Dialogiczny charakter relacji międzyludzkich w kulturze narodowej i wielokulturowości europejskiej
Abstrakt
Pytanie o stosunek kultury narodowej do wielokulturowości staje się dziś ważnym problemem. Poważnym błędem jest stawianie alternatywy między państwem narodowym i wielokulturowością. Historia Polski uczy, że u podstawy kultury narodowej znajdują się wartości uniwersalne ważne dla każdej kultury, jak i państw wielokulturowych. Kulturę narodową, czyli religię, tradycję i język, charakteryzuje dialogiczność, dialog na poziomie historycznym (odwoływanie się do wspólnej przeszłości) i społecznym (odwoływanie się do teraźniejszości). Podstawą kultury narodowej jest człowiek, który doświadcza samego siebie w dialogu z drugim człowiekiem, także w dialogu kultur, narodów. Autor artykułu próbuje przybliżyć problem człowieka w horyzoncie ludu, narodu, patriotyzmu i społeczeństwa u ks. Józefa Tischnera i jego interpretacji słów papieża Jana Pawła II na forum ONZ w 1995 r. Obaj wymienieni autorzy przedstawiają uniwersalny charakter dialogu, który leży u podstawy kultury narodowej i wielokulturowości europejskiej. Dialog ten jest wynikiem wspólnych wartości etycznych, które leżą u podstawy kultury europejskiej, skoncentrowanej na człowieku i jego godności.
Bibliografia
Böckenförde, Ernst-Wolfgang. Wolność – państwo – Kościół. Tłum. Paweł Kaczorowski i Grzegorz Sowiński. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1994.
Buber, Martin. Problem człowieka. Tłum. Jan Doktór. Warszawa: Wydawnictwo Spacja, 1993.
Człowiek w nauce współczesnej. Rozmowy w Castel Gandolfo. Red. Krzysztof Michalski. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2006.
Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. Fenomenologia ducha. Tłum. Światosław Florian Nowicki. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2002.
Jan Paweł II. Homilie i przemówienia z pielgrzymek. Ameryka Północna i Południowa. Dzieła zebrane. Tom XII. Kraków: Wydawnictwo M, 2009.
Jan Paweł II. Encykliki Jana Pawła II. Laborem exercens. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1996.
Kant, Immanuel. O wiecznym pokoju. Tłum. Feliks Przybylak. Wstęp i red. Karol Bal. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1992.
Lévinas, Emmanuel. Całość i nieskończoność. Tłum. Małgorzata Kowalska. Warszawa: PWN, 1998.
Michalski, Krzysztof. „Heidegger i filozofia”. W: Filozofia współczesna. Kraków: Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy, 1989.
Nora, Pierre. Les lieux de mémoire. 1. République. Paris: Gallimard, 1984
Norwid, Cyprian Kamil. „Głos niedawno do wychodźstwa polskiego przybyłego artysty”. W: Pisma wszystkie, red. Juliusz W. Gomulicki, t. 7, cz. II. Warszawa: PIW, 1971
Tischner, Józef. Etyka a historia. Wykłady. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008
Tischner, Józef. Etyka solidarności oraz Homo sovieticus. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1992.
Tischner, Józef. Filozofia człowieka dla duszpasterzy i artystów. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, 1992.
Tischner, Józef. Filozofia dramatu. Paryż: Editions du dialogue, 1990.
Tischner, Józef. Myślenie według wartości. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1995.
Tischner, Józef. Polska jest Ojczyzną. Paryż: Editions du dialogue, 1985.
Tischner, Józef. Polski kształt dialogu. Paryż: Editions Spotkania, 1981.
Tischner, Józef. Polski młyn. Kraków: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy „Nasza Przeszłość”, 1991.
Tischner, Józef. Przedmowa do Ernst-Wolfgang Böckenförde. Wolność – państwo – Kościół. Tłum. Paweł Kaczorowski i Grzegorz Sowiński. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1994.
Tischner, Józef. Świat ludzkiej nadziei. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1992.
Tischner, Józef. W krainie schorowanej wyobraźni. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1997.
Trentowski, Bronisław F. „Czy można uczyć się filozofii narodowej od ludu i jakie cechy mieć powinna taż filozofia”. W: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna w latach 1831–1864, red. Andrzej Walicki, 272–280. Warszawa: PWN, 1977.
„Głoście Ewangelię w zjednoczonej Europie. Przesłanie Jana Pawła II z okazji 95. Katholikentagu odbywającego się w Ulm”. Dostęp 01.09.2016. http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/cd1994_15011994.html.
