Consumerism — a New Religion of Contemporary Man?

  • Małgorzata Gruchoła The John Paul II Catholic University of Lublin, Faculty of Philosophy
Keywords: consumerism; religion; sociological definitions of religion

Abstract

The aim of the article was an attempt to form a reply to the question: is consumerism a new religion of contemporary man, understood in its sociological formulation? After initial terminological considerations (consumerism), sociological definitions of religion were discussed (objective and functional) as well as the symptoms of consumerism allowing it to be treated as a new religion. Objects of religious cult in contemporary consumerist culture were analyzed (trademarks, goods, places, services as well as sensations and pleasures associated with these), ways of celebrating and new feasts, significant persons (idols), religious functions achieved by consumerism, its compulsory dogmas-myths, convictions, as well as the behaviour of consumers (rituals and ceremonies) in the new religion. The whole was concluded with a summary.

The analytic-synthetic method was applied in the article. The thesis accepted in the research process: consumerism is a new religion of contemporary man, was refuted.

References

Artelis, „Konsumpcjonizm – nowa religia współczesnego świata”. Dostęp 01.03.2017. https://artelis.pl/artykuly/26247/Konsumpcjonizm---nowa-religia-wspolczesnego-swiata.

Baudrillard, Jean. Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury. Przeł. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2006.

Bauman, Zygmunt. Konsumenci w społeczeństwie konsumentów. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2007.

Bauman, Zygmunt. Płynna nowoczesność. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006.

Beck, Ulrich. Społeczeństwo ryzyka, przeł. Stanisław Cieśla. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2004.

Bryman, Alan. „The Disneyzation of society”. The Editorial Board of The Sociological Review 1999: 25–46.

Burszta, Wojciech J., i Waldemar Kuligowski. Dlaczego kościotrup nie wstaje. Ponowoczesne pejzaże kultury. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 1999.

Bylok, Felicjan. Konsumpcja, konsument i społeczeństwo konsumpcyjne we współczesnym świecie. Studium socjologiczne. Katowice: „Śląsk” Sp. z o.o. Wydawnictwo Naukowe, 2013.

Castells, Manuel. Społeczeństwo sieci. Przeł. Mirosława Marody. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.

Centrum Badania Opinii Społecznej. Sens życia — wczoraj i dziś. Komunikat nr 41/2017. Warszawa 2017. Dostęp 15.07.2017. http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_041_17.PDF.

„Czy chrześcijaństwo jest dobrą marką”, Więź 2005, 3 (557): 42

De Kare-Silver, Michael. E-szok. Rewolucja elektroniczna w handlu. Przeł. Anna Walczak. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2002.

Debord, Guy. Społeczeństwo spektaklu. Przeł. Anka Ptaszkowska i Leszek Brogowski. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, 1998.

Draguła, Andrzej. „Kupić, nie kupić, poświętować można”, Więź 2005, 3 (557): 56.

Drucker, Peter. Społeczeństwo prokapitalistyczne. Przeł. Grażyna Kranas. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999

Duda, Aneta. Konsumpcja: teorie i badania. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2016.

Durkheim, Émile. Elementarne formy życia religijnego. Przeł. Anna Zadrożyńska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010.

Dyczewski, Leon. Miejsce i funkcje wartości w kulturze. W: Kultura w kręgu wartości. Red. Leon Dyczewski, 36-53 Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2001.

Film: Fight Club, (2000), reż. David Fincher, scen. Jim Uhls.

Fromm, Erich. Szkice z psychologii religii. Przeł. Jerzy Prokopiuk. Warszawa: Książka i Wiedza,1966.

Fromm, Erich. Zdrowe społeczeństwo. Przeł. Anna Tanalska-Dulęba. Kraków: Wydawnictwo Vis-à-vis Etiuda, 2017.

Gieysztor, Aleksander. Mitologia Słowian. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2006.

Gocko, Jerzy, i Alojzy Drożdż. „Konsumizm”, dostęp 13.03.2017, http://www.centrumjp2.pl/wikijp2/index.php?title=Konsumizm.

Gocko, Jerzy, i Alojzy Drożdż. „Konsumizm”. W: Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II, red. Andrzej Zwoliński, Janusz Nagórny, Krzysztof Jeżyna, Eugeniusz Sakowicz. Radom: POLWEN Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, 2014

Goodman, Norman. Wstęp do socjologii. Przeł. Jędrzej Polak, Janusz Ruszkowski i Urszula Zielińska. Poznań: Zysk i S-ka 2009.

Gruchoła, Małgorzata. „Aspekty konsumpcyjne w zachowaniach użytkowników ubieralnej technologii”. Rozprawy Społeczne 11 (2017), 1: 16–24.

Hasło: „Consumere”. W: Słownik polsko-łaciński, łacińsko-polski. Dictionarium latino-polonicum, polonico-latinum. Red. Jacek Gordon, 491. Czernica: Level Trading, 2014.

Hasło: „Dogmat”. Słownik języka polskiego. Dostęp 25.04.2017, http://sjp.pl/dogmat.

Hasło: „Idol”. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Dostęp 11.02.2017, http://www.slownik-online.pl/kopalinski/596772DD0AB92C3AC12565E1006739C1.php.

Hasło: „Idolatria”. Słownik języka polskiego PWN. Dostęp 02.02.2017. http://sjp.pwn.pl/sjp/idolatria;2561142.html.

Hasło: „Idolatria”. Słownik języka polskiego. Dostęp 02.02.2017. http://sjp.pl/idolatria.

Hasło: „Kapłan”. Słownik języka polskiego. Dostęp 23.02.2017. http://sjp.pwn.pl/slowniki/kap% C5%82an.html.

Hasło: „Konsumpcjonizm”. W: Słownik współczesnego języka polskiego. T. I. Red. Bogusław Dunaj, 407. Warszawa: Przegląd Reader’s Digest, 2001.

Hasło: „Religia”. Encyklopedia PWN. Dostęp 20.04.2017. http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/religia;3966983.html.

Jan Paweł II. „Centessimus annus” (1991). ADONAI.pl portal katolicki. Dostęp 23.04.2017. http://adonai.pl/ jp2/pliki/ca.pdf.

Mariański, Janusz. Między nadzieją i zwątpieniem. Sens życia w świadomości młodzieży szkolnej. Lublin: TN KUL, 1998.

Jasiulewicz, Anna. „Konsumpcjonizm i dekonsumpcja jako współczesne trendy rynkowe. Zachowania polskich konsumentów”. Journal of Agribusiness and Rural Development 37 (2015), 3: 417–425.

Juszczyk, Stanisław. Człowiek w świecie elektronicznych mediów - szanse i zagrożenia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2000.

Kaczmarek, Jerzy. Biologiczne kryteria stylów życia. W: Nowe style zachowań. Red. Marian Golka, 9–21. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, 2001.

Klik, Marcin. Teorie mitu. Współczesne literaturoznawstwo francuskie (1969-2010). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016.

Kołakowski, Leszek. Jeśli Boga nie ma. O Bogu, diable, grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1988.

Konsument współcześnie. „Konsumpcjonizm”. Dostęp 06.03.2017. http://konsument.edu.pl/konsumpcjonizm/.

Kopaliński, Władysław. „Idol”. W: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, 221. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1990.

Leszczak, Oleg. „Paradoksy konsumpcjonizmu. Typologia i lingwosemiotyka”. W: The Peculiarity of Man. Życie w konsumpcji — konsumpcja w życiu — konsumpcja życia: współczesny człowiek w społeczeństwie konsumpcyjnym. Red. Ryszard Stefański, 9–35. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2012.

Nasze miasto. Lublin. „Lublin: Techniczne pląsy w pasterkę”. Dostęp 02.03.2017. http://lublin.naszemiasto.pl/tag/pasterka-lublin.html.

McLuhan, Herbert M. „Amerykańska reklama”. W: Wybór tekstów. Red. Eric McLuhan i Frank Zingrone, 35-42. Poznań: Zysk i S-ka, 2001.

Miller, Daniel. Teoria zakupów. Przeł. Marek Król. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 2011.

Natalia, Justyna. „Konsumpcjonizm — nowa świecka religia”. Portal opinii TOK.FM.PL. Dostęp 05.03.2017. http://www.tokfm.pl/blogi/justynanatalia/2012/10/konsumpcjonizm_nowa_swiecka_religia/1.

Pawluczuk, Włodzimierz. „Religia”. W: Encyklopedia socjologii. Red. Zbigniew Bokszański. T. 3, 288–294. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2000.

Prosto z serca. „Sacrum na sprzedaż? Konsumpcjonizm jako teologiczne wyzwanie”. Dostęp 05.02. 2017. http://prostozserca.pl/sacrum-na-sprzedaz-konsumpcjonizm-jako-teologiczne-wyzwanie/.

Ritzer, George. Magiczny świat konsumpcji. Przeł. Ludwik Stawowy. Warszawa: MUZA S.A., 2001.

Ritzer, George. Mcdonaldyzacja społeczeństwa. Przeł. Ludwik Stawowy. Warszawa: MUZA S.A., 1999.

Stróżewski, Władysław. Głos w dyskusji Kultura i rozwój. W: Kongres Kultury Polskiej 2000. Red. Stefan Bednarek et. al., 306–307. Wrocław, Warszawa: Wydawnictwo DTSK Silesia, 2002.

Sugier-Szerega, Anna. Komunikacja globalna a kształtowanie się „nowej kultury”. Maszynopis pracy doktorskiej. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2004.

Sugier-Szerega, Anna. „Korporacje medialne a cechy kultury globalnej”. Kultura i Społeczeństwo 48 (2004), 4: 37–64.

Sugier-Szerega, Anna. „Mcdonaldyzacja życia i disneizacja w kulturze”. W: Społeczeństwo wirtualne społeczeństwo informacyjne. Red. Robert Szwed, 111–125. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2003.

Zapotoczky, Klaus. „O znaczeniu świąt dla życia rodzinnego”. W: Kultura dnia codziennego i świątecznego w rodzinie. Red. Leon Dyczewski i Dariusz Wadowski, 59–64. Lublin: TN KUL, 1998.

Molęda-Zdziech, Małgorzata. Czas celebrytów. Mediatyzacja życia publicznego. Warszawa: Wydawnictwo Difin, 2013.

Żygulski, Kazimierz. Święto i kultura. Warszawa: IWZZ, 1985.

Published
2020-01-03
Section
Articles