Myślenie widzenia
Abstrakt
Świadomy odbiór dzieł sztuki zawsze wymagał ze strony widza odpowiedniego przygotowania. Z czasem potrzeba wyspecjalizowanej kompetencji odbiorcy stała się wręcz niezbywalna, co szczególnie nasiliło się w pierwszych dekadach XX wieku, kiedy to niezwykle skomplikowały się narracje wizualne, formułowane za pośrednictwem wyrafinowanych języków. Przyczyniła się do tego w znacznym stopniu abstrakcja, która niosła powstającymi w jej obrębie formami zupełnie nowe sensy. Skończył się czas dosłownej referencyjności. Sztuka przestała być prostym zwierciadłem, odbijającym zrozumiale dookolną rzeczywistość.
Bibliografia
Arendt, Hannah. Myślenie. Tłum. Hanna Buczyńska-Garewicz. Seria: Nowy Sympozjon, Warszawa: Czytelnik, 1991.
Arnheim, Rudolf. Sztuka i percepcja wzrokowa. Tłum. Jolanta Mach. Warszawa: WAiF 1978.
Baltrušaitis, Jurgis. Anamorfozy albo Thaumaturgus opticus. Tłum. Tomasz Stróżyński. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2009.
Barrow, John D. Księga nieskończoności. Tłum. Tomasz Krzysztoń. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2008.
Barthes, Roland. Światło obrazu. Tłum. Jacek Trznadel Warszawa: Aletheia, 1996.
Baudrillard, Jean. Spisek sztuki. Tłum. Sławomir Królak.Warszawa: Sic!, 2006
Baudrillard, Jean. Symulakry i symulacja. Tłum. Sławomir Królak.Warszawa: Sic!, Warszawa 2005.
Belting, Hans. Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie. Tłum. Mariusz Bryl. Kraków: Univeritas, 2007.
Bogdanowicz, Piotr. Człowiek i przestrzeń. Kultura przestrzeń sztuka. Warszawa: WSiP, 1997.
Brach-Czajna. Jolanta. Błony umysłu. Warszawa: Sic!, 2003.
Coveney, Peter, i Roger Highfield. Granice złożoności. Poszukiwania porządku w chaotycznym świecie. Tłum. Piotr Amsterdamski. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1997.
Deręgowski, Jan B. Oko i obraz – studium psychologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1990.
Derrida, Jacques. Prawda w malarstwie. Tłum. Małgorzata Kwietniewska. Seria: Eseje o Sztuce, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2003.
Eco, Umbert. Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych. Tłum. Alina Kreisberg, Krzysztof Żaboklicki, Jadwiga Gałuszka, Lesław Eustachiewicz. Warszawa: W.A.B., 1994.
Eliade, Mircea. Obrazy i symbole. Szkice o symbolice magiczno-religijnej. Tłum. Magda Rodak i Paweł Rodak. Warszawa: Aletheia, 1998.
Gombrich, E[rnst] H[ans]. Sztuka i złudzenie. O psychologii przedstawienia obrazowego. Tłum. Jan Zarański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1981.
Heller, Michał. Nauka i wyobraźnia. Kraków: Znak, 1995.
Hockney, David. Wiedza tajemna. Sekrety technik malarskich Dawnych Mistrzów. Tłum. Joanna Holzman. Kraków: Universitas, 2006.
Jakubowicz, Michał. Rozchodzenie się w przestrzeni wielowymiarowej. W: katalog Neokomplex symplexu, Galeria Sztuki pARTer, Kłodzko 2009.
Kępińska, Alicja. Wstęp do katalogu Bezwymiaru iluzji J. Olka. Czarny Salon BWA, Lublin 1996.
Lorenc, Iwona. Świadomość i obraz. Studia z filozofii przedstawienia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2001
Malewicz, Kazimierz. Wiersze i teksty. Warszawa: Open, 2004
Merleau-Ponty, Maurice. Fenomenologia percepcji. Tłum. Małgorzata Kowalska i Jacek Migasiński. Warszawa: Aletheia, 2001.
Merleau-Ponty, Maurice. Widzialne i niewidzialne. Tłum. Małgorzata Kowalska. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1996
Olek, Jerzy. „Aby widzieć, trzeba wiedzieć”. W: Ewa Dobierzewska-Mozrzymas i Adam Jezierski (red.), Przyroda, ekologia, kultura. Seria: Studium Generale. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2012, s. 283-298
Olek, Jerzy. „Czy przestrzeń…”. W: Katalog Komplex symplexu, Galeria Sztuki KOK, Kłodzko 2000.
Olek, Jerzy. „Piramidalnie…”. Katalog wystawy Piramidalnie, Galeria Szyperska, Poznań 2008.
Panofsky, Erwin. Perspektywa jako „forma symboliczna”. Tłum. i oprac. Grażyna Jurkowlaniec. Seria: Communicare: historia i kultura. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
Penrose, Roger. Cienie umysłu. Tłum. Piotr Amsterdamski. Poznań: Zysk i S-ka 2000
Strzemiński, Władysław. Teoria widzenia. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1974.
Uspienski, Piotr Demianowicz. Czwarty wymiar. Przegląd ważniejszych teorii i prób zbadania dziedziny niezmierzalnego. Tłum. Hanna Prosnak. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2001.
Wiesing, Lambert. Widzialność obrazu. Historia i perspektywy estetyki formalnej. Tłum. Krystyna Krzemieniowa. Seria: Terminus. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2008.
