Odzyskanie obrazu ojca na marginesie średniowiecza franciszkańskiego

Abstrakt

Staraliśmy się omówić trzy argumenty odnoszące się do tezy, że epoka współczesna dystansuje się od epoki średniowiecznej posiadającej charakter franciszkański nie dlatego, że jest autorytarna (według stereotypu historiograficznego przedstawiającego syna, który buntuje się przeciwko ojcu), ale ponieważ chce zaszczepić odczytywanie bycia nie w woli Boga i człowieka, ale w parametrach inspirowanych prymatem autonomicznego i samowystarczalnego rozumu, będącego bezapelacyjnym trybunałem prawdy. W tezie pierwszej argumentujemy, że “ojciec”, będący w jakiejś mierze wolą kreatywną jest obrazem reprezentatywnym dla myśli franciszkańskiej. W tezie drugiej sugerujemy, że “ojciec” przekłada powyższą wolę nie biorąc, ale dając, nie dominując, ale służąc. W trzeciej tezie pokazujemy, że “ojciec” w wyjątkowy sposób wciela odpowiedzialność przypisaną do własnej indywidualności, ale jednocześnie otwartą na drugiego – na rodzinę, grupę, naród, świat. Wydaje się, że franciszkanin patrzy na ojca jako na wyrażenie odnajdującej swoje spełnienie w jego własnej perspektywie filozoficzno-teologicznej, w której reprezentuje on kogoś, kto z pełną odpowiedzialnością daje wszystko, czym jest i co posiada. W perspektywie tej odpowiedzialności woluntaryzm jawi się jako postawa, dzięki której stworzenia istnieją nie dlatego, że posiadają prawo do istnienia, ale dlatego, że są chciane i to z radykalną bezinteresownością.