Po co nam antropologia? O wzajemnym przenikaniu dyskursów na temat kultury/kultury duchowej

Słowa kluczowe: antropologia kulturowa, kultura, globalna wioska, tradycja, dyskurs kulturowy

Abstrakt

Świat współczesny to świat wielokulturowy i chyba już zdążyliśmy do tego przywyknąć – przynajmniej większość z nas. Stąd codziennie, na przykład w pracy, staramy się pokonywać dzielące nas różnice, szukając porozumienia z kimś, o kim tak naprawdę niewiele wiemy. Choć rozumiemy go, to jednak nie jesteśmy w stanie „wczuć” się w jego świat. Antropologia kulturowa/interpretacyjna, której naturalnym kontekstem jest „globalna wioska”, pomaga nam oswoić „Innego”. Odwołując się do wybranych koryfeuszy antropologii starałem się krok po kroku budować nić porozumienia z „kimś”, kto nie przynależy do mojego świata i nigdy tak nie będzie. W propozycji tej nie zasypuję różnic, i właśnie mimo tych różnic, szukam porozumienia z „kimś”, za którym stoi inna, niepowtarzalna tradycja. Porozumienie jest możliwe, gdyż wszyscy jesteśmy ludźmi, ale „skrojeni” na miarę własnej kultury. Antropologia interpretacyjna to osobliwa propozycja spotykająca się najczęściej z filozofią kultury i z literaturą.

Bibliografia

Astuti, Rita, Jonathan Parry, i Charles Stafford, red. Questions of Anthropology. London: Routledge, 2007.

Barańska, Edyta. „Był tutaj prawdziwy słoń. Wokół teorii C. Geertza”. Dialogi Polityczne, nr 29 (2020): 63-76.

Burszta, Wojciech J. „Wirtualizacja kultury i co z tego wynika”. W Religia i kultura w globalizującym się świecie, red. Marian Kempny, Grażyna Woroniecka, 25-38. Kraków: Nomos, 1999.

Eliade, Mircea. Sacrum, mit, historia. Wybór esejów. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.

Eller, Jack D. Introducing Anthropology of Religion. London: Routledge, 2007.

Frazer, James. Złota Gałąź. Tłum. Henryk Krzeczkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1978.

Geertz, Clifford. Dzieło i życie. Antropolog jako autor. Tłum. Ewa Dżurak, Sławomir Sikora. Warszawa: Wydawnictwo KR, 2000.

Geertz, Clifford. Islam Observed. Religious Development in Morocco and Indonesia. Chicago: University of Chicago Press, 1968.

Geertz, Clifford. Po fakcie. Dwa kraje, cztery dekady, jeden antropolog. Tłum. Tomasz Tesznar. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.

Geertz, Clifford. The Interpretations of Cultures. Selected Essays. New York: Basic Books, 1973.

Geertz, Clifford. Zastane światło. Antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne. Tłum. Zbigniew Pucek. Kraków: Universitas, 2003.

Kołakowski, Leszek. Jezus ośmieszony. Esej apologetyczny i sceptyczny. Tłum. Dorota Zańko, Kraków: Znak, 2014.

Kuper, Adam. Między charyzmą a rutyną. Antropologia brytyjska 1922-1982. Tłum. Katarzyna Kaniowska. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1987.

Malinowski, Bronisław. Dziennik w ścisłym znaczeniu tego słowa. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2002.

McCutcheon, Russel. Studying Religion. An Introduction. London: Routledge, 2019.

McGrath, Alister. Richard Dawkins, C. S. Levis and Meaning of life. London: Society for Promoting Christian Knowledge, 2019.

Moore, Jerry D. Visions of Culture. An Introduction to Anthropological Theories and Theorists. Plymouth: Altamira Press, 2012.

Paluch, Andrzej. Mistrzowie antropologii społecznej, Warszawa: PWN, 1990.

Pismo Święte Starego Testamentu. Biblia Tysiąclecia, Poznań: Pallotinum, 2014.

Sapir, Edward. Kultura, język, osobowość. Wybrane eseje. Tłum. Barbara Stanosz, Roman Zimand. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1978.

Szafrański, Adam A., red. Clifford Geertz a wyzwania antropologii współczesnej. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2017.

Szafrański, Adam A., red. Clifford Geertz. Dziedzictwo-Interpretacje-Dylematy. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.

Szafrański, Adam A. Geertz a antropologiczne dyskusje wokół religii. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2007.

Szafrański, Adam A. „Jeppe Sinding Jensen’s Conception of Religion. Towards the Constructivist Phenomenology of Religion”. W Ways to Religion, red. Aleksandra Knapik, Katarzyna Buczek, Piotr P. Chruszczewski, Richard L. Lanigan, John R. Rickford, 159-171. Wrocław–Washington: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filologicznej, 2017.

Szafrański, Adam A. „Nowa antropologia” wobec dawniejszych koncepcji religii i magii. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, 2000.

Szafrański, Adam A. „Religia jako ‘pierwotne światło’. Kilka uwag na temat religii w ujęciu Clifforda Geertza”. W Geertz a hybrydowa wersja antropologii interpretacyjnej, red. Adam A. Szafrański, 117-127. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2011.

Urbaniak, Sebastian. „Granice interpretacji. Perspektywy i ograniczenia interpretacjonizmu Clifforda Geertza”. Kultura i Społeczeństwo nr 1 (2019): 189-201.

Zabala, Santiago, red. Przyszłość religii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.

Opublikowane
2022-03-30
Dział
Artykuły