Rytuał cerkiewny jako intertekstualne kryterium badawcze na przykładzie poematu Rosyjscy bogowie Daniiła Andriejewa
Abstrakt
W artykule została zaprezentowana intertekstualna metoda badawcza, pojmowana jako analiza konstruktów świata poetyckiego, zawierających kody kultury związane z rytuałem cerkiewnym. Jako materiał badawczy posłużył utwór Rosyjscy bogowie D.L. Andriejewa. Przyjęcie ukazanego kryterium badawczego prowadzi do odkrycia światopoglądu poety i stanowi intensywny system interpretujący. Utwór zawiera obfite odniesienia do szeroko rozumianego kultu religii prawosławnej: nazwy świątyń, przestrzeń wewnątrz świątyni, elementy liturgii, szaty i naczynia liturgiczne, nazwy nabożeństw i modlitw, imiona świętych. Inklinacje Andriejewa do rytuału cerkiewnego związane są z kreacją poetyckiego mitu i autobiografizmem dzieła. Tekst amplifikowany kodami kultury cerkiewnej zespala się również z problematyką eschatologiczną i tradycją rosyjskiej filozofii twórczości, szczególnie N.A. Bierdiajewa i W.S. Sołowjowa.
Bibliografia
Андреев Д.Л.: Русские боги. W: Tenże. Собрание сочинений в 4 томах. Т. 1. Москва: Русский путь 2006.
Бекетов М.: Время собирать камни. „Клуб” 1990 № 2.
Evdokimov P.: Prawosławie. Tł. J. Klinger. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1986.
Głowiński M.: O intertekstualności. W: Tenże. Intertekstualność, groteska, parabola. Szkice ogólne i interpretacje. Prace wybrane. T. 5. Kraków: Universitas 2000.
Либсон В. Я., Домшлак М. И.: Кремль. Китай-город. Центральные площади. W: Памятники архитектуры Москвы. Москва: Искусство 1983.
Łotman J.: Tekst w tekście. „Literatura na świecie” 1985 nr 3 s. 341.
Markiewicz H.: Odmiany intertekstualności. W: Tenże. Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa. Warszawa: PWN 1989.
Nabytowycz I.: Koncepty nacechowane religijnie jako intertekstualne wskaźniki w tekście literackim. W: Intertekstualność w literaturach i kulturach słowiańskich. Red. I. Kowalska-Paszt, M. Kuczyńska. Szczecin: Print Group Daniel Krzanowski 2006.
Напюрковский С.Ц.: Иконы в учении Второго Никейского собора. W: Одесские богословские чтения. Выпуск 8. Ред. и перевод. А. Доброер. Одесса-Непокаланув: Издательство Францисканцев [Wyd. Ojców Franciszkanów] 2009.
Ochmański J.: Dzieje Rosji do roku 1861. Warszawa–Poznań: PWN 1983.
Pismo św. Starego i Nowego Testamentu. Poznań–Warszawa: Pallottinum 1990.
Riasanovsky N.V., Steinberg M.D.: Historia Rosji. Tł. T. Tesznar, A. Bernaczyk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2009.
Špidlík T.: Myśl rosyjska. Inna wizja człowieka. Tł. J. Dembska. Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów 2000.
Жулинская А.С.: Интертекстуальность и способы ее реализации в художественном тексте. „Ученые записки Таврического национального университета им. В. И. Вернадского”. Серия «Филология». 20 (59):2007 № 1.
