mitologia Słowian. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2006.
Gocko, Jerzy, i Alojzy Drożdż. „Konsumizm”, dostęp 13.03.2017, http://www.centrumjp2.pl/wikijp2/index.php?title=Konsumizm.
Gocko, Jerzy, i Alojzy Drożdż. „Konsumizm”. W: Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II, red. Andrzej Zwoliński, Janusz Nagórny, Krzysztof Jeżyna, Eugeniusz Sakowicz. Radom: POLWEN Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, 2014
Goodman, Norman. Wstęp do socjologii. Przeł. Jędrzej Polak, Janusz Ruszkowski i Urszula Zielińska. Poznań: Zysk i S-ka 2009.
Gruchoła, Małgorzata. „Aspekty konsumpcyjne w zachowaniach użytkowników ubieralnej technologii”. Rozprawy Społeczne 11 (2017), 1: 16–24.
Hasło: „Consumere”. W: Słownik polsko-łaciński, łacińsko-polski. Dictionarium latino-polonicum, polonico-latinum. Red. Jacek Gordon, 491. Czernica: Level Trading, 2014.
Hasło: „Dogmat”. Słownik języka polskiego. Dostęp 25.04.2017, http://sjp.pl/dogmat.
Hasło: „Idol”. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Dostęp 11.02.2017, http://www.slownik-online.pl/kopalinski/596772DD0AB92C3AC12565E1006739C1.php.
Hasło: „Idolatria”. Słownik języka polskiego PWN. Dostęp 02.02.2017. http://sjp.pwn.pl/sjp/idolatria;2561142.html.
Hasło: „Idolatria”. Słownik języka polskiego. Dostęp 02.02.2017. http://sjp.pl/idolatria.
Hasło: „Kapłan”. Słownik języka polskiego. Dostęp 23.02.2017. http://sjp.pwn.pl/slowniki/kap% C5%82an.html.
Hasło: „Konsumpcjonizm”. W: Słownik współczesnego języka polskiego. T. I. Red. Bogusław Dunaj, 407. Warszawa: Przegląd Reader’s Digest, 2001.
Hasło: „Religia”. Encyklopedia PWN. Dostęp 20.04.2017. http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/religia;3966983.html.
Jan Paweł II. „Centessimus annus” (1991). ADONAI.pl portal katolicki. Dostęp 23.04.2017. http://adonai.pl/ jp2/pliki/ca.pdf.
Mariański, Janusz. Między nadzieją i zwątpieniem. Sens życia w świadomości młodzieży szkolnej. Lublin: TN KUL, 1998.
Jasiulewicz, Anna. „Konsumpcjonizm i dekonsumpcja jako współczesne trendy rynkowe. Zachowania polskich konsumentów”. Journal of Agribusiness and Rural Development 37 (2015), 3: 417–425.
Juszczyk, Stanisław. Człowiek w świecie elektronicznych mediów - szanse i zagrożenia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2000.
Kaczmarek, Jerzy. Biologiczne kryteria stylów życia. W: Nowe style zachowań. Red. Marian Golka, 9–21. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, 2001.
Klik, Marcin. Teorie mitu. Współczesne literaturoznawstwo francuskie (1969-2010). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016.
Kołakowski, Leszek. Jeśli Boga nie ma. O Bogu, diable, grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1988.
Konsument współcześnie. „Konsumpcjonizm”. Dostęp 06.03.2017. http://konsument.edu.pl/konsumpcjonizm/.
Kopaliński, Władysław. „Idol”. W: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, 221. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1990.
Leszczak, Oleg. „Paradoksy konsumpcjonizmu. Typologia i lingwosemiotyka”. W: The Peculiarity of Man. Życie w konsumpcji — konsumpcja w życiu — konsumpcja życia: współczesny człowiek w społeczeństwie konsumpcyjnym. Red. Ryszard Stefański, 9–35. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2012.
Nasze miasto. Lublin. „Lublin: Techniczne pląsy w pasterkę”. Dostęp 02.03.2017. http://lublin.naszemiasto.pl/tag/pasterka-lublin.html.
McLuhan, Herbert M. „Amerykańska reklama”. W: Wybór tekstów. Red. Eric McLuhan i Frank Zingrone, 35-42. Poznań: Zysk i S-ka, 2001.
Miller, Daniel. Teoria zakupów. Przeł. Marek Król. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 2011.
Natalia, Justyna. „Konsumpcjonizm — nowa świecka religia”. Portal opinii TOK.FM.PL. Dostęp 05.03.2017. http://www.tokfm.pl/blogi/justynanatalia/2012/10/konsumpcjonizm_nowa_swiecka_religia/1.
Pawluczuk, Włodzimierz. „Religia”. W: Encyklopedia socjologii. Red. Zbigniew Bokszański. T. 3, 288–294. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2000.
Prosto z serca. „Sacrum na sprzedaż? Konsumpcjonizm jako teologiczne wyzwanie”. Dostęp 05.02. 2017. http://prostozserca.pl/sacrum-na-sprzedaz-konsumpcjonizm-jako-teologiczne-wyzwanie/.
Ritzer, George. Magiczny świat konsumpcji. Przeł. Ludwik Stawowy. Warszawa: MUZA S.A., 2001.
Ritzer, George. Mcdonaldyzacja społeczeństwa. Przeł. Ludwik Stawowy. Warszawa: MUZA S.A., 1999.
Stróżewski, Władysław. Głos w dyskusji Kultura i rozwój. W: Kongres Kultury Polskiej 2000. Red. Stefan Bednarek et. al., 306–307. Wrocław, Warszawa: Wydawnictwo DTSK Silesia, 2002.
Sugier-Szerega, Anna. Komunikacja globalna a kształtowanie się „nowej kultury”. Maszynopis pracy doktorskiej. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2004.
Sugier-Szerega, Anna. „Korporacje medialne a cechy kultury globalnej”. Kultura i Społeczeństwo 48 (2004), 4: 37–64.
Sugier-Szerega, Anna. „Mcdonaldyzacja życia i disneizacja w kulturze”. W: Społeczeństwo wirtualne społeczeństwo informacyjne. Red. Robert Szwed, 111–125. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2003.
Zapotoczky, Klaus. „O znaczeniu świąt dla życia rodzinnego”. W: Kultura dnia codziennego i świątecznego w rodzinie. Red. Leon Dyczewski i Dariusz Wadowski, 59–64. Lublin: TN KUL, 1998.
Molęda-Zdziech, Małgorzata. Czas celebrytów. Mediatyzacja życia publicznego. Warszawa: Wydawnictwo Difin, 2013.
Żygulski, Kazimierz. Święto i kultura. Warszawa: IWZZ, 1985.
