Wpływ niezrównoważonego przyrostu naturalnego w południowym sąsiedztwie Europy na występowanie konfliktów wewnętrznych i regionalnych

Słowa kluczowe: przyrost ludności, Bliski Wschód, Afryka, geopolityka, rywalizacja o potęgę, niestabilność, sektarianizm, problemy etniczne

Abstrakt

Przyrost ludności na Bliskim Wschodzie i w Afryce jest nie tylko większy niż w Europie, ale również niezrównoważony w wymiarze regionalnym. Oznacza to, że proporcje populacji w odniesieniu do poszczególnych państw, a także grup etnicznych, religijnych i plemiennych, podlegają procesowi poważnych zmian i ta tendencja będzie kontynuowana w najbliższych dekadach. Ponieważ populacja jest fundamentalnym elementem potęgi państw, będzie więc miała nie tylko konsekwencje wewnętrzne, ale też wpływ na układ geopolityczny. Gwałtowny przyrost ludności może z jednej strony osłabić i zdestabilizować niektóre państwa, jeśli ich rządy nie będą zdolne do odpowiedniego nim zarządzania, zwłaszcza w zakresie zatrudnienia. Populacja może być również wykorzystana do regionalnej rywalizacji, zagrożenia innych państw strumieniem migracyjnym, a także wyzwań o charakterze militarnym. Wpływ niezrównoważonego przyrostu ludności na Bliskim Wschodzie na regionalną stabilność nie napawa optymizmem. Najprawdopodobniej będzie on prowadził do nowej regionalnej rywalizacji według podziałów sektariańskich i etnicznych, a także geopolitycznej rywalizacji poszczególnych państw o potęgę. Przyrost ludności dwóch spośród trzech najludniejszych państw regionu, tj. Turcji i Iranu, szybko spada. Jest to ważne również dlatego, że te państwa pretendują do roli mocarstw regionalnych. Z drugiej strony największy przyrost ludności na Bliskim Wschodzie występuje w Iraku, który jest uważany za państwo słabe, o ile nie upadłe. Nierozwiązane problemy etniczne, w szczególności kwestia kurdyjska i palestyńska, dodatkowo przyczynią się do niepewności co do perspektywy stabilności i prawdopodobieństwa eskalacji starych konfliktów, zwłaszcza że przyrost ludności wśród tych grup jest wyższy niż w regionie. W Afryce niezrównoważony przyrost ludności może powodować konflikty plemienne. Bliskość Europy i wysokie prawdopodobieństwo migracji z obszarów objętych konfliktami powoduje, że niezrównoważony przyrost ludności i jego konsekwencje na Bliskim Wschodzie i w Afryce będą również wyzwaniem dla stabilności oraz bezpieczeństwa Europy.

Bibliografia

„Average marriage age in Iran increased by 3 years”. Tehran Times. Iran’s Leading International Daily. Dostęp 27.12.2019. https://www.tehrantimes.com/news/424338/Average-marriage-age-in-Iran-increased-by-3-years.

Białoskórski, Robert, Łukasz Kiczma i Mirosław Sułek. Potęga państw 2019. Rankingi potęgometryczne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, 2019. DOI: 10.13140/RG.2.2.33929. 90722.

Białoskórski, Robert, Robert Kobryński i Mirosław Sułek. Potęga państw 2017. Międzynarodowy układ sił w procesie zmian. Raport potęgometryczny. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, 2017.

„Egypt: Youth unemployment rate from 1999 to 2019”. Statista. Dostęp 27.12.2019. https://www.statista.com/statistics/811968/youth-unemployment-rate-in-egypt./

„Global Firepower 2020”. GFP. Strench in Numbers. Dostęp 27.12.2019. https://www.globalfirepower.com/.

Kaczmarski, Marcin. Realizm neoklasyczny. W: Teorie i podejścia badawcze w nauce o stosunkach międzynarodowych, red. Ryszard Zięba, Stanisław Bieleń i Justyna Zając, 13–27. Warszawa: Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2015.

Koc, Ismet, Alanur Çavlin i Attila Hancioglu. „Demographic differentials and demographic integration of Turkish and Kurdish populations in Turkey”. Population Research and Policy Review 27 (2008), no. 4: 447–457. DOI: 10.1007/s11113-008-9072-y.

Lorenz, Frederick, i Edward J. Erickson. The Euphrates Triangle: Security implications of the Southeast Anatolia Project. Washington, D.C.: National Defense University Press, 1999.

Repetowicz, Witold. „Broń ‘D’ jako zagrożenie asymetryczne”. Wiedza Obronna 2018, nr 1-2 (262-263), 107–125.

Stoessinger, John G. The Might of Nations: World Politics in Our Times, 3rd edition, New York: Random House, 1969.

Sułek, Mirosław. „Globalny układ sił – stan obecny i kierunki ewolucji”. W: Studia nad geopolityką XX wieku, red. Piotr Eberhardt. Seria: Prace Geograficzne nr 242, 77–96. Warszawa: IGiPZ PAN, 2013.

Sułek, Mirosław. „O potęgonomii i potęgometrii”. Nowa Geopolityka. Dostęp 25.05.2020. https://geopolityka.net/o-potegonomii-i-potegometrii/.

Sułek, Mirosław. Potęgometria. T. 1. Warszawa: Europejskie Centrum Analiz Geopolitycznych, 2017.

The World Bank. Data. Dostęp 27.12.2019. https://data.worldbank.org.

United Nations Development Programme. Human Development Reports. Dostęp 27.12.2019. http://hdr.undp.org.

Worldometer. Population. Dostęp 03.08.2020. https://www.worldometers.info/population/.

Opublikowane
2020-10-21
Dział
Artykuły