Ocena stresu wywołanego traumatycznym zdarzeniem w grupie ratowników medycznych i strażaków: przyczynek do rozumienia kultury pracy
Abstrakt
Celem niniejszej pracy było zgłębienie problematyki oceny subiektywnego stresu wywołanego traumatycznym zdarzeniem (ang. Post-Traumatic Stress Disorder, PTSD) przez ratowników medycznych i strażaków. Badaniem objęto 195 mężczyzn (n = 99 ratowników medycznych). Do badań użyto Zrewidowanej Skali Wpływu Zdarzeń (ang. Impact Event Scale-Revised, IES–R). Głównym problemem badawczym była odpowiedź na pytania: czy ratownicy medyczni w porównaniu do strażaków cechują się wyższym poziomem oceny subiektywnego stresu wywołanego traumatycznym zdarzeniem oraz czy osoby w średniej dorosłości w porównaniu do osób z wczesnej dorosłości cechują się wyższym poziomem doświadczanego PTSD? Badania potwierdziły, że ratownicy medyczni i osoby będące w okresie średniej dorosłości osiągają wyższy poziom stresu wywołanego traumatycznym zdarzeniem oraz składowych PTSD: intruzji, pobudzenia i unikania.
Bibliografia
American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th Edition DSM-5. Washington: American Psychiatric Publishing, 2013.
Berger William, Evandro Silva Freire Coutinho, Ivan Figueira, Carla Marques-Portella, Mariana Pires Luz, Thomas C Neylan, Charles R Marmar i Mauro Vitor Mendlowicz. „Rescuers at risk: a systematic review and meta-regression analysis of the worldwide current prevalence and correlates of PTSD in rescue workers”. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 47, nr 6 (2012): 1001-1011.
Binczycka-Anholcer Marzena i Piotr Lepiesza. „Stres na stanowisku pracy ratownika medycznego”. Hygeia Public Health 46, nr 4 (2011): 455-461.
Bossini Letizia, Ilaria Casolaro, Despoina Koukouna, Claudia Caterini, Miriam Olivola i Andrea Fagiolini. „Zespół stresu pourazowego u ofiar zamachów terrorystycznych – studium porównawcze wpływu wydarzeń traumatycznych na życie pacjentów”. Psychiatria Polska 50, nr 5 (2016): 907-921.
Gruchoła Małgorzata. „Kultura w ujęciu socjologicznym”. Roczniki Kulturoznawcze 1 (2010): 97-114.
Gryglewski, Ryszard W. „Krótki rys historii psychiatrii wojennej”. Prace Historyczne 141, z. 4 (2014): 895-909.
Hetherington, Angela. Wsparcie psychologiczne w służbach ratowniczych. Tłum. Olena Waśkiewicz. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2004.
Hodgins Gene A., Mark Creamer i Richard Bell. „Risk factors for posttrauma reactions in police officers: A longitudinal study”. The Journal of Nervous and Mental Disease 189, nr 8 (2001): 541-547.
Janowski Konrad, Małgorzata Tatala, Tomasz Jedynak, Agata Księżopolska i Beata Głowacka. „Wsparcie społeczne a ocena własnej choroby, nasilenie objawów depresyjnych i akceptacja życia z chorobą u kobiet po mastektomii”. Polskie Forum Psychologiczne 21, nr 2 (2016): 188-205.
Janowski Konrad, Małgorzata Tatala, Tomasz Jedynak i Karolina Wałachowska. „Social support and psychosocial functioning in women after mastectomy”. Palliative and Supportive Care 18, nr 3 (2020): 314-321.
Jasielska Aleksandra i Michał Ziarko. „Specyficzne korelaty i ogólny mechanizm psychologiczny zespołu stresu pourazowego u ratowników medycznych”. Medycyna Pracy 70, nr 1 (2019): 53-66.
Jonsson Anders, Kerstin Segesten i Bengt Mattsson. „Post-traumatic stress among Swedish ambulance personel”. Emergency Medicine Journal 20, nr 1 (2003): 79-84.
Juczyński Zygfryd i Nina Ogińska-Bulik, (2009). „Pomiar zaburzeń po stresie traumatycznym – polska wersja Zrewidowanej Skali Wpływu Zdarzeń”. Psychiatria 6, nr 1 (2009): 15-25.
Kessler Ron C., A. Sonnega, E. Bromet, M. Hughes, C. Nelson. „Posttraumatic stress disorder in the National Comorbidity Survey”. Archives of General Psychiatry 52 (1995): 1048-1060.
Koniarek Jerzy i Bohdan Dudek. „Zespół zaburzeń po stresie urazowym a stosunek do pracy strażaków”. Medycyna Pracy 52, nr 3 (2001): 177-183.
Kostrubiec-Wojtachnio Beata i Małgorzata Tatala. „Obraz Boga u młodzieży wyznania katolickiego”. Psychologia Rozwojowa 19, nr 1 (2014): 85-102.
Kulik, Agnieszka, Natalia Kajka i Monika Dacka. „Processes of a Transformation of Young Drivers, Responsibility for Health-Carpe Diem”. International Journal of Environmental Research and Public Health 18, nr 7 (2021): 3634.
Lazarus Richard S. i Susan Folkman. Stress, appraisal, and coping. New York: Springer, 1984.
Lis-Turlejska, Maria. Stres traumatyczny – Występowanie, następstwa, terapia. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2002.
Martin, Colleen E, Jana K. Tran i Sam J. Buser. „Correlates of suicidality in firefighter/EMS personnel”. Journal of Affective Disorders 208 (2017): 177-183.
Mockałło, Zofia. „Stres pourazowy w zawodzie strażaka – przegląd badań”. Bezpieczeństwo Pracy: Nauka i Praktyka (453), nr 6 (2009): 2-5.
Napora Wojciech i Waldemar Klinkosz. „Style radzenia sobie ze stresem i motywacja osiągnięć studentów różnych kierunków studiów”. Studia Społeczne 12, nr 1 (2015): 53-62.
Netczuk-Gwoździewicz, Marzena i Mariusz Jędrzejko. „Wybrane problemy zapobiegania zaburzeniom stresu pourazowego u funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej”. Logistyka, nr 5 (2014): 1154-1166.
Obuobi-Donkor Gloria, Folajinmi Oluwasina, Nnamdi Nkire, Vincent I. Agyapong. „A scoping review on the prevalence and determinants of post-traumatic stress disorder among military personnel and irefighters: implications for public policy and practice”. International Journal of Environmental Research and Public Health 19, nr 3 (2022): 1565.
Ogińska-Bulik Nina i Zygfryd Juczyński. „Konsekwencje doświadczanych negatywnych wydarzeń życiowych – objawy stresu pourazowego i potraumatyczny wzrost”. Psychiatria 9, nr 1 (2012): 1-10.
Ogińska-Bulik Nina i Igor Langer. (2007). „Osobowość typu D i strategie radzenia sobie ze stresem a nasilenie objawów PTSD w grupie strażaków”. Medycyna Pracy 58, nr 4 (2007): 307-316.
Papiernik Beata, Piotr Holajn, Katarzyna Żak-Jasińska i Andrzej Basiński. „Zespół stresu pourazowego w pracy zawodowej ratowników medycznych”. Anestezjologia i Ratownictwo 6, nr 3 (2012): 339-342.
Pasterczyk, Piotr. „Kultura jako zagrożenie i ratunek. Analiza kultury w świetle fenomenu naśladowania (mimesis) i wychowania (paideia)”. Roczniki Kulturoznawcze 3 (2012): 23-44.
Popiel Agnieszka, Bogdan Zawadzki, Ewa Pragłowska, Paweł Habrat i Patrycja Gajda. Skuteczne działanie w stresie. Program profilaktyki PTSD dla osób narażonych na traumatyzację zawodową. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2020.
Ślusarska Barbara, Grzegorz Nowicki, Dorota Jędrzejewicz. „Poziom odczuwanego stresu i czynniki stresogenne na stanowisku pracy ratownika medycznego”. Pielęgniarstwo XXI wieku 46, nr 1 (2014): 11-18.
Tatala, Małgorzata. „Development of prayer in adolescence and youth”. International Journal of Psychology and Consuelling 1, nr 7 (2009): 113-116.
Tatala, Małgorzata. „The role of personal adjustment to developmental crises in improving quality of life”. International Journal of Psychology and Counseling 1, nr 10 (2009): 187-193.
Tatala, Małgorzata. „Więź ze wspólnotą osób wierzących w okresie średniej i późnej dorosłości”. W: Konteksty religijności i rodziny, red. Monika Borowska, Jolanta Kraśniewska, 231-263. Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II. Wydawnictwo Naukowe, 2020.
Tatala, Małgorzata. „Psychological aspects of religious morality in middle and late adulthood”. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio 48, nr 4 (2021): 147-160.
Tatala Małgorzata i Czesław Walesa. „Religijne decyzje życiowo doniosłe w okresie wczesnej, średniej i późnej dorosłości”. Horyzonty Psychologii 6 (2016): 15-29.
Tatala Małgorzata i Czesław Walesa. „Porównanie doświadczeń religijnych w okresie wczesnej, średniej i późnej dorosłości”. Psychologia Rozwojowa 26, nr 1 (2021): 37-48.
Tatala Małgorzata, Czesław Walesa, Anna Nosek i Karolina Wałachowska. „Doświadczenie religijne osób we wczesnej i średniej dorosłości”. Horyzonty Psychologii 5 (2015): 45-62.
Violanti John M. i Anne Gehrke. „Police trauma encounters: Precursors of compassion fatigue”. International Journal of Emergency Mental Health 6, nr 2 (2004): 75-80.
Walesa Czesław i Małgorzata Tatala. Rozwój religijności człowieka. Tom II: Młodzież. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2020.
Witt Magdalena, Bogusław Stelcer, Marta Czarnecka-Iwańczuk. „Styl radzenia sobie ze stresem u strażaków narażonych na ciężki stres”. Psychiatria Polska 52, nr 3 (2018): 543-555.
Wojciechowska, Ludwika. „Subjectivity and generativity in midlife”. Polish Psychological Bulletin 48, nr 1 (2017): 38-43.
Wojciechowska, Ludwika. „Duchowość a subiektywny dobrostan osobowościowy, społeczny i emocjonalny osób we wczesnej, średniej i późnej dorosłości”. W: Konteksty religijności i rodziny, red. Monika Borowska, Jolanta Kraśniewska, 113-173. Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II. Wydawnictwo Naukowe, 2020.
World Health Organization. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems, 11th Revision (ICD-11). Geneva: WHO, 2019.
Zawadzki Bogdan i Agnieszka Popiel. „Na rozstaju dróg: struktura objawów stresu pourazowego (PTSD) po DSM-5, a przed ICD-11”. Nauka 4 (2014): 69-86.
