Emocje jako przedmiot badań kulturoznawczych
Abstrakt
In this paper the author compares psychological theories of emotions with some models representing cultural perspective, proposed by anthropologists and linguists. The main problem is to concern some conditions of coherence between these different approaches. In the first part of the paper, the author presents the universalistic conception of emotion which was formulated by Paul Ekman. The critical approaches to this theory are analyzed in the second part. The last part of this article is an attempt to answer the question about the possibility and methodological conditions of coherence between psychological models of emotions and the concept of culture.
Bibliografia
Banaszak G., Kmita J.: Społeczno-regulacyjna koncepcja kultury. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Kultury 1991.
Dennett D.: Quining qualia. W: A. Marcel, E. Bisiach (eds), Consciousness in Modern Science. Oxford: Oxford University Press 1988 s. 24-77. <http://ase.tufts.edu./cogstud/papers/quinqual.htm> odczyt 12.05.2010 r.
Doliński D.: Emocje, poznanie i zachowanie. W: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 2: Psychologia ogólna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2000 s. 369-394.
Herzyk A.: Neuropsychologiczne modele emocji. W: A. Herzyk, A. Borkowska, Neuropsychologia emocji. Poglądy. Badania. Klinika. Lublin: UMCS 2002 s. 13-40.
Kmita J.: Kultura symboliczna. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury 1982.
Kmita J.: Z metodologicznych problemów interpretacji humanistycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1972.
Leavitt J.: Znaczenie i czucie w antropologii emocji. W: M. Rajtar, J. Straczuk. Emocje w kulturze. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego – Narodowe Centrum Kultury 2012 s. 59-99.
Lutz C.A.: Emocje, rozum i wyobcowanie. Emocje jako kategoria kulturowa. W: M. Rajtar, J. Straczuk. Emocje w kulturze. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego – Narodowe Centrum Kultury 2012 s. 27-56.
Lutz C.A., White, G.M.: The Anthropology of emotions. „Annual Review of Anthropology” 15:1986 s. 405-436.
Matsumoto D., Juang L.: Psychologia międzykulturowa. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2007.
Reddy W.M.: Przeciw konstruktywizmowi. Etnografia historyczna emocji. W: M. Rajtar, J. Straczuk. Emocje w kulturze. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego – Narodowe Centrum Kultury 2012 s. 101-140.
Scheper-Hughes N.: Matka Boska Bolesna. Polityczna ekonomia emocji. W: M. Rajtar, J. Straczuk. Emocje w kulturze. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego – Narodowe Centrum Kultury 2012 s. 395-452.
Wierzbicka A.: Emocje. Język i «skrypty kulturowe». W: Język – umysł – kultura. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1999 s. 163-192.
Wierzbicka A.: Język i metajęzyk: kwestie kluczowe w badaniach nad emocjami. W: M. Rajtar, J. Straczuk. Emocje w kulturze. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego – Narodowe Centrum Kultury 2012 s. 245-277.
Zamiara K.: Dynamika pojęć i programów psychologicznych. Szkice metodologiczne. Poznań – Szczecin: Fundacja im. Kazimierza Ajdukiewicza na rzecz Rozwoju Nauk Filozoficznych 1995.
Zamiara K.: Kulturoznawcze a psychologiczne badania nad uczestnictwem w kulturze. W: Biologiczne i społeczne uwarunkowania kultury. Red. J. Kmita, K. Łastowski. Warszawa – Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN 1992 s. 39-53.
Zdankiewicz-Ścigała E., Maruszewski T.: Teorie emocji. W: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 2: Psychologia ogólna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2000 s. 395-426.
Żegleń U.M.: Filozofia umysłu. Dyskusja z naturalistycznymi koncepcjami umysłu. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2003.
