O zagrożeniu e-mancypacją człowieka w przestrzeni wirtualnej
Abstrakt
Nowa przestrzeń obecności człowieka, łącząca elementy realności i wirtualności, stwarza przed ludźmi XXI wieku nowe możliwości, rodząc nowe pragnienia, a także nowe formy ryzyka. Jednym z obszarów zagrożeń w przestrzeni wirtualnej jest e-mancypacja człowieka, a więc pozbawienie go praw (mancypacja) w medialnym świecie społeczeństwa informacyjnego. Sytuacja ta rodzi pytanie o antropologię i humanistyczną kondycję działalności człowieka w przestrzeni wirtualnej. Nowe okoliczności cywilizacji sieci nie powinny ograniczać humanistyki jedynie do poszukiwania narzędzi badawczych możliwych do wykorzystania w przestrzeni wirtualnej, ale zmierzać do odnajdywania, w sensie często symbolicznym, możliwych przejawów obecności człowieka, wpływu technologii (zarówno pozytywnego, jak i negatywnego) na społeczeństwo i kulturę tak, aby użyteczność narzędzi cyfrowych nie oznaczała wyeliminowania czynnika ludzkiego. Zastąpienie humanistyki refleksją nad informacyjną technologią procesu poznawania jest metodyczną nieadekwatnością, która nie może wyeliminować pytania o pełnię człowieczeństwa także w przestrzeni wirtualnej.
Bibliografia
Augé Marc: Non-Places. London: Verso 1995.
Barney Darin David: Społeczeństwo sieci. Przeł. Marcin Fronia, Katarzyna Nadana. Warszawa: Wydawnictwo Sic! 2004.
Beck Ulrich, Giddens Anthony, Lash Scott: Modernizacja refleksyjna. Przeł. Jacek Konieczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2009
Benkler Yochai: Bogactwo sieci. Jak produkcja społeczna zmienia rynki i wolność. Przeł. Rafał Próchniak. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne 2008.
Bokszański Zbigniew: Indywidualizm a zmiana społeczna. Polacy wobec nowoczesności. Raport z badań. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2007.
Castells Manuel: Siła tożsamości. Przeł. Mirosława Marody, Sebastian Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2009.
Game Ann: Undoing the Social. Milton Keynes: Open University Press 1991.
Giddens Anthony: Nowoczesność i tożsamość. Przeł. Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2007.
Hermans Hubert J.M., Kempen Henry J.G.: The Dialogical Self. Meaning as Movement. Boston, London: Academic Press 1993.
Jaskuła Sylwia: New Forms of Mobility in the Word of Virtualization and Medialization of Cultures. W: Mobility of Cultures. Red. Leszek Korporowicz. „Politeja. The Journal of the Faculty of Political and International Studies of the Jagiellonian University” 20/1. Kraków: Księgarnia Akademicka Sp. z o. o 2012.
Jaskuła Sylwia: Informacyjna przestrzeń tożsamości. W: Tożsamość i komunikacja. Red. Justyna Szulich-Kałuża, Leon Dyczewski, Robert Szwed, Lublin: Wydawnictwo KUL 2011.
Kierkegaard Søren: Bojaźń i drżenie. Choroba na śmierć. Tłum. Jarosław Iwaszkiewicz. Kraków: Wydawnictwo Homini 2008.
Korporowicz Leszek: Socjologia kulturowa. Kontynuacje i poszukiwania, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2011.
Kozielecki Józef: O człowieku wielowymiarowym. Eseje psychologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1988.
Laing Ronald David: Podzielone ja. Tłum. Maciej Karpiński. Poznań: Wydawnictwo Rebis 2004.
Merleau-Ponty Maurice: Fenomenologia percepcji. Tłum. Małgorzata Kowalska, Jacek Migasiński. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia 2001.
Ossowska Maria: Normy moralne: próba systematyzacji. Warszawa: PWN 1970.
Paleczny Tadeusz: Socjologia tożsamości. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM 2008.
Sztompka Paweł: Socjologia zmian społecznych. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Taylor Charles: Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej. Tłum. Marcin Gruszczyński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2001.
Urry John: Socjologia mobilności. Tłum. Janusz Stawiński. Warszawa: PWN 2009.
