Filozoficzny protest Heideggera wobec współczesnej nauki i techniki

  • Marcin Rebes Universytet Jagielloński w Krakowie, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych
Słowa kluczowe: Heidegger; hermeneutyka; humanistyka; metafizyka; myślenie; nauka; ontologia; poezja; sztuka; technika

Abstrakt

W artykule poruszam problem sprzeciwu Heideggera wobec współczesnej nauki i techniki. Heidegger uznaje je za źródło upadku metafizyki oraz kryzysu filozofii. Już w swych pierwszych pracach próbuje zmierzyć się z tradycją metafizyczną i przedstawia doświadczenie i myślenie w oparciu o założenia fenomenologii Husserla, filozofii życia, a także hermeneutyki Diltheya. Heidegger odchodzi od historycznego ujęcia dziejów człowieka i pokazuje je w nowym świetle. Mimo że myślenie Heideggera o tradycji metafizycznej uległo ewolucji, to jednak przewodnim problemem jest u niego kwestia prawdy, która konstytuuje się w myśleniu. Jak twierdzi Heidegger, „nauka nie myśli”. Nie odrzuca on jednak nauki i techniki, ale koncentruje się na myśleniu źródłowym, którym ani nauka, ani technika się nie zajmują. We współczesnej debacie na temat humanistyki cyfrowej stanowisko Heideggera jest bardzo interesujące, ponieważ pozwala nabrać dystansu do technicznego ujęcia humanistyki i pokazuje konieczność zwrócenia się ku myśleniu źródłowemu, które leży u podstawy każdego myślenia, także humanistycznego.

Bibliografia

Heidegger Martin: Co zwie się myśleniem? Przeł. Janusz Mizera. Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN 2000

Heidegger Martin: Grundprobleme der Phänomenologie. GA 58. Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann 1993.

Heidegger Martin: Ku rzeczy myślenia. Przeł. Krzysztof Michalski. Warszawa: Fundacja Aletheia 1999.

Heidegger Martin: Wprowadzenie do metafizyki. Przeł. Robert Marszałek. Warszawa: Wydawnictwo KR 2000.

Heidegger Martin: Znaki drogi. Przeł. Seweryn Blandzi i in. Warszawa: Spacja 1999.

Heidegger Martin: Zur Bestimmung der Philosophie. GA 56/57. Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann 1987.

Heidegger Martin: Czas światooobrazu. W: Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane. Przeł. Krzysztof Michalski. Warszawa: Czytelnik 1977.

Heidegger Martin: Pytanie o technikę. W: Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane. Przeł. Krzysztof Michalski. Warszawa: Czytelnik 1977.

Lévinas Emmanuel: Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności. Przeł. Małgorzata Kowalska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1998.

Tischner Józef: Myślenie według wartości. Kraków: Wydawnictwo Znak 1993.

Opublikowane
2020-01-03
Dział
Artykuły