Wizualność współczesnej kultury
Abstrakt
Kultura współczesna pozostaje pod dużym wpływem komunikacji i kultury wizualnej. Rewolucja ikoniczna czyli tzw. „zwrot piktoralny” doprowadził do zdominowania przez obraz społecznej i kulturowej rzeczywistości. Z jednej strony ma to pozytywny skutek pozwalając dostrzec i poznać obszary, które były dla człowieka niezauważalne. Z drugiej, ekspansja wizualności marginalizuje funkcje słowa i spłaszcza poznawanie rzeczywistości. Artykuł usiłuje pokazać co jest istotą kultury wizualnej, jakie są jej ścisłe powiązania z kulturą medialną, a także jak mocno wpływa ona na kształtowanie się nowego modelu teologii, zwanej wizualną. Podjęcie tematyki teologicznej w kulturze wizualnej ma wielkie znaczenie zarówno dla studiów kulturoznawczych jak i dla teologii, prowadząc do wspólnych badań interdyscyplinarnych nad fenomenem obrazu.
Bibliografia
Belting, Hans. Bild-Anthropologie. Entwürfe für eine Bildwissenschaft. Munchen: Wilhelm Fink Verlag, 2001.
Belting, Hans. La vera imagine di Cristo, Torino: Bollati Boringhieri, 2007.
Castells, Manuel. La nascita della societa in rete. Milano: Egea Università Bocconi, 2002.
Collinson, Patrick. From Iconoclasm to Iconophobia. The Cultural Impact of The Second English Reformation. Reading: Reading University Press, 1986.
Dikovitskaya, Margaret. Visual Culture: The Study of the Visual after the Cultural Turn, London: MIT Press, 2005.
Drabek, Marcin. „Kultura wizualna, czyli jaka? Nowy paradygmat wizualności”. Kultura popularna nr 1 (2009), 31-38.
Emmison, Michael, i Philip D. Smith. Researching the Visual. London: SAGE Publications, 2000.
Frąckowiak, Maciej, i Łukasz Rogowski. „Badania nad wizualnością w perspektywie multidyscyplinarnej. Kwestionariusz Kultury Wizualnej”. Kultura i Społeczeństwo t. 53, nr 4(2009), 3-55.
Godzic, Wiesław. „Język mediów/w mediach: ani haju, ani na klęczkach”. W Słowo w kulturze współczesnej, red. Witold Kawecki, Katarzyna Flader), Warszawa: Wydawnictwo Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2009, 229-249.
Górnikiewicz, Jacek Z. „Komunikacja jako sztuka XXI wieku”. W Kulturowe kody mediów. Stan obecny i perspektywy rozwoju, red. Marek Sokołowski. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008, 281-297.
Hockney, David, i Martin Gayford. Historia obrazów. Od ściany jaskini do ekranu komputera. Tłum. Ewa Hornowska. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2017.
Jan Paweł II. „Medytacje nad Księgą Rodzaju na progu Kaplicy Sykstyńskiej”. W Jan Paweł II. Tryptyk rzymski. Medytacje. Kraków: Wydawnictwo Św. Stanisława BM, 2003.
Jan Paweł II. „‘Natura i sztuka drogami prowadzącymi do tajemnicy Boga’. Spotkanie z przedstawicielami świata nauki i sztuki, 12 września 1983”. W Jan Paweł II. Wiara i kultura. Dokumenty, przemówienia i homilie. Wybór tekstów i opracowanie: Marian Radwan, Stefan Wylężek, Teresa Gorzkula. Rzym: Fundacja Jana Pawła II Polski Instytut Kultury Chrześcijańskiej, 1986.
Kawecki, Witold. Komunikacja medialno-kulturowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW, 2021.
Kawecki, Witold. Zobaczyć wiarę. Studium obrazu postrzeganego jako komunikacja wiary z perspektywy teologii kultury i teologii mediów, Kraków: Homo Dei 2013.
Kędzierska, Barbara. „Kształtowanie kultury mediów”. W Kultura i język mediów, red. Maciej Tanaś. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2007, 179-188. [proszę sprawdzić zakres stron]
Mirzoeff, Nicholas. Podmiot kultury wizualnej. Tłum. Mariusz Bryl. W „Artium Questiones”, t. XVII, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006. 249-271.
Mitchell, W.J.T. Czego chcą obrazy. Tłum. Łukasz Zaremba. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2013.
Mitchell, W.J.T. „Pokazać widzenie”. W Antropologia kultury wizualnej. Zagadnienia i wybór tekstów, red. Iwona Kurz, Paulina Kwiatkowska, Łukasz Zaremba. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2012, 57-69.
Mitchell, W.J.T. „The Pictorial Turn”. W Mitchell, Picture Theory. Essays on Verbal and Visual Representation. Chicago: University of Chicago Press, 1994.
Mitchell, W.J.T. „Zwrot piktorialny”. Kultura popularna nr 1(2009): 5-16.
Panofsky, Erwin. Perspektywa jako „forma symboliczna”. Tłum. Grażyna Jurkowlaniec, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
Paweł VI, „Środki komunikacji społecznej ważnymi elementami cywilizacji”. W Orędzia papieskie 1967-2002, red. Marek Lis. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2002, 11-16.
Ratzinger, Joseph. Duch liturgii. Tłum. Eliza Pieciul. Poznań: Klub Książki Katolickiej, 2002.
Sułek, Iwona. Posłannictwo mediów w świetle dokumentów Konferencji Episkopatu Włoch, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.
Sztompka, Piotr. Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza. Warszawa: PWN, 2005.
