Metafory ciszy w przekazach mediów audialnych podczas pandemii COVID-19
Abstrakt
Konceptualizacja doświadczeń audialnych wymaga użycia metafor. Niniejszy artykuł proponuje ich analizę na podstawie przekazów mediów audialnych, co umożliwia badania zarówno na poziomie leksykalnym, jak i akustycznym. Wykorzystano kategorię metafory synestezyjnej oraz wprowadzono pojęcie metafory audialnej, specyficznej dla mediów dźwiękowych. Kontekstem interpretacyjnym metaforycznych reprezentacji ciszy jest pandemia COVID-19. Brak hałasu staje się synonimem samotności, zagrożenia, śmierci, ale ma także konotacje pozytywne: spokój czy dowartościowanie codzienności. Wykorzystanie odgłosów pozawerbalnych wzbogaca medialną narrację o pandemii w warstwie fonicznej i semantycznej. Przedstawione ujęcie metafory uwzględnia perspektywę medioznawczą, tak zwanych sound studies i językoznawstwa kognitywnego.
Bibliografia
Bachura-Wojtasik, Joanna, i Kinga Klimczak. „Feature w radiu – wymykanie się wyznacznikom gatunku. Uwagi genologiczne po festiwalu Prix Europa w latach 2012 i 2013”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 23, nr 1 (2014): 43–60.
Banach, Jurand. „Tekst radiowy jako tekst mówiony”. W: Język w radio. Antologia, red. Małgorzata Kita, Iwona Loewe, 61-73. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018.
Bernat, Sebastian. „Odkrywanie krajobrazów dźwiękowych wyzwaniem dla kultury współczesnej”. Kultura Współczesna Teoria, Interpretacje, Praktyka 72, nr 1 (2012): 102-112.
Bernat, Sebastian. „Wokół pojęcia soundscape. Dyskusja terminologiczna”. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” 30 (2015): 45–57.
Biłas-Pleszak, Ewa. Język a muzyka. Lingwistyczne aspekty związków intersemiotycznych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2005.
Braun, Hans-Joachim. „An Acoustic Turn? Recent Developments and Future Perspectives of Sound Studies”. Avant 8 , nr 1 (2017): 75–91.
Ginter, Anna. „Metafory synestezyjne w opisach doznań zapachowych we współczesnym języku rosyjskim (na podstawie wpisów na blogach o tematyce perfumeryjnej)”. Linguodidactica 24 (2020): 67-82.
Jeziński, Marek, i Edyta Lorek-Jezińska. „Nasłuchiwanie Urbanocenu. Ludzie — Dźwięki — Miasta”. Avant 11, nr 3 (2020): 1–13.
Kabzińska, Iwona. „O ciszy i hałasie, ich doświadczaniu, definiowaniu i sposobach opisywania”. Etnografia Polska 62, nr 1–2 (2018): 5–23;
Kasprzak, Michał. „Wielkomiejskie hałasy”. W: Audiosfera Wrocławia, red. Robert Losiak, Renata Tańczuk, 261–281.Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2014.
Kliklewicz, Aleksander. „Teoria metafor pojęciowych: zagadnienia dyskusyjne”, 217–273. W: Aleksander Kliklewicz, Język, komunikacja, wiedza, Mińsk: Prawo i ekonomika, 2006.
Klimczak, Kinga. „Reportaż radiowy – definicja i podział”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 14, nr 1 (2011): 123–133.
Kładoczny, Piotr. „Konceptualizacja percepcji słuchowej i innych zmysłów w «Drugim dzienniku» Jerzego Pilcha”, 61–72. W: Słowo, dźwięk, obraz, red. Elżbieta Skorupska-Raczyńska i Joanna Rutkowska. Gorzów Wielkopolski: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, 2016.
Lakoff, George, i Mark Johnson. Metafory w naszym życiu, przeł. Tomasz P. Krzeszowski. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2020.
Loch, Agnieszka. „Wielki Czwartek” [audio]. Radio Katowice. Dostęp 10.07.2021, https:// radio.katowice.pl/zobacz, 48703,Wielki-Czwartek-Reportaz-Agnieszki-Loch.html.
Losiak, Robert. „Cisza w doświadczeniu audiosfery współczesnej”. W: Przestrzenie wizualne i akustyczne człowieka. Antropologia audiowizualna jako przedmiot i metoda badań, t. 2 Przestrzeń ciszy, red. Justyna Harbanowicz i Agnieszka Janiak, 57–64. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, 2011.
Majdak, Magdalena, i Magdalena Igras. „Metafory głosu – analiza akustyczna”, Prace Filologiczne 66 (2014): 179–199.
Makarewicz, Nicole. „Transport grozy w Bergamo. Krematoria nie nadążają z pracą, trumny z ciałami zmarłych wywożą ciężarówki”. RMF24.pl. Dostęp 10.07.2021, https://www.rmf24.pl/raporty/raport-koronawirus-z-chin/europa/news-transport-grozy-w-bergamo-krematoria-nie-nadazaja-z-praca-tr,nId,4390777#crp_state=1.
Malzahn, Miłka O. „Dziennik Zmian (i pogodny raczej stan). Przy słupie ogłoszeniowym #4” [podcast z dn. 11.04.2020]. Anchor. Dostęp 10.07.2021, https://anchor.fm/ milkamalzahn/episodes/Przy-supie-ogoszeniowym-4-eecr4v.
Matusiak, Eliza. „Alexa, play The Inspection Chamber. O interaktywnym słuchowisku produkcji BBC w obliczu zwrotu audytywnego”. Media Biznes Kultura 7, nr 2 (2019): 9-21.
Michalak, Katarzyna, i Magdalena Świerczyńska-Dolot. „Nie słyszę” [audio]. Dostęp 10.07. 2021, https://nieslysze.pl/.
Michalak, Katarzyna. „Znaczenie językowego nacechowania postaci w reportażu Katarzyny Michalak «Studnia»”. W: RADIOUCZE(L)NI, t. 2, Radio w badaniach naukowych, 86-99. Siedlce: Wydawnictwo Naukowe Instytut Kultury Regionalnej i Badań Literackich im. Franciszka Karpińskiego. Stowarzyszenie, 2020.
Michalska, Marta. „Archiwum – żałoba – cisza. O nagrywaniu pandemii”, Audiosfera. Koncepcje — Badania — Praktyki 8 (2020): 10–16.
Misiak, Tomasz. „Wprowadzenie do tradycji badań dźwiękowych w Polsce”, Przegląd Kulturoznawczy 31, nr 1 (2017): 52–63.
Mojżyn, Norbert. „«Ogłuszająca cisza i niepokojąca pustka». Symboliczne znaczenie pustki w przekazach fotograficznych i medialnych z Watykanu w związku z pandemią Covid-19”. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio 44, nr 4 (2020): 235–249.
Papież Franciszek. „Papież woła na placu św. Piotra: Zbudź się, Panie”. Więź. Dostęp 10.07. 2021, https://wiez.pl/2020/03/27/franciszek-wola-na-placu-sw-piotra-zbudz-sie-panie/.
Pleszczyński, Jan. „Dźwięk i muzyka: między racjomorficznością a racjonalnością”. W: Współczesne media. Media multimodalne, t. 1, red. Danuta Kępa-Figura i Iwona Hofman, 35–54. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2018.
Prochwicz, Anna. „Jak mówimy o śpiewaniu. Metafory synestezyjne jako element językowego obrazu śpiewu ludzkiego w polszczyźnie”. Linguarum Silva 2 (2013): 55–70.
Regiewicz, Adam. „Audioantroplogia odgłosów”. Przegląd Kulturoznawczy 31, nr 1 (2017): 106–125.
Schafer, Murray R. Soundscape: Our Sonic Environment and the Tuning of the World. Rochester: Vermont: Destiny Books, 1994.
Sierocki, Radosław. „Metafory medialne SARS-CoV-2 i COVID-19”. W: «Zatruta studnia». Media w czasach pandemii COVID-19, red. Marek Sokołowski, 247-306. Wydawnictwo Adam Marszałek: Toruń, 2021.
Sikora. Joanna. „Posłuchaj ciszy”0 [audio]. Radio Bialystok. dostęp 10.07.2021, https://www.radio.bialystok.pl/reportaz/index/id/181986.
Sosnowska, Joanna. „Cisza w mediach audiozwizualnych”. Roczniki Kulturoznawcze 10, nr 4 (2019): 93–107.
Stanisz, Agata. „Audioantropologia: praktykowanie dyscypliny poprzez dźwięk”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Etnograficzne 42, nr 4 (2014): 305–318.
Sterne, Jonathan. “Sonic imaginations”. W: The Sound Studies Reader, red. Jonathan Sterne, 1–17. New York: Routledge, 2012.
Szpunar, Magdalena. „Ekologia pejzażu dźwiękowego”. Avant 11, nr 3 (2020): 1–23.
Świerczyńska-Dolot Magdalena. „W izolacji” [audio]. Radio Gdańsk. Dostęp 10.07.2021, https://m.radiogdansk.pl/audycje-rg/manufaktura-reportazu/item/109343-jak-bedzie-wygladal-swiat-po-koronawirusie-czy-wroci-jeszcze-normalnosc-reportaz-w-izolacji.
Wójciszyn-Wasil, Aneta. Sztuka radiowa w Polsce i jej krytyka do 1939 roku. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.
Zygiel, Adam. „Kilkaset nowych zgonów we Włoszech. «Szczyt zachorowań jeszcze nie minął»”. RMF24.pl. Dostęp: 10.07.2021, https://www.rmf24.pl/raporty/raport-koronawirus-z-chin/europa/news-kilkaset-nowych-zgonow-we-wloszech-szczyt-zachorowan-jeszcze,nId,4419968#crp_state=1.
