Efforts to Reactivate the Uniate Church in Lublin Region in the Interwar Period
Abstrakt
W okresie międzywojennym Kościół katolicki podjął akcję na rzecz pozyskania wiernych Kościoła prawosławnego z zachowaniem ich rodzimego obrządku. Ta akcja nosi nazwę neounii. Jej areną stało się m.in. ówczesne województwo lubelskie. Akcja przebiegała dość intensywnie w północnej części omawianego terenu, w katolickiej diecezji podlaskiej, której biskup był entuzjastą neounii. Z kolei biskup lubelski zajmował stanowisko bardziej ostrożne. Rezultaty podjętych działań były jednak znikome, i to z wielu przyczyn zarówno o charakterze wewnętrznym, jak i zewnętrznym. Powstałe placówki duszpasterskie uległy likwidacji, przeważnie w latach II wojny światowej. Jedyną istniejącą do dziś jest parafia neounicka w Kostomłotach.
Bibliografia
Bojarski, Józef P. Czasy Nerona w XIX wieku pod rządem moskiewskim, czyli ostatnie chwile unii w diecezji chełmskiej. Lwów: Drukiem i nakładem Drukarni Ludowej, 1885.
Grzesiak, Krzysztof. Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918-1939. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej “Gaudium,” 2010.
Grzesiak, Krzysztof. “Ukaz tolerancyjny z 1905 roku i jego następstwa na Lubelszczyźnie – w stulecie wydarzeń,” Wiadomości Archidiecezji Lubelskiej, 80 (2006): 785–825.
Grzesiak, Krzysztof, and Jarosław Roman Marczewski. Biskup lubelski Marian Leon Fulman wobec ruchu neounijnego. In Pater Ecclesiae Lublinensis. Studia w 65. rocznicę śmierci biskupa Mariana Leona Fulmana (1866-1945), edited by Jarosław Roman Marczewski, 49–76. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej “Gaudium”, 2010.
Papierzyńska-Turek, Mirosława. Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918-1939. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989.
Pruszkowski, Józef. Martyrologium czyli męczeństwo Unii Św. na Podlasiu, Woodbridge, NJ, 1983 (reprint).
Rzemieniuk, Florentyna. Kościół katolicki obrządku wschodniego (neounia). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1999.
Rzemieniuk, Florentyna. Unici polscy 1596-1946, Siedlce: Florentyna Rzemieniuk, 1998.
Stępień, Stanisław. Nowa unia kościelna. Obrządek bizantyjsko-słowiański. In Polska-Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa. Vol. 2, edited by Stanisław Stępień, 141–194. Przemyśl: Południowo- Wschodni Instytut Naukowy w Przemyślu, 1994.
