Aneks do projektowanego katalogu dzieł plastycznych Cypriana Norwida, czyli słów kilka o grafikach ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu

  • Agnieszka Salamon-Radecka Muzeum Narodowe w Poznaniu
Słowa kluczowe: cenzura carska; odbitki graficzne; litografie; L’Écho des Ruines; Scherzo; Solo; Muzeum Narodowe w Poznaniu

Abstrakt

Tekst poświęcony jest odbitkom graficznym Cypriana Norwida w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu. Znajduje się tam dziewięć kompozycji artysty, z czego dwie litografie: Solo oraz L ’Écho des Ruines, obecne w znacznej liczbie odbitek (odpowiednio: 26 i 27). Prac z poznańskiego muzeum nie uwzględniał fundamentalny pod względem badań nad spuścizną graficzną Norwida artykuł Hanny Widackiej z 1988 r. Niedawno wspomniano jedynie o nich w kilku opracowaniach dotyczących twórczości artysty, dlatego wydaje się, że te dzieła Norwida zasługują na pogłębioną refleksję. O wysokiej wartości tych grafik świadczą zarówno ich unikatowe cechy (dedykacje, stemple autorskie, papier itp.), jak i ciekawe pochodzenie (kolekcja gołuchowska, kolekcja Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz zakupy dla Muzeum Wielkopolskiego w 1923 r.).

Próba odczytania znaczenia tego zespołu litografii Norwida na podstawie badania ich proweniencji w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu stanowić może skromny, acz istotny wkład w stan badań nad tym rodzajem twórczości artystycznej Norwida. Interesującą kwestią wydaje się także wyjaśnienie obecności tak dużej liczby odbitek litografii, uchodzących obecnie za unikatowe.

Bibliografia

Arbour R.: Dictionnaire des Femmes Libraires en France (1470-1870). Genève: Droz 2003 s. 677.

Borowiec A.: Grafik-Montażysta. O pracach graficznych Cypriana Norwida. „Studia Norwidiana” 27-28:2009-210 s.194-2003.

Chlebowska E.: Projekt katalogu dzieł plastycznych Cypriana Norwida. „Studia Norwidiana” 20-21:2002-2003 s. 113-161.

Chlebowska E.: Echo ruin, Scherzo, Solo – wanitatywny „tryptyk” Norwida. W: Symbol w dziele Cypriana Norwida. Red. W. Rzońca. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2011 s. 233-245.

Chlebowski P.: O Norwidowskim Solo - trochę inaczej. W: Symbol w dziele Cypriana Norwida. Red. W. Rzońca. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2011 s. 219-232.

Chompré M.P.: Dictionnaire Abrégé dc la Fable pour l’intelligence des Poctes, des Tableaux & des Statues, dont les sujets sont tires de l’Histoire Poétique. Par... Neuvième Edition. Paris: Chez Desaint & Saillant 1764.

Chwalcwik E. : Zbiory polskie. Archiwa, biblioteki, gabinety, galerie, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie...”, T. 1: (A-M). Warszawa-Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza, Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie 1926.

Cyprian Norwid. Wystawa w 125 rocznicę urodzin. Warszawa: Muzeum Narodowe 1946.

Fert J.: Norwid wobec towianizmu. „Zeszyty Historyczno-Teologiczne” 6: 2000 nr 6 s. 45-79.

Fieguth R.: Trzy przedmowy. Reakcje Słowackiego i Norwida na Irydiona Krasińskiego. „Słupskie Prace Filologiczne” Seria Filologia Polska 8:2010 s. 277-292.

Giller A.: Opisanie Zabajkalskiej krainy w Syberyi. T. 2. Lipsk: F. A. Broekhaus 1867.

Gomulicki J.W.: Cyprian Norwid. Przewodnik po życiu i twórczości. Warszawa: PIW 1976.

Gömöri G.: Norwid o Mickiewiczu - spojrzenie poromantyczne. „Studia Norwidiana” 1 :1983 s. 71-80.

Halkiewicz-Sojak G.: Salvator Rosa - Jeszcze jedna siedemnastowieczna inspiracja Norwida. „Studia Norwidiana” 22-23:2004-2005 s. 49-61.

Jakimowicz I.: Pięć wieków grafiki polskiej. Warszawa: Muzeum Narodowe 1997.

Jenike L.: Ze wspomnień. Cz. 1. Warszawa: Druk Ed. Nicz i S-ka Nowy-Świat 70 [b.d.] s. 82.

Kleiner J.: Słowacki. Wyd. V. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo 1972 s. 111.

Korpysz T.: O potrzebie uwzględniania kategorii komizmu w badaniach twórczości Cypriana Norwida. „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 5:2008 s. 203-218.

Królikiewicz G.: Terytorium ruin. Ruina jako obraz i temat romantyczny. Kraków: Universitas 1993.

L.S.: Wystawa obrazów Towarzystwa Sztuk Pięknych w Krakowie. „Tygodnik Ilustrowany” 5: 1862 nr 140 s. 219.

Marrené-Morzkowska W.: Symbolista z przed pięćdziesięciu laty. Odczyt publiczny na dochód Osad Rolnych. „Wędrowiec” 38:1900 T. 1 nr 15 s. 285; nr 16 s. 307-308; nr 17 s. 333; nr 19 s. 365.

Melbechowska-Luty A.: Sztukmistrz. Twórczość artystyczna i myśl o sztuce Cypriana Norwida. Warszawa: Neriton 2001.

Nieznana autobiografia Cypryana Norwida. Oprac. F. Kopera. „Wiadomości Numizmatyczno- Archeologiczne” 3:1897 nr 4 szp. 354-358.

Norwid - artysta. W 125 rocznicę śmierci poety. Red. K. Trybuś, W. Ratajczak, Z. Dambek. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 2008.

Norwid C.: O Juliuszu Słowackim w sześciu publicznych posiedzeniach (z dodatkiem rozbioru Balladyny) 1860... Paryż: w drukami L. Martinet 1861.

Norwid C.: Pisma wszystkie. T. VIII: Listy 1839-1861. Oprac. J.W. Gomulicki. Warszawa: PIW 1971 s. 575.

Pawliszczew M.: Tygodnie polskiego buntu. T. I: Okres manifestacji 1861-1862. Przekład i oprac. nauk. A. Zawilski. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona 2003.

Pniewski D.: Między obrazem i słowem. Studia o poglądach estetycznych i twórczości literackiej Norwida. Lublin: TN KUL 2005

Polski Słownik Biograficzny. T. 7. Red. W. Konopczyński. Kraków: PAU 1948-1958.

Prokofiewa D.S.: Carska cenzura i literatura polska drugiej połowy XIX - początku XX wieku. „Ruch Literacki” 11:1970 z. 30 s. 195-205.

Przesmycki Z.: Z Norwidowskiego archiwum (1) opis „Albumu Dybowskiego”. Oprac. E. i P. Chlebowscy. „Studia Norwidiana” 24-25:2006-2007 s. 95-191.

Rzepczyński S.: Melancholijny liryzm Norwida. Między „Czarną suitą” a litografią Solo. „Studia Norwidiana” 20-21:2002-2003 s. 3-16.

Salamon-Radecka A.: Grafiki Józefa Pankiewicza w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu, czyli o tym czego i z jakich powodów nie kolekcjonowano w Muzeum Wielkopolskim 1919-1939. W: Nowoczesność kolekcji. Red. T.F. de Rosset, A. Kluczewska-Wójcik, K. Lewandowska. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2010 s. 45-57.

Słowacki J.: Anhelli. Wstęp i komentarze S. Makowski. Warszawa: Czytelnik 1987.

Słowacki J.: Raptularz 1843-1849. Oprac. M. Troszyński. Warszawa: Topos 1996.

Sudolski Z.: Krasiński. Opowieść biograficzna. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1983.

Szczeglacka-Pawłowska E.: Żałoba po sobie samym. Anioł ognisty - mój anioł lewy... jako liryk raptularzowy. W: Juliusz Słowacki - interpretacje i reinterpretacje. Red. E. Skalińska, E. Szczeglacka-Pawłowska. Warszawa: Wydawnictwo UKSW 2011 s. 107-132.

Szornel-Dąbrowska B.: Towarzystwo Miłośników Książki w Krakowie w latach 1922-1939. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa 2001.

Szymanowski M.: Listy z Wystawy Paryzkiej. Cz. III. „Tygodnik Ilustrowany” 15:1867 nr 398 s. 226.

Szyndler B.: Dzieje cenzury w Polsce do 1918 roku. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza 1993.

Świat pod kontrolą. Wybór materiałów z Archiwum Cenzury Rosyjskiej w Warszawie. Wybór, przekład i opracowanie M. Prussak. Warszawa: Krąg 1994.

Trojanowiczowa Z.: Sybir romantyków. Poznań: W drodze 1993.

Widacka H.: Grafika Cypriana Norwida. „Studia Norwidiana” 3-4:1985-1986 s. 153-180.

Opublikowane
2020-01-02
Dział
Artykuły