Shamanism as Religion in Relationship with Rock Art
Abstract
Examining beliefs and cult objects from the perspective of an archaeologist is not an easy task because of the small number of written sources or lack thereof. It is difficult to interpret artifacts that are presumably not just functional. These are the arts and religion. The degree of difficulty of analyzes devoted to beliefs increases when we deal with illiterate culture. It is also not surprising that skepticism and restraint with regard to the analysis and interpretation of symbols, beliefs and rituals. One of the interesting research questions that archaeologists are dealing with is rock art. At present, its rise and interpretation are connected with shamanistic theory. It is recognized as a belief system, a kind of religion with cosmogony (A. Rozwadowski, 2012). The text is an attempt to answer the question of the earliest religion. Can shamanism be regarded as form of the religion and its relationship with the art of rock paleolithic?
References
Anisimov, Arkadij Fedorowicz. Wierzenia ludów Północy. Wybór pism. Tłum. Anna Wierzchowska. Warszawa: Książka i Wiedza, 1971.
Beliefs in the past: theoretical approaches to the archaeology of religion. Red. David S. Whitley i Kelley Hays-Gilpin. Walnut Creek: Left Coast Press, 2008.
Burkert, Walter. Stwarzanie świętości. Ślady biologii we wczesnych wierzeniach religijnych. Tłum. Lech Trzcionkowski. Kraków: Homini, 2006.
Clottes, Jean, i David Lewis-Williams. Prehistoryczni szamani. Trans i magia w zdobionych grotach. Tłum. Anna Gronowska. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2009.
Douglas, Mary. Purity and Danger. An analysis of the concepts of pollution and Taboo. London, New York: Routledge, 1996.
Gąssowski, Jerzy. Prahistoria sztuki. Warszawa: Trio, 2008.
Hultkrantz, Åke. „Ecological and phenomenological aspects of shamanism”. W: Shamanism in Siberia. Red. Vilmos Diószegi i Mihály Hoppál, 146–171. Budapeszt: Akademiai Kiadó, 1978.
Jastrzębski, Bartosz, i Jędrzej Morawiecki. Cztery zachodnie staruchy. Reportaż o duchach i szamanach. Białystok: Fundacja Sąsiedzi, 2014.
Józefów-Czerwińska, Bożena, i Joanna Popielska-Grzybowska. Wierzenia-religia. W: Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji. Red. Stanisław Tabaczyński, Arkadiusz Marciniak, Dorota Cyngot i Anna Zalewska, 300–317. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2012. Online: E-archaeology.org. Dostęp 21.12.2017. http://e-archaeology.org/wp-content/uploads/2016/06/J%C3%B3zef%C3%B3w-Czerwi%C5%84stwa-Popielska-Grzybowska.pdf
Kośko, Maria Magdalena. Mitologia ludów Syberii. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1990.
Ławecka, Dorota. Wstęp do archeologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003.
Ptaszek, Robert T. „Alternatywne formy religijności i duchowości”. W: Uniwersalizm chrześcijaństwa wobec alternatywnych propozycji współczesności. Red. Robert T. Ptaszek i Marek Piwowarczyk, 153–167. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012. Online: Academia.edu. Dostęp 21. 12.2017. https://www.academia.edu/9999484/2012_Alternatywne_formy_religijno%C5%9Bci_i_duchowo%C5%9Bci.
Rozwadowski, Andrzej. „Archeologia szamanizmu jako archeologia religii”. W: Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji. Red. Stanisław Tabaczyński, Arkadiusz Marciniak, Dorota Cyngot i Anna Zalewska, 330–343. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2012. Online: Academia.edu. Dostęp 21.12.2017. https://www.academia.edu/3301796/Archeologia_szamanizmu_jako_archeologia_religii.
Rozwadowski, Andrzej. Hermeneutyka sztuki naskalnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2009.
Siegel, Ronald K., i Murray E. Jarvik. „Drug-induced Hallucinations: Behaviour Experience and Theory”. W: Hallucinations, Behavoiur, Experience and Theory. Red. Ronald K. Siegel i Louis Jolyon West, 81–161. New York: John Wiley & Sons, 1975
Szyjewski, Andrzej. Etnologia religii. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, 2008
Tiele, Cornelia Petrus, i Nathan Söderblom. Kompendium der Religionsgeschichte. Berlin: T. Biller, 1931
Trigger, Bruce G. „Childe’s relevance to the 1990s”. W: The archaeology of V. Gordon Childe: Contemporary perspective. Red. David R. Harris, 9–34. Chicago, Ill.: University of Chicago Press, 1994.
Wierciński, Andrzej. Magia i religia: szkice z antropologii religii. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, 1994.
